Ελπίδα για τις γυναίκες κάτω των 50

Δημήτρης Βοχαΐτης - LJI Reporter

Η δυνατότητα διάγνωσης του καρκίνου του μαστού με μία απλή εξέταση αίματος προβάλλει ως καινοτόμος προοπτική χάρη στην εργασία ερευνητών στο Μόντρεαλ, που φιλοδοξούν όχι μόνο να εντοπίζουν τη νόσο νωρίτερα αλλά και να ξεχωρίζουν γυναίκες με υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξής της.

Η Δρ. Σαΐμα Χασσάν, ερευνήτρια στο Κέντρο Έρευνας του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου του Μόντρεαλ, εξηγεί ότι η τεχνολογία που αναπτύσσεται συνδυάζει χρήση λέιζερ με προφίλ ανοσοκυττάρων και τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) επιδιώκοντας να «διδάξει» στο σύστημα τα σήματα που συσχετίζονται με τον καρκίνο του μαστού. Στόχος ειδικά είναι η εφαρμογή της εξέτασης σε γυναίκες κάτω των 50 ετών, ακόμη και κάτω των 40 ή 30, για καλύτερο προσυμπτωματικό έλεγχο της ασθένειας.

Η καινοτομία έρχεται σε μια στιγμή που στο Κεμπέκ η Εθνική Επιτροπή Υγείας προτείνει να επεκταθεί το πρόγραμμα προληπτικού ελέγχου και σε γυναίκες ηλικίας 45-49 ετών, ενώ σήμερα προσκαλούνται για μαστογραφία κάθε δύο χρόνια μόνο οι γυναίκες ηλικίας 50-74 ετών. Την ίδια στιγμή, ειδικοί εκφράζουν την ανησυχία τους για τη σταθερή αύξηση διαγνώσεων καρκίνου του μαστού σε νεότερες ηλικιακά γυναίκες, ένα φαινόμενο που προς το παρόν δεν έχει εξηγήσεις.

Εάν μία εξέταση αίματος καταστεί ικανή να εντοπίζει άμεσα ή να προβλέπει τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου, θα προσέφερε τεράστια πλεονεκτήματα καθώς δίνει τη δυνατότητα ευκολότερης ανίχνευσης και πρόσβασης σε εξεταστικά κέντρα σε γυναίκες σε απομακρυσμένες περιοχές και την εναλλακτική χωρίς την ταλαιπωρία της μαστογραφίας. Όπως δήλωσε η Δρ. Χασσάν «Υπάρχουν γυναίκες που ζουν μακριά από μεγάλα κέντρα και θα μπορούσαν να έχουν καλύτερη και ευκολότερη πρόσβαση ενώ οι μαστογραφίες δεν είναι μία εξέταση που οι γυναίκες απολαμβάνουν».

Στη φάση αυτή, οι ερευνητές συγκρίνουν δείγματα αίματος γυναικών που έχουν διαγνωστεί με καρκίνο και με δείγματα υγιών γυναικών. Αυτή η διαδικασία «εκπαιδεύει» την ΤΝ να αναγνωρίζει μοτίβα σχετιζόμενα με τη νόσο. Η ΤΝ, υποστηρίζει η ερευνήτρια, μπορεί επιπλέον να ενσωματώνει προσωπικά χαρακτηριστικά (ηλικία, εθνικότητα) διαμορφώνοντας εξατομικευμένες αναλύσεις, στο πλαίσιο της «ιατρικής ακριβείας», που επικρατεί στην έρευνα.

Παρά ταύτα, η Δρ. Hassan επισημαίνει ότι η τελική διάγνωση και η επιλογή θεραπείας θα συνεχίσουν να απαιτούν βιοψία αφού η νέα μέθοδος θα λειτουργεί ως ενός εργαλείου τάχιστου φιλτραρίσματος να καταγράφει ασθενείς που θα χρήζουν προτεραιοποίησης.

Στην ομάδα έρευνας είναι εξέχων και εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό μεταξύ των οποίων είναι Δρ. Réjean Lapointe, ο μηχανικός Frédéric Leblond και ο ειδικός στην τεχνητή νοημοσύνη, Samuel Kadoury. Το εγχείρημα χρηματοδοτείται από την Καναδική Εταιρεία Καρκίνου και το Ίδρυμα Lotte & John Hecht.

Η Δρ. Hassan κατέχει την έδρα της Banque Scotia στη διάγνωση και θεραπεία του καρκίνου του μαστού στο Πανεπιστήμιο του Μόντρεαλ (CHUM). Η ερευνητική της πορεία περιλαμβάνει εξειδίκευση στη χρήση βιοδεικτών, καρκίνο triple-negative και «ιατρική ακριβείας».

Σε ανακοίνωση της Breast Cancer Canada για το συνέδριο ASCO 2025, τονίζεται ότι η έρευνά της επικεντρώνεται στη βελτίωση τεχνικών «liquid biopsy» και στην εξίσωση διαγνωστικών ευκαιριών μεταξύ εθνοτικών ομάδων. Σημειώνεται τέλος ότι ενώ σήμερα δεν υπάρχει κοινά αποδεκτή εξέταση αίματος για πρώιμη ανίχνευση του καρκίνου του μαστού (εκτός από αιματολογικές εξετάσεις που παρακολουθούν την υγεία του ασθενούς κατά τη θεραπεία), η έρευνα σε βιοδείκτες και κυκλοφορούντα καρκινικά κύτταρα (ctDNA, CTCs) προχωρά δυναμικά.

‍