Ενίσχυση του Καναδά στην Ευρωπαϊκή Αμυντική σκηνή μέσω του SAFE

Ο Καναδάς, σύμφωνα με τον Μαρκ Κάρνεϊ, αποκτά προνομιακή θέση στο ευρωπαϊκό αμυντικό οικοσύστημα, καθώς ολοκλήρωσε τις διαπραγματεύσεις για την ένταξη του Καναδά στη Δράση Ασφάλειας για την Ευρώπη (Security Action Plan - SAFE) της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η συμφωνία ανοίγει για την Οττάβα την πύλη σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα δανειοδότησης ύψους 244 δισεκατομμυρίων δολαρίων, το οποίο εκτιμάται ότι θα αναδιαμορφώσει τις διατλαντικές αμυντικές ισορροπίες.

Η καναδική κυβέρνηση ευελπιστεί ότι η συμμετοχή της στο πρόγραμμα θα τονώσει την εγχώρια αμυντική βιομηχανία, θα ενισχύσει τις Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας και θα προσφέρει ευρύτερη πρόσβαση στη βαθιά μεταβαλλόμενη ευρωπαϊκή αγορά εξοπλισμών.

Το περιβάλλον ασφαλείας στο οποίο δρα ο Καναδάς διαμορφώνεται από τις εξελίξεις στις σχέσεις των δυτικών δημοκρατιών με τη Ρωσία και από την επιτάχυνση των εξοπλιστικών προγραμμάτων στην Ευρώπη. Μέσα σε αυτό το τοπίο, η κυβέρνηση του Κάρνεϊ προχωρά στην επικύρωση της συμμετοχής του Καναδά στην ευρωπαϊκή πρωτοβουλία SAFE η οποία αποτελεί κεντρικό πυλώνα στου σχεδίου Readiness 2030 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (European Commission).

Με την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων, ο Καναδάς αποκτά δυνατότητα συμμετοχής σε μηχανισμό χρηματοδότησης έως 255 δις. δολαρίων, το οποίο προορίζεται για τη στήριξη μεγάλων εξοπλιστικών προγραμμάτων των κρατών μελών της ΕΕ.  

Στόχος είναι η προμήθεια πυρομαχικών, πυραύλων, μη επανδρωμένων συστημάτων, συστημάτων πυροβολικού και οπλισμού πεζικού, την ώρα που και οι 27 ευρωπαϊκές χώρες ενισχύουν ταχύτατα τις αμυντικές τους δομές. Για τη βιομηχανική βάση του Καναδά, η συγκυρία συνιστά ένα σπάνιο άνοιγμα της χώρας σε μία αγορά που επεκτείνεται ταυτόχρονα σε εύρος και βάθος.

Η συμμετοχή της Οττάβα στο SAFE εντάσσεται στο ευρύτερο στρατηγικό σχέδιο επανεξοπλισμού και ανασυγκρότησης των Ενόπλων Δυνάμεων του Καναδά, καθώς η κυβέρνηση επιχειρεί να καλύψει διαχρονικά κενά σε κρίσιμες επιχειρησιακές ικανότητες και να επιταχύνει την επίτευξη των στόχων της Συμμαχίας του Βορείου Ατλαντικού (NATO). Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα λειτουργεί ως πολλαπλασιαστής ισχύος μέσω της από κοινού προμήθειας συστημάτων, μειώνοντας το κόστος και επιταχύνοντας τους χρόνους παράδοσης, αφού αποτελεί πάγιο αίτημα των Καναδικών Ενόπλων Δυνάμεων, οι οποίες τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίζουν σημαντικές καθυστερήσεις και ελλείψεις κρίσιμων αμυντικών προμηθειών.

Ανακοινώνοντας την εξέλιξη, ο Κάρνεϊ χαρακτήρισε το SAFE ως «καταλύτη ευκαιριών» τόσο για την ενίσχυση των καναδικών δυνατοτήτων όσο και για το άνοιγμα νέων αγορών για τους προμηθευτές της χώρας. Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Ντέιβιντ ΜακΓκίντι, τόνισε πως το πρόγραμμα λειτουργεί ως «πολλαπλασιαστής ισχύος» για τον Καναδά, ενώ ο υπουργός Προώθησης Εξαγωγών, Διεθνούς Εμπορίου και Οικονομικής Ανάπτυξης της χώρας, Μανιντέρ Σιντού, έκανε λόγο για «ευκαιρία γενιάς» που θα τοποθετήσει τις καναδικές εταιρείες στην πρώτη γραμμή της ευρωπαϊκής αμυντικής ανασύνταξης. Στο ίδιο πνεύμα, ο υφυπουργός Αμυντικών Προμηθειών, Στίβεν Φουρ, υπογράμμισε ότι με αυτήν τη συμφωνία διαμορφώνεται ένα «ισχυρότερο μέλλον» στις διατλαντικές σχέσεις.

Η Οττάβα γίνεται η μόνη χώρα εκτός ΕΕ με προνομιακή πρόσβαση στο SAFE, ένα στοιχείο που ερμηνεύεται στις Βρυξέλλες ως μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας για γεωπολιτική σύγκλιση με τον Καναδά. Παράλληλα, το πρόγραμμα αναμένεται να προσελκύσει νέους αξιόπιστους προμηθευτές για τις καναδικές ένοπλες δυνάμεις, να ενισχύσει την ικανότητα παραγωγής και να δώσει ώθηση σε ιδιωτικές επενδύσεις στον τομέα της άμυνας.

Η εφαρμογή της καναδικής συμμετοχής θα περάσει μέσα από τη νέα Υπηρεσία Αμυντικών Επενδύσεων, η οποία έχει ως αποστολή την απλοποίηση διαδικασιών, την κεντρικοποίηση αξιολόγησης και εγκρίσεων και την αύξηση της βιομηχανικής δυνατότητας της χώρας. Σε αυτό το πλαίσιο, η σύσταση της αποτελεί αναγκαίο βήμα προκειμένου να καταστεί εφικτή η υλοποίηση ενός τόσο εκτεταμένου εξοπλιστικού ανοίγματος χωρίς να επαναληφθούν τα χρόνια γραφειοκρατικής αδράνειας.

Η ευρωπαϊκή πρωτοβουλία SAFE αποτελεί τον πρώτο και κορυφαίο πυλώνα του ευρύτερου σχεδίου Readiness 2030 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το οποίο φιλοδοξεί να κινητοποιήσει έως και 1,3 τρισ. δολάρια για την ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων της ευρωπαϊκής ηπείρου. Το SAFE συγκεκριμένα απευθύνεται όχι μόνο στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και στην Ουκρανία (Ukraine), καθώς και στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών με στόχο την κάλυψη κρίσιμων επιχειρησιακών ελλείψεων.

Η συμμετοχή του Καναδά στο πρόγραμμα συνδέεται άμεσα με το ευρύτερο πλαίσιο που τέθηκε στις 23 Ιουνίου 2025, κατά την 20ή Σύνοδο Κορυφής Καναδά-ΕΕ, όπου υπεγράφη η Συμφωνία Ασφάλειας και Άμυνας Καναδά-ΕΕ. Η συγκεκριμένη συμφωνία, παρότι μη δεσμευτική, αποτέλεσε το πολιτικό υπόβαθρο για τη σημερινή εξέλιξη, καθώς οριοθέτησε κοινές δράσεις υπό ένα ενιαίο πλαίσιο.

Η εφαρμογή της καναδικής συμμετοχής θα περάσει μέσα από τη νέα Υπηρεσία Αμυντικών Επενδύσεων, η οποία έχει ως αποστολή την απλοποίηση διαδικασιών, την κεντρικοποίηση της αξιολόγησης και των εγκρίσεων και την ενίσχυση της βιομηχανικής ικανότητας της χώρας. Σε αυτό το πλαίσιο, η σύστασή της αποτελεί αναγκαίο βήμα προκειμένου να καταστεί εφικτή η υλοποίηση ενός τόσο εκτεταμένου εξοπλιστικού ανοίγματος χωρίς να επαναληφθούν τα χρόνια γραφειοκρατικής αδράνειας.

Την ίδια στιγμή, οι Βρυξέλλες υπογραμμίζουν ότι η ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανικής βάσης μέσω του χρηματοδοτικού εργαλείου ύψους 150 δισ. ευρώ του SAFE, το οποίο αποσκοπεί στη διεύρυνση των δυνατοτήτων κοινών προμηθειών και στη βελτιστοποίηση των αμυντικών δαπανών. Η ΕΕ χαρακτηρίζει το SAFE ως μέσο αντιμετώπισης τόσο των άμεσων αναγκών όσο και των μακροπρόθεσμων προκλήσεων, επισημαίνοντας ότι η συμμετοχή του Καναδά εμβαθύνει περαιτέρω τη συνεργασία που θεμελιώθηκε με τη Συνεργασία Ασφάλειας και Άμυνας Καναδά-ΕΕ, η οποία υπεγράφη νωρίτερα φέτος.

Σε σχετικές δηλώσεις για το θέμα τονίζεται ότι η διμερής σύμπλευση αποτελεί το επόμενο βήμα στη συνεργασία δύο εταίρων και συμμάχων που μοιράζονται κοινές προτεραιότητες σε μία περίοδο έντονης γεωπολιτικής ρευστότητας. Η ενοποίηση των αλυσίδων εφοδιασμού μεταξύ των δύο πλευρών θεωρείται κρίσιμη για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της αμυντικής παραγωγής, αλλά και για τη δημιουργία περισσότερων θέσεων εργασίας και νέων δυνατοτήτων ανάπτυξης σε Καναδά και Ευρώπη.

‍