Carney: Η άμυνα του Καναδά περνά από τα ορυχεία – Προς τον στόχο του 5% στο NATO

Τη βεβαιότητα ότι ο Καναδάς θα ανταποκριθεί στον νέο, ενισχυμένο στόχο αμυντικών δαπανών του NATO εξέφρασε ο πρωθυπουργός Mark Carney, επισημαίνοντας πως μέρος της κάλυψης του κόστους θα προέλθει από την εντατικοποίηση της εξόρυξης κρίσιμων ορυκτών και την ανάπτυξη των αναγκαίων υποδομών. Ο Carney προχώρησε στις δηλώσεις αυτές σε συνέντευξη που παραχώρησε στην Christiane Amanpour του CNN λίγο πριν από την επίσημη έναρξη της συνόδου κορυφής του NATO στη Χάγη.
Στη φετινή σύνοδο, η οποία πραγματοποιείται σε μια ιστορική συγκυρία για τη Συμμαχία, συζητείται η αύξηση του ισχύοντος στόχου των αμυντικών δαπανών, που εδώ και μια δεκαετία ανέρχεται στο 2% του ΑΕΠ κάθε κράτους-μέλους. Ο νέος Γενικός Γραμματέας του NATO, Mark Rutte, πρότεινε την αύξηση στο 5%, με την επιμέρους κατανομή να προβλέπει 3,5% για τον στενό πυρήνα των εξοπλισμών και άλλες στρατιωτικές δαπάνες και 1,5% για συναφείς τομείς όπως οι υποδομές, η κυβερνοασφάλεια και η αμυντική βιομηχανία.
Ο Καναδός πρωθυπουργός υποστήριξε ότι η χώρα του μπορεί να φτάσει το 3,5% του ΑΕΠ εντός δεκαετίας και χαρακτήρισε εφικτό τον συνολικό στόχο του 5%, ο οποίος αντιστοιχεί περίπου σε 150 δισ. δολάρια ετησίως. Όπως υπενθύμισε, το 2024 ο Καναδάς δαπάνησε 41 δισ. δολάρια για την άμυνα, ποσό που ισοδυναμεί με 1,37% του ΑΕΠ, ένα ποσό το οποίο είναι πολύ μακριά από τον νέο φιλόδοξο στόχο.
Κεντρικό ρόλο στη στρατηγική της κυβέρνησης διαδραματίζουν τα κρίσιμα ορυκτά, όπως το λίθιο, το κάδμιο, το νικέλιο, το κοβάλτιο και ο γραφίτης, υλικά τα οποία είναι απολύτως απαραίτητα για την παραγωγή τόσο προηγμένων τεχνολογικών προϊόντων όσο και οπλικών συστημάτων αιχμής. Όπως επεσήμανε ο Carney, οι επενδύσεις σε λιμάνια, σιδηρόδρομους και λοιπές υποδομές που σχετίζονται με την εξόρυξη και μεταφορά των ορυκτών αυτών, όχι μόνο ενισχύουν την καναδική οικονομία αλλά προσμετρούν και ως συμμόρφωση προς τον νέο στόχο του NATO.
«Πολλές από αυτές τις δαπάνες περιλαμβάνονται στον υπολογισμό του 5%. Υποδομές όπως τα λιμάνια και οι σιδηρόδρομοι είναι απαραίτητες για την εξαγωγή αυτών των πόρων», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Carney, προσθέτοντας ότι το εγχείρημα θα υλοποιηθεί σε συνεργασία με κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Ηνωμένο Βασίλειο και άλλες συμμαχικές χώρες.
Η υπουργός Εξωτερικών Anita Anand, η οποία συνοδεύει τον Carney στη Χάγη, δήλωσε σε Καναδούς δημοσιογράφους ότι η κυβέρνηση στηρίζει την ενίσχυση των αμυντικών δαπανών αλλά έχει επιφυλάξεις όσον αφορά το χρονοδιάγραμμα. Όπως σημείωσε, ορισμένοι εταίροι έχουν θέσει το 2029 ως έτος επίτευξης του νέου στόχου, ωστόσο η Οττάβα ζητεί ενδιάμεσες αξιολογήσεις ώστε να διαπιστωθεί αν ο ρυθμός αύξησης είναι βιώσιμος.
Σε τηλεδιάσκεψη που είχε με Καναδούς δημοσιογράφους η υπουργός Εξωτερικών τόνισε ότι δεν είναι συνετό να αποκαλυφθεί η τελική θέση του Καναδά πριν από τις διαβουλεύσεις των ηγετών του NATO. Επεσήμανε δε, ότι παραμένει ασαφές πόση ευελιξία θα έχουν τα κράτη-μέλη κατά την πορεία προς το 5%.
Προς το παρόν, καμία χώρα της Συμμαχίας δεν πλησιάζει αυτό το ποσοστό. Οι ΗΠΑ είναι οι μόνες που υπερέβησαν το 3%, με δαπάνες 3,38% του ΑΕΠ το 2024. Ο νέος Αμερικανός υπουργός Άμυνας, Pete Hegseth, όπως και ο ίδιος ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Mark Rutte, δήλωσαν ότι αναμένουν συναίνεση επί του στόχου στη φετινή σύνοδο. Ωστόσο, ο Αμερικανός πρόεδρος, Donald Trump, διαφοροποιήθηκε δηλώνοντας ότι «ο στόχος δεν πρέπει να ισχύσει για τις ΗΠΑ αλλά μόνο για τους συμμάχους».
Σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο Trump αποκάλυψε ανταλλαγή μηνυμάτων με τον Rutte, στον οποίο ο Ολλανδός ηγέτης τον ευχαριστεί για τη διαταγή βομβαρδισμού πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν και τον ενημερώνει ότι «όλοι υπέγραψαν για το 5%». Το NATO επιβεβαίωσε την αυθεντικότητα της επικοινωνίας.
Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Ολλανδία και Γερμανία έχουν ήδη δεσμευτεί στο νέο στόχο, όπως και αρκετές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης που βρίσκονται κοντά στα σύνορα με τη Ρωσία και τη Λευκορωσία. Αντίθετα, η Ισπανία διαπραγματεύθηκε εξαίρεση από το νέο όριο, με τον ισπανό πρωθυπουργό, Pedro Sánchez, να δηλώνει ότι η χώρα του αδυνατεί να το υποστηρίξει, όπως ακριβώς και ο Καναδάς, που παραδοσιακά βρίσκεται χαμηλότερα του 2%.
Ο πρωθυπουργός της Σλοβακίας, Robert Fico, εξέφρασε την έντονη αντίθεσή του στην πρόταση αύξησης των αμυντικών δαπανών του ΝΑΤΟ στο 5% του ΑΕΠ τονίζοντας ότι ένα τέτοιο ποσοστό θα αντιστοιχούσε σχεδόν στο 20%, το ένα πέμπτο, του ετήσιου κρατικού προϋπολογισμού της Σλοβακίας, ένα βάρος το οποίο χαρακτήρισε «απολύτως παράλογο». Σε δηλώσεις του από την Μπρατισλάβα άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο αποχώρησης από τη στρατιωτική δομή της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, προτείνοντας μία «ουδέτερη» στρατηγική σχέση για τη χώρα του εφόσον η πίεση για υπέρμετρες στρατιωτικές δαπάνες συνεχιστεί.
Ο Rutte υπογράμμισε ότι κανένα κράτος δεν μπορεί να εξαιρεθεί από τον νέο στόχο και ότι η πρόοδος θα αξιολογηθεί ξανά σε τέσσερα χρόνια.
Σημειώνεται ότι το 2% καθιερώθηκε επισήμως ως στόχος το 2014, με μόλις τρία κράτη-μέλη (ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο, Ελλάδα) να τον τηρούν. Φέτος, για πρώτη φορά, όλα τα 32 μέλη αναμένεται να αγγίξουν αυτό το έξοδο.
Η καναδική στρατιωτική δαπάνη δεν έχει φτάσει ή ξεπεράσει ποτέ το 5% του ΑΕΠ από τη δεκαετία του ’50 και ουδέποτε έχει υπερβεί το 2% από το 1990. Το 2014 ανήλθε σε 20,1 δισ. δολάρια ή 1,01% του ΑΕΠ, ενώ πέρυσι έφτασε τα 41 δισ. ή 1,37%. Παρότι η Οττάβα είχε θέσει ως στόχο την επίτευξη του 2% έως το 2032, ο Carney δήλωσε ότι ο στόχος θα καλυφθεί από φέτος.
Αμυντική και στρατηγική συμφωνία Καναδά-ΕΕ
Τη Δευτέρα στις Βρυξέλλες ανακοίνωσε την υπογραφή νέας αμυντικής και στρατηγικής συμφωνίας Καναδά–ΕΕ, η οποία προβλέπει μεταξύ άλλων πρόσβαση σε ευρωπαϊκά προγράμματα προμηθειών. Η Anand δήλωσε ότι το σύμφωνο αυτό θα διευρύνει τη βιομηχανική βάση της καναδικής αμυντικής παραγωγής.
Στο περιθώριο της Συνόδου της Χάγης, ο Carney συναντήθηκε με τους ηγέτες της Λετονίας και της Ολλανδίας, ενώ είχε συνομιλίες και με τις σκανδιναβικές χώρες για θέματα αρκτικής και διατλαντικής ασφάλειας. Έγινε επίσης δεκτός από τον βασιλιά Willem-Alexander και τη βασίλισσα Máxima της Ολλανδίας.

‍