Δέσμευση για κλιματικούς στόχους

Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση του Καναδά παραμένει δεσμευμένη στον κλιματικό στόχο για το 2030, διαβεβαίωσε η υπουργός Περιβάλλοντος, Κλιματικής Αλλαγής και Φύσης, Τζούλι Νταμπρούσιν, κατά την ακρόασή της στην επιτροπή Περιβάλλοντος της βουλής των κοινοτήτων.

Η διαβεβαίωση αυτή δόθηκε λίγες μόλις ημέρες μετά την υπογραφή της συμφωνίας-μνημόνιο συνεννόησης του της ομοσπονδιακής κυβέρνησης με την Αλμπέρτα για την προώθηση νέου αγωγού βαρέος τύπου πετρελαίου προς τις ακτές του Ειρηνικού, συμφωνία που έχει ήδη αναζωπυρώσει την πολιτική και κοινωνική αντιπαράθεση γύρω από την καναδική ενεργειακή στρατηγική.

Η Νταμπρούσιν ήρθε αντιμέτωπη με σκληρές ερωτήσεις τόσο από τους Συντηρητικούς όσο και από το Μπλοκ Κεμπεκουά αφού η συζήτηση στράφηκε στο κατά πόσον η νέα συμφωνία με την Αλμπέρτα μπορεί να συμβαδίσει με τις δεσμεύσεις του Κάρνεϊ να μειώσει τις εκπομπές κατά 40 έως 45 τοις εκατό σε σχέση με τα επίπεδα του 2005 έως το 2030.

Ο βουλευτής του Μπλοκ Κεμπεκουά, Πάτρικ Μπόνιν, ζήτησε επανειλημμένα από την υπουργό να δηλώσει ρητά αν η κυβέρνηση εξακολουθεί να δεσμεύεται στον ισχύοντα κλιματικό στόχο για το 2030. Η Νταμπρούσιν απαντούσε κάθε φορά καταφατικά, επισημαίνοντας, όμως, ότι πρόκειται για «Ένα ιδιαιτέρως φιλόδοξο» στόχο που απαιτεί συντονισμένη δράση όλων των επιπέδων διακυβέρνησης και της βιομηχανίας. Σε ερώτηση του ίδιου βουλευτή αν ο προτεινόμενος αγωγός θα αυξήσει ή θα μειώσει τις εκπομπές, η υπουργός απέφυγε να δώσει συγκεκριμένο αριθμητικό ή ποιοτικό απολογισμό, υπογραμμίζοντας ότι η τελική επίδραση θα εξαρτηθεί από το συνολικό πακέτο πολιτικών, συμπεριλαμβανομένων των έργων δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα που συνδέονται με το μνημόνιο συνεννόησης.

Κεντρικό στοιχείο της συμφωνίας Καναδά-Αλμπέρτα είναι η δρομολόγηση νέου αγωγού βαρέος τύπου πετρελαίου προς τη βορειοδυτική ακτή της Βρετανικής Κολούμπια, με δυναμικότητα που σε διαφορετικά σενάρια εκτιμάται από 300-400 χιλιάδες έως περίπου ένα εκατομμύριο βαρέλια ημερησίως, σε συνδυασμό με την ήδη υφιστάμενη και επεκτεινόμενη υποδομή του Trans Mountain. Η συμφωνία προβλέπει ότι ο αγωγός θα χρηματοδοτηθεί από τον ιδιωτικό τομέα, με πιθανή συμμετοχή μεγάλων ενεργειακών εταιρειών, ενώ η ομοσπονδιακή κυβέρνηση δεσμεύεται να παρέχει ταχύτερες διαδικασίες αδειοδότησης και να εξετάσει την προσαρμογή της ομοσπονδιακής απαγόρευσης δεξαμενοπλοίων στις βόρειες ακτές της Βρετανικής Κολούμπια, εφόσον το έργο χαρακτηριστεί «εθνικού συμφέροντος» υπό τον νόμο για την Οικοδόμηση του Καναδά (Building Canada Act).

Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στο στοιχείο της συμμετοχής των αυτόχθονων πληθυσμών καθώς το μνημόνιο ενθαρρύνει την συνιδιοκτησία του αγωγού από τις κοινότητες των Πρώτων Εθνών (First Nations) μέσω ειδικών χρηματοδοτικών εργαλείων σε ομοσπονδιακό και επαρχιακό επίπεδο, χωρίς ωστόσο να καθιστά ρητή προϋπόθεση την ελεύθερη, πρότερη και εν πλήρη γνώσει συναίνεση όλων των κοινοτήτων. Παρά τη ρητορική περί συμπερίληψης, η Ένωση Αυτόχθονων Αρχηγών της Βρετανικής Κολομβίας (Union of B.C. Indian Chiefs – UBCIC) έχει ήδη εκφράσει την κατηγορηματική της αντίθεση, καταγγέλλοντας ότι η συμφωνία διαπραγματεύθηκε χωρίς ουσιαστική συμμετοχή των παράκτιων αυτόχθονων κοινοτήτων και χωρίς επαρκείς εγγυήσεις για το περιβάλλον, το κλίμα και τα εγγενή δικαιώματά τους.

Η αντίδραση δεν ήρθε, όμως, μόνο από τους αυτόχθονες φορείς. Ο έπαρχος της Βρετανικής Κολομβίας, Ντέιβιντ Ίμπι, έχει ταχθεί κατά της δημιουργίας νέου αγωγού προς την απομακρυσμένη βόρεια ακτή, προκρίνοντας την αξιοποίηση και αναβάθμιση της υφιστάμενης υποδομής και τη διατήρηση της de facto απαγόρευσης μεταφοράς βαρέων φορτίων πετρελαίου σε ιδιαίτερα ευαίσθητα οικοσυστήματα. Σε ομοσπονδιακό επίπεδο, η συμφωνία έχει ήδη προκαλέσει πολιτικούς κραδασμούς, με τον πρώην υπουργό Περιβάλλοντος και έως πρόσφατα υπουργό Πολιτισμού, Στίβεν Γκιλμπό, (Steven Guilbeault) να αποχωρεί από το υπουργικό συμβούλιο σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τον προσανατολισμό της κυβέρνησης στο ενεργειακό πεδίο.

Στο πλαίσιο αυτό, οι Συντηρητικοί βουλευτές της Επιτροπής Περιβάλλοντος επιχείρησαν να αποσαφηνίσουν αν ο μηχανισμός συμμετοχής των Πρώτων Εθνών στην πράξη ισοδυναμεί με δικαίωμα αρνησικυρίας. Ο βουλευτής Έλις Ρος ρώτησε την υπουργό αν η αντίθεση μίας και μόνο κοινότητας Πρώτου Έθνους θα αρκούσε για να οδηγήσει σε ακύρωση του έργου. Η Νταμπρούσιν απάντησε ότι το μνημόνιο συνεννόησης περιλαμβάνει σειρά προϋποθέσεων και οροσήμων, μεταξύ των οποίων η τελική χάραξη της διαδρομής του αγωγού, που ακόμη βρίσκονται υπό διαπραγμάτευση, σημειώνοντας ότι δεν προτίθεται να τοποθετηθεί σε καθαρά «υποθετικά» σενάρια πριν οριστικοποιηθούν οι όροι.

Παράλληλα με το μέτωπο των αγωγών, η ακρόαση ανέδειξε και τη συζήτηση για το μέλλον της ομοσπονδιακής πολιτικής ηλεκτροκίνησης. Η Συντηρητική βουλευτής, Κάρολ Άνστι, τόνισε ότι η ομοσπονδιακή εντολή για τα ηλεκτρικά οχήματα, το λεγόμενο Κανονιστικό Πρότυπο Διαθεσιμότητας Οχημάτων Μηδενικών Εκπομπών (Electric Vehicle Availability Standard), δεν λαμβάνει υπόψη του τις πραγματικές αποστάσεις που καλούνται να διανύσουν οι κάτοικοι της υπαίθρου για πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας και βασικές υποδομές, αποστάσεις που μπορούν να φθάνουν και τα χίλια χιλιόμετρα.

Η εν λόγω ρύθμιση θεσπίστηκε την περίοδο διακυβέρνησης του πρώην πρωθυπουργού, Τζάστιν Τρουντό και προβλέπει ότι το 20% των νέων πωλήσεων οχημάτων στον Καναδά θα πρέπει να είναι μηδενικών εκπομπών έως το 2026, ποσοστό που αυξάνεται στο εξήντα το 2030 και στο εκατό το 2035. Ωστόσο, η επιβράδυνση των πωλήσεων ηλεκτρικών οχημάτων, σε συνδυασμό με τους δασμούς και τη σταδιακή απομάκρυνση της κυβέρνησης του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στις Ηνωμένες Πολιτείες από πολιτικές ενίσχυσης της ηλεκτροκίνησης, έχουν οδηγήσει την καναδική αυτοκινητοβιομηχανία και τις επαρχιακές κυβερνήσεις να ζητούν είτε σημαντική προσαρμογή είτε ακόμη και απόσυρση της υποχρεωτικής εντολής.

Υπό την πίεση αυτή, ο Μαρκ Κάρνεϊ ανακοίνωσε τον Σεπτέμβριο αναστολή επιμέρους ποσοτικών στόχων της ρύθμισης και εκκίνηση επίσημης επανεξέτασης εξήντα ημερών. Η υπουργός Περιβάλλοντος, ερωτηθείσα από την Άνστι αν προσωπικά τάσσεται υπέρ της άρσης των εντολών, απέφυγε να δώσει ευθεία απάντηση και περιορίστηκε να δηλώσει ότι η κυβέρνηση βρίσκεται σε «περίοδο αξιολόγησης» και ότι το πλήρες πακέτο πολιτικής για τα οχήματα μηδενικών εκπομπών θα παρουσιαστεί δημοσίως μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας.

Στο παρασκήνιο των τεχνικών λεπτομερειών για αγωγούς και ηλεκτρικά οχήματα, η ουσία της συζήτησης αφορά την αξιοπιστία της καναδικής κλιματικής στρατηγικής σε μια συγκυρία όπου η κυβέρνηση επιδιώκει ταυτόχρονα να διατηρήσει θέση διεθνούς «κλιματικού ηγέτη» και να ανταποκριθεί στις πιέσεις για ενίσχυση της ενεργειακής παραγωγής και της οικονομικής ανταγωνιστικότητας. Η συμφωνία με την Αλμπέρτα περιλαμβάνει την εγκατάλειψη του σχεδιαζόμενου ομοσπονδιακού πλαφόν στις εκπομπές του πετρελαϊκού και αερίου τομέα, με αντάλλαγμα υψηλότερη επαρχιακή τιμολόγηση άνθρακα και επιτάχυνση έργων δέσμευσης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα όπως το σχέδιο Pathways, γεγονός που για ορισμένους αναλυτές συνιστά στροφή προς πιο ευέλικτη αλλά και πιο αβέβαιη προσέγγιση στα ζητήματα κλιματικής πολιτικής.

‍