«Γιατρέ, πάω φαρμακείο…»!

Δημήτρης Βοχαΐτης - LJI Reporter
Τα πρωινά σε κάποιο συνοικιακό φαρμακείο του Τορόντο η ουρά θυμίζει ιατρείο. Ερωτήσεις για εμβόλια, μία σύντομη αξιολόγηση για εξάνθημα, ενημέρωση για ραντεβού σε απεικονιστικό κέντρο. Στο φόντο, η επαρχιακή κυβέρνηση ανακοινώνει ότι θέτει σε εφαρμογή μέτρα για να «ξεμπλοκάρει» την πρόσβαση στην πρωτοβάθμια φροντίδα διευρύνοντας τις πράξεις περισσότερων επαγγελματιών υγείας. Η υπουργός Υγείας και αναπληρώτρια έπαρχος του Οντάριο, Σύλβια Τζόουνς (Sylvia Jones) δήλωσε ότι «Με την επέκταση των πεδίων πράξης κάνουμε ταχύτερη και ευκολότερη την πρόσβαση των οικογενειών στην περίθαλψη, όταν και όπου τη χρειάζονται».
Στο επίκεντρο των νέων μέτρων βρίσκεται ο φαρμακευτικός κλάδος αφού η επαρχία ανοίγει διαβούλευση για να προστεθούν 14 ακόμη «συχνές παθήσεις» που θα αξιολογούν και θα «θεραπεύουν» οι φαρμακοποιοί όπως του έρπητα ζωστήρα, ήπιες διαταραχές ύπνου, ονυχομυκητίαση, κ.α., ενώ αν εγκριθούν οι αλλαγές θα μπορούν να κάνουν περισσότερους διαγνωστικούς ελέγχους στο σημείο φροντίδας (point-of-care tests) και να χορηγούν περισσότερα δημόσια χρηματοδοτούμενα εμβόλια όπως του Αναπνευστικού Συγκυτιακού Ιού [κοινός ιός του αναπνευστικού ή Respiratory Syncytial Virus (RSV)], κι από κοκίτη έως τέτανο και διφθερίτιδα. Στην ίδια δέσμη μέτρων εντάσσεται και η δυνατότητα χορήγησης του ενέσιμου Sublocade για τη διαταραχή χρήσης οπιοειδών.
Η «γραμμή» της κυβέρνησης δεν περιορίζεται στα φαρμακεία. Στο τραπέζι βρίσκεται η διεύρυνση εργασιών των οπτομετρών ώστε να εκτελούν στο ιατρείο μικροεπεμβάσεις με laser καθώς και η ανάθεση εκτέλεσης ακτινογραφιών, μαγνητικών και αξονικών τομογραφιών. Παράλληλα, εξετάζεται η χορήγηση συνταγογραφικών δικαιωμάτων σε ψυχολόγους με εξειδικευμένη εκπαίδευση στην ψυχοφαρμακολογία καθώς και τη δυνατότητα συνταγογραφήσεων βασικών εργαστηριακών εξετάσεων για την παρακολούθηση αγωγών.
Οι αντιδράσεις ήρθαν γρήγορα από το ιατρικό σώμα. Η Ιατρική Ένωση Οντάριο (Ontario Medical Association - OMA) σε δελτίο τύπου που εξέδωσε τόνισε ότι σύνθετες πράξεις και ισχυρά φάρμακα χωρίς ιατρική γνωμάτευση εγκυμονούν κινδύνους αφού «Οι γιατροί εκπαιδεύονται επί χρόνια για να αξιολογούν, να διαγιγνώσκουν και να διαχειρίζονται τη φροντίδα». Μεταξύ άλλων τόνισε ότι «Η επέκταση του πεδίου πράξης σε άλλους επαγγελματίες χωρίς την εμπλοκή γιατρών θέτει τους ασθενείς σε κίνδυνο. Οι ασθενείς αξίζουν κάτι περισσότερο από ένα “γρήγορο μπαλώμα”».
Στον αντίποδα, ο κλάδος των φαρμακοποιών βλέπει τη μείωση των περιττών επισκέψεων σε ιατρεία και τα τμήματα Επείγοντων Περιστατικών των νοσοκομείων. Συγκεκριμένα ο διευθύνων σύμβουλος της Ένωσης Φαρμακοποιών Οντάριο, Τζάστιν Μπέιτς (Justin Bates) δήλωσε ότι «Χτίζοντας πάνω στην επιτυχία του προγράμματος μικρών παθήσεων, που έδωσε σε πάνω από ένα εκατομμύριο κατοίκους έγκαιρη φροντίδα, η διεύρυνση αρμοδιοτήτων και εμβολιασμών φέρνει τη φροντίδα πιο κοντά στο σπίτι».
Στο πεδίο της οπτομετρίας, οι επαγγελματικοί φορείς υποστηρίζουν ότι η σύγχρονη εκπαίδευση και τα στοχευμένα πιστοποιητικά για laser και μικροεπεμβάσεις μπορούν να «κλειδώσουν» την ασφάλεια ασθενών και να λύσουν το πρόβλημα χρόνιων καθυστερήσεων σε συνηθισμένες πράξεις «πρώτης γραμμής».
Στις ειδικότητες ψυχικής υγείας, η Ένωση Ψυχολόγων Οντάριο (Ontario Psychological Association) προωθεί εδώ και καιρό την προοπτική περιορισμένης συνταγογράφησης από ψυχολόγους με μεταπτυχιακή εξειδίκευση στην ψυχοφαρμακολογία επικαλούμενη διεθνή παραδείγματα (ΗΠΑ, Ην. Βασίλειο, Αυστραλία) με κεντρικό επιχείρημα την ολοκληρωμένη παρακολούθηση μίας θεραπείας. Το θέμα παραμένει εξαιρετικά ευαίσθητο αφού οι γιατροί ζητούν σαφή πρωτόκολλα συνεργασίας και εποπτείας.
Σύμφωνα με την κυβέρνηση της επαρχίας, η πραγματικότητα στο σύστημα τροφοδοτεί την κατεπείγουσα αναζήτηση λύγσης. Η κυβέρνηση έχει ήδη ανακοινώσει επενδύσεις και σχεδιασμούς για να ενισχύσει την πρόσβαση σε οικογενειακό γιατρό και ομάδες πρωτοβάθμιας φροντίδας αλλά τα κενά παραμένουν και οι λίστες αναμονής πιέζουν. Η τωρινή δέσμη παρεμβάσεων παρουσιάζεται ως μία πρακτική λύση του «εδώ και τώρα» υπό την προϋπόθεση ότι θα υπάρξουν σαφείς γραμμές για την παραπομπή με τεκμηριωμένη εκπαίδευση.
Στην πράξη, όλα κρίνονται από τη ρύθμιση των «λεπτομερειών». Όπως ποιες παθήσεις θα προστεθούν στη λίστα του φαρμακείου, ποιοι εμβολιασμοί θα καλυφθούν, τι είδους λέιζερ/μικροεπεμβάσεων θα επιτραπούν στους οπτομέτρες και με τι εκπαιδευτικές πιστοποιήσειςς, ποια φάρμακα και ποιες διαγνωστικές εξετάσεις θα ενταχθούν στο «οπλοστάσιο» των ψυχολόγων. Προς το παρόν, το υπουργείο μιλά για διαβούλευση και δεν δίνει χρονοδιάγραμμα εφαρμογής, αφήνοντας τα κολέγια των επαγγελμάτων και τους αρμόδιους φορείς να «γράψουν» από κοινού τις ασφαλιστικές δικλείδες.
Σε επίπεδο καθημερινότητας, το διακύβευμα είναι χειροπιαστό. Για τους πολίτες, μία αντιβίωση για στρεπτόκοκκο ή ένα εμβόλιο στο φαρμακείο μπορεί να σημάνει λιγότερη ταλαιπωρία. Για τους γιατρούς, όμως, ο φόβος είναι μήπως η αποσπασματική φροντίδα και η χωρίς ιατρική διάγνωση αυξήσει τα λάθη εις βάρος των ασθενούντων πολιτών. Για τους οπτομέτρες και τους ψυχολόγους, η διεύρυνση είναι αναγνώριση σύγχρονων δεξιοτήτων, υπό την προϋπόθεση ότι θα αποτυπωθεί με αυστηρούς όρους. Όλα αυτά συνθέτουν ένα ρεαλιστικό στιγμιότυπο του συστήματος υγείας του Οντάριο. Ένα «μπάχαλο» και την, κατά τα φαινόμενα, ιδιωτικοποίηση της υγείας.

‍