Η σήραγγα του 401: Μεγάλο έργο εθνικής προτεραιότητας ή ουτοπία;

Δημήτρης Βοχαΐτης - LJI Reporter
Η συζήτηση για μία υπόγεια «λεωφόρο-σήραγγα» κάτω από τον αυτοκινητόδρομο 401 επανήλθε δυναμικά, καθώς ο έπαρχος του Οντάριο, Νταγκ Φορντ, δήλωσε ότι πιστεύει πως ο ομοσπονδιακός πρωθυπουργός, Μαρκ Κάρνεϊ, θα εντάξει το έργο στα «εθνικού ενδιαφέροντος έργα» τα οποία επιταχύνονται. Ωστόσο, από την πλευρά της Οττάβας δεν έχει δοθεί κάποια ρητή διαβεβαίωση επί της συγκεκριμένης πρότασης. Οι δηλώσεις του έπαρχου έγιναν στο Διεθνές Πρωτάθλημα Οργώματος (… … …) (International Plowing Match) του Νιαγάρα, όπου ο Φορντ υποστήριξε ότι «το πιο πολυσύχναστο οδικό δίκτυο της Βόρειας Αμερικής» επιφέρει απώλειες παραγωγικότητας δισεκατομμυρίων και άρα συνιστά εθνικό ζήτημα.

Το πλαίσιο της ομοσπονδιακής πολιτικής έχει ήδη διαμορφωθεί. Την περασμένη εβδομάδα, ο Κάρνεϊ ανακοίνωσε την πρώτη πεντάδα έργων που παραπέμπονται στο νέο Γραφείο Μεγάλων Έρωγων [Major Projects Office (MPO)] για ταχεία αδειοδότηση. Η πεντάδα των έργων συνίσταται από i. την επέκταση (δεύτερη φάση) της μονάδας υγροποίησης LNG για τον διπλασιασμό της παραγωγής LNG Canada στο Κίτιματ (Kitimat), ii. την κατασκευή του πρώτου μικρού αρθρωτού αντιδραστήρα (SMR) στο Ντάρλινγκτον του Οντάριο για την παραγωγή ηλεκτρικής ισχύος που θα εφοδιάζει περίπου 300.000 κατοικίες, iii. την επέκταση του λιμένα του Μόντρεαλ (Contrecœur) με την κατασκευή νέου τερματικού εμποροκιβωτίων για την αύξηση της δυναμικότητας και αποσυμφόρηση του κεντρικού λιμένα, iv.την επέκταση του υφιστάμενου ορυχείου για την ενίσχυση παραγωγής χαλκού/ψευδαργύρου σε μία από τις πλουσιότερες μεταλλευτικές ζώνες της χώρας που βρίσκεται στον κόλπο του Μακιλβέννα του Σασκατσουάν και v. την επέκταση του υφιστάμενου ορυχείου χαλκού/χρυσού για την παράταση «ζωής» και παραγωγής στο Νιούμοντ της Βρετανικής Κολομβίας. Παράλληλα, αναμένεται ότι στο «επόμενο κύμα» πολιτικών κατευθύνσεων θα γίνει ρητή μνεία στις κρίσιμες ορυκτές ύλες, με αναφορά και στο Ring of Fire του Οντάριο, στην καθαρή ενέργεια, στις σιδηροδρομικές συνδέσεις υψηλής ταχύτητας καθώς και σε λιμενικά έργα.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο έργων, ο Φορντ προσπαθεί να συμπεριληφθεί και η σήραγγα του 401 στα πέντε εθνικά-αναπτυξιακά αιτήματα που διαβίβασε στην Οττάβα μαζί με τη δημιουργία ενός λιμανιού μεγάλου βάθους στον κόλπο Τζέιμς και την επέκταση του δικτύου GO. Το επιχείρημά του, όμως, παραμένει διττό καθώς εστιάζει σε δύο στόχους. Αυτήν της αποσυμφόρησης της κυκλοφορίας και αφετέρου την ενίσχυση της παραγωγικότητας της ευρύτερης μητροπολιτικής περιοχής του Τορόντο. Χαρακτηριστικά ο έπαρχος του Οντάριο δήλωσε «Πιστεύω απλώς ότι θα το κάνει (ο Κάρνεϊ)» αποφεύγοντας να πει αν έχει λάβει ως απάντηση ένα «ναι».
Σε τεχνικό επίπεδο, η επαρχία έχει εκδώσει προκήρυξη υποβολής προτάσεων (Request for Proposals - RFP) για τη μελέτη σκοπιμότητας και κατασκευής της σήραγγας. Η κυβερνητική περιγραφή που έχει δημοσιοποιηθεί ζητεί να εξεταστούν και βραχύτερες εκδοχές, με σημεία έναρξης/λήξης που λαμβάνουν υπόψη τους κόμβους 410 και 427 στα δυτικά της πόλης του Τορόντο και του 404 στα ανατολικά. Η πολιτική πρόθεση του Φορντ, όπως έχει την έχει θέσει δημοσίως, μιλά για σήραγγα πλάτους 19,5 μ. με τρία επίπεδα κυκλοφορίας (ανατολικό ρεύμα, δυτικό ρεύμα και κατώτερο επίπεδο για τα μέσα σταθερής τροχιάς) με χωρική στόχευση από τη Μισσισσόγκα και το Μπράμπτον έως το Σκάρμπορο και το Μάρκαμ.

Τα αντιπολιτευτικά κόμματα του Οντάριο θεωρούν ότι η προσθήκη της σήραγγας στη «λίστα ευχών» προς την Οττάβα θολώνει τις πραγματικές προτεραιότητες και αναγκαιότητες της επαρχίας. Χαρακτηριστικά η αρχηγός του κόμματος της Νέας Δημοκρατίας (NDP), Μάριτ Στάιλς, έχει χαρακτηρίσει το έργο «ματαιόδοξο» και επισήμανε ότι τέτοιες κινήσεις δεν βοηθούν στον ορισμό του τι συνίσταται ως «έργο εθνικής ανοικοδόμησης».
Από την πλευρά της ομοσπονδιακής κυβέρνησης είναι ενδεικτική η στάση μη απάντησης. Ο πρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας των Φιλελευθέρων και βουλευτής Τορόντο, Τζέιμς Μαλόουνι, σε δηλώσεις του χαρακτήρισε τη σήραγγα «απλώς μια ιδέα» στο παρόν στάδιο, υπενθυμίζοντας παράλληλα ότι ο κατάλογος των πρώτων πέντε έργων δεν την περιλαμβάνει. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, το MPO έχει εντολή να συμπτύξει τους χρόνους αδειοδότησης στα δύο χρόνια για τα έργα εθνικού ενδιαφέροντος αλλά η επιλογή νέων φακέλων γίνεται σταδιακά.

Το πολιτικο-θεσμικό σκηνικό συμπληρώνεται από το «πεδίο»: η εμφάνιση του Φορντ στο αγροτικό εκθεσιακό γεγονός της Νιαγάρα (16–20 Σεπτεμβρίου) έδωσε στην κυβέρνηση την ευκαιρία να συνδέσει το αφήγημα περί «παραγωγικότητας» και «εφοδιαστικών αλυσίδων» με κοινότητες εκτός αστικού κέντρου, όπου η κυκλοφοριακή συμφόρηση του GTHA βιώνεται ως κόστος για την αγροδιατροφική οικονομία.

Εν τω μεταξύ, η δημόσια συζήτηση κινείται ανάμεσα σε δύο σταθερές. Από τη μία, την ομοσπονδιακή στρατηγική των «μεγάλων έργων» που έχει ήδη πάρει μπροστά, επιχειρώντας να θωρακίσει την οικονομία έναντι αμερικανικών δασμών και επιταχύνοντας τις αδειοδοτήσεις. Από την άλλη, η «γειωμένη» αποτίμηση της στρατηγικής για την χρησιμότητα και εφικτότητα της σήραγγας 401 στο πλέον πυκνό και πολυσύνθετο οδικό και τεχνικό περιβάλλον της χώρας. Το δεύτερο, μάλιστα, είναι ένα ερώτημα που, προς το παρόν, παραμένει στα χέρια της μελέτης σκοπιμότητας και της πολιτικής ιεράρχησης έργων σε επαρχιακό και ομοσπονδιακό επίπεδο.

‍