ΙΝΣΕΤΕ: Πώς ο ελληνικός τουρισμός θα αυξήσει τη μέση κατά κεφαλή δαπάνη

Εδώ και αρκετά́ χρόνιαπαρατηρείται μια διαρκής μείωση της Μέσης κατά Κεφαλήν Δαπάνης (ΜΚΔ) τωνεισερχόμενων τουριστών στην Ελλάδα που μερικές φορές αποδίδεται στην«υποβάθμιση» του ελληνικού́ τουριστικού́ προϊόντος. Στην πραγματικότητα, ημείωση αυτή οφείλεται κατά περίπου τα 2/3 στην μείωση της Μέσης ΔιάρκειαςΠαραμονής, που αποτελεί παγκόσμια τάση, και κατά το 1/3 στην αλλαγή τουμείγματος των επισκεπτών με την προσέλκυση νέων αγορών από τα Βαλκάνια καιτις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης.

Αντίθετα, η ΜέσηΗμερήσια Δαπάνη έχει παραμείνει σχεδόν σταθερή με μικρές αυξομειώσεις.Συνεπώς, η μείωση της Μέσης κατά Κεφαλήν Δαπάνης μεταξύ 2005 και 2018 κατά 30%(από € 745,7 σε € 519,6), δεν αποτελεί ένδειξη «υποβάθμισης» του ελληνικούτουριστικού προϊόντος.

Αυτό είναι ένα από ταβασικά συμπεράσματα της νέας μελέτης που εκπόνησε το Ινστιτούτο του ΣΕΤΕ(ΙΝΣΕΤΕ) στην οποία εξετάζονται οι λόγοι μείωσης της Μέσης κατά ΚεφαλήνΔαπάνης των τουριστών στην Ελλάδα, ενώ γίνεται σύγκριση και με την Μέση κατάΚεφαλήν Δαπάνη των τουριστών στην Ισπανία.

Η μεταβολή στα μερίδιατων αγορών μας - δηλαδή, η αλλαγή του μείγματος των επισκεπτών - δενοφείλεται σε υποκατάσταση των παραδοσιακών (υψηλότερης δαπάνης) αγορών απόνέες (χαμηλότερης δαπάνης) αγορές, αλλά στην ανάπτυξη των νέων αγορών (+137%, από 3,2 εκατ. το 2012 σε 7,6 εκατ. το 2018) με ταχύτερο ρυθμό από αυτόνπου αναπτύσσονται οι παραδοσιακές (+82%, από 6,3 εκατ. το 2012 σε 11,5 εκατ.το 2018). Η ανάπτυξη αυτή των νέων αγορών, έχει συμβάλλει σημαντικά στηνστήριξη της οικονομίας και των τουριστικών επιχειρήσεων, κυρίως στη ΒόρειαΕλλάδα. Παράλληλα, με την ανάπτυξη της Αθήνας ως προορισμού City Break τα τελευταία χρόνια, έχει ενισχυθεί περαιτέρω η τάση μείωσης της ΜέσηςΔιάρκειας Παραμονής για την Ελλάδα.

Είναι σημαντικό νατονιστεί ότι, όπως έδειξε προηγούμενη μελέτη του ΙΝΣΕΤΕ, η Μέση ΗμερήσιαΔαπάνη των τουριστών από τις παραδοσιακές αγορές μας αυξήθηκε, αντισταθμίζονταςτη μειωμένη Μέση Ημερήσια Δαπάνη των τουριστών από τις νέες αγορές (+ 6%από τις χώρες της Ευρωζώνης έναντι -11% από τις άλλες χώρες της ΕΕ και -9%από τις υπόλοιπες). Στο γεγονός αυτό οφείλεται η διαχρονική σταθερότητα της ΜέσηςΗμερήσιας Δαπάνης (ΜΗΔ) τα τελευταία χρόνια (€ 71,1 το 2012, € 69,0 το 2018)

Να σημειωθεί ότι εφόσον ηΜέση κατά Κεφαλήν Δαπάνη της Ελλάδας υπολογισθεί μόνο για όσους διανυκτέρευσαν,ανέρχεται σε 546,3 ευρώ το 2018, είναι δηλαδή υψηλότερη κατά 26,7 ευρώ έναντιτης δημοσιευμένης ΜΚΔ 519,6 ευρώ. Για τον υπολογισμό αυτό λήφθηκε υπόψη ότι,σύμφωνα με στοιχεία της Έρευνας Συνόρων της Τράπεζας της Ελλάδας, οι ημερήσιοιεπισκέπτες (same day travelers) για το 2018 εκτιμήθηκαν σε 1.865.206 και οι δαπάνες τους στα 216 εκατ.ευρώ (Μέση Ημερήσια Δαπάνη: 115,8 ευρώ).

ΗΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΑ

Η διαφορά της ΜΚΔ μεταξύΙσπανίας και Ελλάδας, εφόσον μετρηθεί με τον ίδιο τρόπο, είναι στα όρια τωνστατιστικών διαφορών. Επίσης, στον βαθμό που υπάρχει, οφείλεται και στοδιαφορετικό μίγμα αγορών των δυο χωρών.

Μετά τις αναγκαίεςπροσαρμογές ώστε ο υπολογισμός να γίνεται μόνο για ταξιδιώτες με μίατουλάχιστον διανυκτέρευση και μόνο κατά το μέρος της δαπάνης που καταλήγει στηνκάθε χώρα, προκύπτει ότι η διαφορά της Μέσης κατά Κεφαλήν Δαπάνης μεταξύΕλλάδας και Ισπανίας, περιορίζεται για το 2018 σε 53,7 ευρώ (€ 546,3 και € 600αντίστοιχα) και μπορεί να αποδοθεί αφενός σε στατιστικές διαφορές - ιδιαίτεραλόγω έλλειψης στοιχείων που θα επιτρέψουν την ακριβέστερη εκτίμηση τηςΜέσης κατά Κεφαλήν Δαπάνης στην Ισπανία, με τρόπο αντίστοιχο με τον τρόπο πουεκτιμάται η Μέση κατά Κεφαλήν Δαπάνη στην Ελλάδα - και, αφετέρου, στοδιαφορετικό μείγμα των επισκεπτών των δύο χωρών, καθώς η συμμετοχή τωνΒαλκανικών αγορών και των αγορών της Ανατολικής Ευρώπης στην Ισπανία είναιαναλογικά πολύ χαμηλότερη από την αντίστοιχη στην Ελλάδα.

Μάλιστα, αν υποθέταμεότι η Ελλάδα είχε το ίδιο μείγμα επισκεπτών με αυτό της Ισπανίας, τότε ηδιαφορά περιορίζεται σε μόλις € 9,8 για το 2018 (€ 590,2 και € 600,0αντίστοιχα), τονίζεται στη μελέτη.

ΤΟΚΟΣΤΟΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΟΥ ΕΙΣΙΤΗΡΙΟΥ

Επιπροσθέτως, το κόστοςτου αεροπορικού εισιτηρίου από τις παραδοσιακές ευρωπαϊκές αγορές προς τηνΙσπανία, είναι σημαντικά χαμηλότερο από το αντίστοιχο προς την Ελλάδα, μεταξύάλλων λόγω εγγύτητας και φορολογικών επιβαρύνσεων.

Αυτό αφενός δίνει έναανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην Ισπανία, αφετέρου – βάσει της παρόμοιας Μέσηςκατά Κεφαλήν Δαπάνης για δαπάνες στην κάθε χώρα – είναι πολύ πιθανόν τοσυνολικό κόστος για τον Ευρωπαίο τουρίστα να είναι υψηλότερο για ένα ταξίδιστην Ελλάδα, απ’ ότι για ένα ταξίδι στην Ισπανία. Συνεπώς, αφενός δεντεκμαίρεται η άποψη ότι η Ελλάδα είναι ένας σχετικά «φθηνός προορισμός» γιατους Ευρωπαίους με «υποβαθμισμένο» προϊόν, συγκριτικά με τους κύριουςανταγωνιστές και, αφετέρου, οι τουρίστες που δαπανούν το ίδιο ή υψηλότεροποσό στην Ελλάδα έχουν αντίστοιχα υψηλές προσδοκίες για το επίπεδοικανοποίησής τους από τις διακοπές τους.

Θα πρέπει όμως νασημειωθεί πως η διαφορά μεταξύ της ΜΚΔ σε Ισπανία και Ελλάδα διευρύνεται: από €26,5 το 2016 σε € 53,7 το 2018. Καθοριστικό παράγοντα για την εξέλιξη αυτήαποτελεί η αποκλίνουσα πορεία της ΜΚΔ για τις τρείς κύριες αγορές των δύοχωρών (Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία) – ενώ στην Ελλάδα έχει μειωθείμεταξύ 2016 και 2018, στην Ισπανία έχει αυξηθεί. Αξίζει να σημειωθεί πως τοΣτρατηγικό Σχέδιο Marketing της TURESPAÑA (Ισπανικός Οργανισμός Τουρισμού)  εστιάζει στην προσέλκυση αγορών υψηλότερης δαπάνης,αφενός μέσω της προσέλκυσης αγορών long haul – ιδιαίτερα από Ασία –και, αφετέρου, μέσω της αγοράς cosmopolitan. H στόχευση της αγοράςαυτής έγινε κατ’ εξοχήν στην Γερμανία, την Βρετανία, την Γαλλία, την Ιταλία,την Ολλανδία και τις ΗΠΑ. Η αγορά cosmopolitan αρέσκεται σε city breaks, shopping, επισκέψεις πολιτιστικού ενδιαφέροντος, γαστρονομία, υπηρεσίες ευεξίαςκλπ.).

ΗΑΝΑΓΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΕΝΟΣ ΣΥΝΘΕΤΟΥ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ

Όπως έδειξε και πρόσφατημελέτη του ΙΝΣΕΤΕ για την αξιολόγηση του τουριστικού brand «Ελλάδα», η στόχευση σε υψηλότερη Μέση κατά ΚεφαλήνΔαπάνη, είτε μέσω της αύξησης της Μέσης Ημερήσιας Δαπάνης, είτε μέσω τηςΜέσης Διάρκειας Παραμονής, προϋποθέτει τη δημιουργία ενός πιο σύνθετουπροϊόντος με υψηλότερα ποιοτικά χαρακτηριστικά που αναβαθμίζει την συνολικήεμπειρία του επισκέπτη και αφορά σε όλους τους επιμέρους κρίκους της αλυσίδαςαξίας που συνθέτουν το τουριστικό προϊόν. Προς την κατεύθυνση αυτή, κρίσιμοστοιχείο είναι, επίσης, η αποτελεσματική διαχείριση των προορισμών μεσυγκεκριμένο στρατηγικό σχεδιασμό, συνένωση δυνάμεων και ευρύτερεςσυνεργασίες σε κεντρικό και τοπικό επίπεδο. Παράλληλα, είναι αναγκαίο ναπροχωρήσει ο εκσυγχρονισμός των υποδομών για ενεργειακή επάρκεια,καθαριότητα, επαρκή αστυνόμευση, ενίσχυση υπηρεσιών υγείας, κλπ., ώστε νακαλύπτονται οι ανάγκες, τόσο των τουριστών όσο και των κατοίκων της χώρας.Μόνο έτσι ο ελληνικός τουρισμός θα διατηρήσει την δυναμική του και θασταθεροποιηθεί σε μια νέα, πιο ώριμη και μακροχρόνια φάση ανάπτυξης