Η αθόρυβη αιμορραγία της καναδικής οικονομίας

Οι πλέον καταρτισμένοι μετανάστες εγκαταλείπουν τη χώρα στα πρώτα κιόλας χρόνια παραμονής

Σε μία περίοδο που η καναδική οικονομία και ανάπτυξη εξαρτάται όλο και περισσότερο από την εισροή εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού, μία νέα έκθεση «Ο διάτρητος κάδος» (The Leaky Bucket 2025) του Ινστιτούτου Καναδικής Ιθαγένειας (Institute for Canadian Citizenship) και  του Συμβουλίου Οικονομικής και Κοινωνικής Έρευνας Καναδά (Conference Board of Canada), που δημοσιεύτηκε στις 18 Νοεμβρίου, φωτίζουν την τάση που ανησυχεί την Οττάβα. Τη σταθερή αποχώρηση των πλέον μορφωμένων και παραγωγικών μεταναστών, συχνά εντός της πρώτης πενταετίας από την ημέρα άφιξής τους.

Η πενταετία-κλειδί και η μορφωτική «αντίφαση»

Σύμφωνα με τα νεότερα στοιχεία, περίπου ένας στους πέντε μόνιμους κατοίκους που έφθασαν τις τελευταίες δεκαετίες έχει εγκαταλείψει τον Καναδά μέσα σε 25 χρόνια παραμονής, με τον δείκτη δευτερογενούς μετανάστευσης (onward migration) να κορυφώνεται στα πρώτα πέντε χρόνια. Η πιθανότητα αποχώρησης αυξάνεται όσο ανέρχεται το μορφωτικό επίπεδο καθώς οι κάτοχοι διδακτορικής διατριβής παρουσιάζουν διπλάσια ποσοστά φυγής από τους πτυχιούχους ενώ όσοι αντιμετωπίζουν στασιμότητα εισοδήματος είναι έως και τρεις φορές πιθανότερο να φύγουν.

Ιδιαίτερα υψηλή κινητικότητα παρατηρείται και στις κατηγορίες υψηλής ειδίκευσης (TEER 0–3), όπου οι ρυθμοί αποχώρησης ξεπερνούν κατά πολύ όσους απασχολούνται σε χαμηλότερες βαθμίδες. Η αντίφαση που προκύπτει είναι προφανής αφού ο Καναδάς στοχευμένα επιλέγει εργαζομένους με ανώτατα προσόντα αλλά αδυνατεί να τους συγκρατήσει.

Κρίσιμοι τομείς με τις μεγαλύτερες απώλειες

Οι απώλειες εντοπίζονται σε επαγγέλματα που η ομοσπονδιακή κυβέρνηση έχει χαρακτηρίσει ως πεδία στρατηγικής σημασίας για την επόμενη δεκαετία. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται άνθρωποι διαχείρισης επιχειρήσεων και χρηματοοικονομικών, εξειδικευμένοι σε τομείς τεχνολογίας, μηχανικοί, αρχιτέκτονες αλλά και επαγγελματίες στον τομέα υγείας εμφανίζουν από τα υψηλότερα ποσοστά δευτερογενούς μετανάστευσης, τομείς που έχουν ήδη ενταχθεί στην Category-Based Selection για την κάλυψη σοβαρών ελλείψεων εργατικού δυναμικού.

Η πιθανότητα αποχώρησης ανθρώπων στα γνωστικά αντικείμενα της διοίκησης επιχειρήσεων και ανώτερου μάνατζμεντ φτάνει το 35% σε ορίζοντα 25ετίας, το οποίο είναι η ομάδα με το υψηλότερο ποσοστό μεταξύ όλων των επαγγελματικών κατηγοριών.

Γεωγραφικές ανισότητες και μοτίβα μετακίνησης

Η εικόνα διαφοροποιείται σημαντικά ανά επαρχία. Οι Ατλαντικές επαρχίες παρουσιάζουν τα χαμηλότερα ποσοστά διατήρησης ενώ οι καλύτερες επιδόσεις καταγράφονται στο Οντάριο και τις Πεδιάδες. Ιδιαίτερη περίπτωση αποτελεί η Νέα Γη (Newfoundland) και Λαμπραντόρ (Labrador) όπου πάνω από τους μισούς μετανάστες που τελικά αποχωρούν έχουν προηγουμένως μετακινηθεί σε άλλη επαρχία αναζητώντας ευκαιρίες που δεν υλοποιήθηκαν.

Τα βαθύτερα αίτια

Η στασιμότητα αποδοχών αναδεικνύεται στον ισχυρότερο παράγοντα αποχώρησης. Παράλληλα, η ελλιπής αναγνώριση επαγγελματικών προσόντων, η δυσκολία αδειοδότησης σε ρυθμιζόμενες ειδικότητες και η απουσία στοχευμένων υπηρεσιών ένταξης για εργαζομένους υψηλής ειδίκευσης εντείνουν το πρόβλημα.

Από την πλευρά των ίδιων των μεταναστών, όπως καταγράφηκε στην έκθεση «Εδώ για να μείνουν: Ανάλυση συγκράτησης μεταναστευτικού δυναμικού στον Καναδά» (Here to Stay: Understanding Immigrant Retention in Canada) των ίδιων θεσμών που είδε το φως της δημοσιότητας τον Σεπτέμβιο, η στέγαση, το κόστος ζωής και η αίσθηση του ανήκειν αποτελούν τα σημαντικότερα αντικίνητρα παραμονής ενώ η οικονομική πίεση υπονομεύει την αρχική αισιοδοξία που τους οδήγησε στον Καναδά.

Οι ειδικοί των δύο εκθέσεων υπογραμμίζουν την ανάγκη θεσμοθέτησης ενός εθνικού πλαισίου πολιτικών διατήρησης, με έμφαση στην αναγνώριση προσόντων, στη στοχευμένη ενσωμάτωση υψηλής ειδίκευσης και στη συνεργασία με εργοδότες. Καθώς η ομοσπονδιακή κυβέρνηση έχει ήδη μειώσει τους στόχους νέων μονίμων κατοίκων για την περίοδο 2025–2027, η συγκράτηση όσων βρίσκονται ήδη στη χώρα χαρακτηρίζεται πλέον ως αναπτυξιακή αναγκαιότητα.

‍