FAO: Διευρυνόμενο έλλειμμα και αβέβαιος ισοσκελισμός στα δημόσια οικονομικά του Οντάριο

Δημήτρης Βοχαΐτης - LJI Reporter
Η νεώτερη έκθεση, «Οικονομική και Δημοσιονομική Προοπτική», του Γραφείου Δημοσιονομικής Λογοδοσίας του Οντάριο [Financial Accountability Office (FAO)] που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη 17 Σεπτεμβρίου, προδιαγράφει επιδείνωση των δημοσιονομικών μεγεθών της επαρχίας την επόμενη πενταετία υπό την πίεση της επιβράδυνσης της οικονομίας και της αβεβαιότητας από τους αμερικανικούς δασμούς. Σύμφωνα με τον FAO, το έλλειμμα από 1,3 δισ. δολ. το 2024-25 θα διευρυνθεί στα 12,0 δισ. το 2025-26, ενώ ο προϋπολογισμός δεν προβλέπεται να έχει προοπτική ισοσκελισμού μέχρι το 2029-‘30, όταν εξακολουθεί να προβλέπεται δημοσιονομική «τρύπα» 9,0 δισ. δολαρίων.
Το μακροοικονομικό σκηνικό
Το FAO στηρίζει την πρόβλεψή του σε ρυθμούς πραγματικής μεγέθυνσης της τάξεως του 0,9% για το 2025 και 1,0% για το 2026 καθώς οι δασμοί των ΗΠΑ μειώνουν τη ζήτηση για εξαγωγές του Οντάριο και συγκρατούν τις επενδύσεις κεφαλαίων και τις προσλήψεις εργαζόμενου δυναμικού. Μετά το 2027, η ανάπτυξη επανέρχεται στον μακροχρόνιο μέσο ρυθμό 1,9% ετησίως αλλά το ΑΕΠ, σύμφωνα με τις οικονομικές προβλέψεις, το 2029 θα παραμείνει χαμηλότερο απ’ ό,τι σε ένα σενάριο χωρίς δασμούς. Το FAO τονίζει ότι οι κίνδυνοι είναι έντονοι και εξαρτώνται από την έκταση και τη διάρκεια των εμπορικών μέτρων μεταξύ των δύο μερών (Καναδά-ΗΠΑ).
Χρέος και δαπάνες
Στο δημοσιονομικό μέτωπο, η καθαρή οφειλή της επαρχίας προβλέπεται να αυξηθεί από 408,0 δισ. δολάρια το 2023-24 σε 549,3 δισ. δολάρια το 2029-30, μία άνοδος της τάξεως του 34,7% ή 141,4 δισ. δολαρίων. Η αύξηση αυτή αποδίδεται σε σωρευτικά ελλείμματα 52,2 δισ. και σε ενίσχυση μη χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων (κυρίως υποδομών) κατά 89,2 δισ. δολαρίων. Παράλληλα, το FAO εκτιμά ότι οι δείκτες βιωσιμότητας του χρέους θα επιδεινωθούν, με τον λόγο καθαρού χρέους σε λειτουργικά έσοδα να υπερβαίνει τον κυβερνητικό στόχο.
Κρίσιμος παράγοντας της απόκλισης με την κυβερνητική «τροχιά προς ισοσκελισμό» είναι ο τομέας της υγείας. Το FAO βλέπει μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης δαπανών υγείας 4,9%, σε αντιστοιχία με τους «οδηγούς κόστους» (δημογραφία, γήρανση, πληθωρισμός κλάδου), έναντι 2,4% που προβλέπει ο προϋπολογισμός 2025.
Τι απαντά η κυβέρνηση
Το γραφείο του υπουργού Οικονομικών της επαρχίας του Οντάριο, Πίτερ Μπεθλενφάλβι (Peter Bethlenfalvy), απορρίπτει την εκτίμηση ότι δεν θα υπάρξει ισοσκελισμός. Μεταξύ άλλων για το ζήτημα, εκπρόσωπος του υπουργού τόνισε ότι «Τα οικονομικά του Οντάριο είναι σήμερα ισχυρότερα απ’ ό,τι ήταν εδώ και μία δεκαετία. […] Παραμένουμε σε σαφή πορεία για ισοσκελισμό το 2027-‘28» επισημαίνοντας ότι οι εκθέσεις του FAO «αποτυπώνουν μια στιγμή» και ότι τα πλήρη μεγέθη θα αποσαφηνιστούν με τον πίνακα των Δημόσιων Λογαριασμών.
Η θέση του FAO για το «κενό»
Ο επικεφαλής του FAO, Τζέφρι Νόβακ (Jeffrey Novak), σημείωσε ότι η επίτευξη ισοσκελισμού το 2027-‘28, όπως προβλέπει ο προϋπολογισμός, προϋποθέτει «ισχυρότερη αύξηση φορολογικών εσόδων» και «σημαντικά χαμηλότερη αύξηση προγραμμάτων/δαπανών» από ό,τι εκτιμά το FAO. Σε δηλώσεις του διευκρίνισε ότι το δημοσιονομικό κενό για το οικονομικό έτος 2027-’28 ανέρχεται σε 10 δισ. δολάρια. Ένα ποσό που θα απαιτούσε «εισπρακτικά μέτρα ή περικοπές δαπανών» αυτού του μεγέθους.
Σενάρια εμπορικής αβεβαιότητας
Το FAO στο τέλος της ανάλυσης της, με βάση πάντα το καθεστώς εμπορικής πολιτικής έως τις 5 Αυγούστου του 2025, συνέταξε δύο συμπληρωματικά σενάρια. Αυτό του «χαμηλού αντίκτυπου» σενάριο όπου οι αμερικανικοί δασμοί είναι ηπιότεροι και το έλλειμμα του 2029-‘30 βελτιώνεται στα 3,9 δισ. δολάρια. Αντιθέτως, το δεύτερο σενάριο, αυτό του «υψηλού αντίκτυπου», με αυστηρότερους δασμούς, θεωρεί ότι το έλλειμμα του ιδίου έτους θα διογκωθεί στα 13,4 δισ. δολάρια.
Οι αντιδράσεις της αντιπολίτευσης
Από την πλευρά των Φιλελευθέρων (Liberals), η εισηγήτρια Οικονομικών, Στεφανί Μπόουμαν (Stephanie Bowman), υπογράμμισε ότι «ο λογαριασμός θα έρθει» επικαλούμενη το υψηλό χρέος ανά κάτοικο και την αδυναμία της κυβέρνησης να εκπληρώσει τη δέσμευσή της για ισοσκελισμό με παράλληλη ανάγκη συγκράτησης δαπανών. «Σήμερα το Οντάριο έχει από τα υψηλότερα κατά κεφαλήν χρέη, περίπου 30.000 δολάρια ανά άτομο, αναφέροντας ότι αυτά τα χρήματα πρέπει να αποπληρωθούν».
Το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας (NDP) εστίασε στον δυσανάλογο αντίκτυπο των δασμών στην επαρχία. Η επαρχιακή βουλευτής, Κάθριν Φάιφ (Catherine Fife), επισήμανε ότι το FAO καταγράφει πως το Οντάριο πλήττεται περισσότερο από άλλες επαρχίες, ένα εύρημα που ενισχύει την ανάγκη στήριξης της βιομηχανίας και των εργαζομένων στους κλάδους που δέχονται το μεγαλύτερο πλήγμα.
Οι Πράσινοι, τέλος, κατηγόρησαν την κυβέρνηση ότι «δαπανά περισσότερα για να παραδίδει λιγότερα» ζητώντας επαναπροσανατολισμό προς «επενδύσεις που αγγίζουν την καθημερινότητα» και καλύτερη στόχευση δαπανών, με έμφαση στη στέγαση, την υγεία και την εκπαίδευση.
Τι σημαίνουν τα νούμερα στην πράξη
Πέρα από τους τίτλους, το FAO σκιαγραφεί μία περίοδο μετάβασης με χαμηλότερη αύξηση εσόδων (μέσος όρος 3,3% ετησίως 2024-‘25 έως 2029-‘30) και συγκράτηση δαπανών (3,8%) αλλά με σταθερή ανοδικό δυναμική στο κόστος υγείας και των τόκων χρέους. Η διαφορά με την κυβερνητική πρόβλεψη, ιδίως για τα έτη 2026-‘27 και 2027-’28, δεν είναι λογιστική λεπτομέρεια αλλά μία αποτύπωση διαφορετικών παραδοχών. Αυτής που η κυβέρνηση της επαρχίας προσβλέπει σε ισχυρότερη φορολογική απόδοση και ηπιότερη αύξηση δαπανών ενώ το FAO, αντιθέτως, ενσωματώνει ρεαλιστικότερα, κατά την ίδια, «οδηγούς κόστους» στην υγεία και την επίπτωση των δασμών στα έσοδα.

‍