Το κορίτσι των Ναπάλμ

γράφει ο Πλάτων Ρούτης proutis0107@rogers.com

Βρισκόμαστε στο Νότιο Βιετνάμ στις 8 Ιουνίου 1972 και ο πόλεμος εξακολουθεί να γίνεται ακόμα πιο σκληρός και αδυσώπητος μεταξύ των ΗΠΑ και του Βιετνάμ. Οι Βιετναμέζοι μετά τον πόλεμο με τους Γάλλους για 7.5 χρόνια έχουν τώρα να αντιμετωπίσουν για 20 ακόμα χρόνια ένα άλλον εισβολέα, τον τέλειο από εξοπλιστικής πλευράς στρατό των ΗΠΑ. Ο πόλεμος είναι σκληρός στο Βόρειο Βιετνάμ και γίνεται ακόμα σκληρότερος στο Νότιο που οι Αμερικανοί το βαστούσαν να μην πέσει κάτω από την κυβέρνηση του Βόρειου Βιετνάμ.
Στο μικρό χωριό Τρανγκ Μπανγκ του Νότιου Βιετνάμ οι κάτοικοι ζούσαν μια ειρηνική ζωή με τις οικογένειες τους και ο πόλεμος δεν είχε χτυπήσει ακόμα το χωριό τους. Η αληθινή αυτή ιστορία μας ξετυλίγεται όταν ο πόλεμος χτύπησε το χωριό Τρανγκ Μπανγκ. Σε αυτό το χωριό έτυχε να ζει η μικρή Κιμ με την οικογένεια της. Σύμφωνα με όλες τις μαρτυρίες, η Κιμ Φουκ είχε μια φυσιολογική και ευτυχισμένη παιδική ηλικία. Αυτή και η οικογένειά της ζούσαν σε ένα ωραίο σπίτι. Οδηγούσε το ποδήλατό της στο σχολείο κάθε μέρα, και είχε πολλούς φίλους. Το πιο σημαντικό, η Κιμ είπε: «Ένιωθα ασφαλής και αγαπητή με όλο τον κόσμο στο χωριό μου». Αν και δεν θα αναγνωρίζετε την Κιμ με το όνομά της, πιθανότατα έχετε δει τη φωτογραφία της. Σε όλο τον κόσμο, η Κιμ είναι γνωστή ως "το κορίτσι στη φωτογραφία". Αυτή η εικόνα είναι μια εικόνα ενός νεαρού γυμνού κοριτσιού, που τρέχει και ουρλιάζει με τρόμο αφού κάηκε το σώμα της από ναπάλμ κατά τη διάρκεια του βομβαρδισμού του χωριού της.

Αυτή η φωτογραφία του 1972 της μικρής Κιμ Φούκ Kim Phuc (κέντρο) έγινε μια από τις πιο αξέχαστες εικόνες από τον πόλεμο του Βιετνάμ.
Στις 8 Ιουνίου 1972, η Κιμ ήταν 9 ετών, έπαιζε με τα άλλα παιδιά μπροστά από την εκκλησία στην πλατεία του χωριού. Τότε ακούστηκαν τα αεροπλάνα να σκίζουν τον αέρα και να πετάνε χαμηλά κάτω από τα σύννεφα καταστρέφοντας αυτή την ειρηνική σκηνή των παιδιών να παίζουν. Μία χαραμάδα ειρήνης είχαν τα παιδιά για να παίξουν και αυτά σαν όλα τα παιδιά του κόσμου μέχρι εκείνη τη στιγμή. "Ποτέ πριν δεν φοβήθηκα τον πόλεμο» είχε πει η Κιμ μέχρι που άρχισαν να περνούν τα αεροπλάνα και να βομβαρδίζουν το χωριό της. Η Κιμ και οι άλλοι χωρικοί έλαβαν εντολή να κρυφτούν στο ναό του χωριού, ο οποίος χαρακτηρίστηκε ως ασφαλές μέρος στο χωριό. Ωστόσο, ο ναός δεν ήταν ασφαλής.

Τα αεροπλάνα του εχθρού άρχισαν τον βομβαρδισμό με κάτι βόμβες Ναπάλμ που κουβαλούσαν φωτιά από τα χημικά που είχαν, μαρτυρούσαν οι χωρικοί. Η βόμβα Ναπάλμ (αν και είναι απαγορευμένη) είναι μια παχιά, ζελέ ουσία που καίγεται στους 2.200 βαθμούς Φαρενάιτ και χρησιμοποιείται παράνομα ενάντια στον εχθρό.
Τα παιδιά αλαφιασμένα έτρεχαν με στριγγλιές μέσα στον πανικό τους να γλυτώσουν. Το κάψιμο των ναπάλμ γέμισε τον αέρα και προσκολλήθηκε στο νεαρό σώμα της Κιμ. Τα ρούχα της Κιμ έπιασαν φωτιά, οπότε άρχισε να τρέχει και να σκίζει τα ρούχα της από την καμένη σάρκα της. Καθώς η Κιμ έτρεχε στο δρόμο με τρόμο και πόνο, ένας φωτογράφος ρεπόρτερ με το όνομα Νικ Γιούτ που εργαζόταν για το Associated Press απαθανάτισε τη στιγμή σε φιλμ. Ο Γιούτ έχει πει ότι η μικρή Κιμ φώναζε επανειλημμένα, "πολύ ζεστό, πολύ ζεστό" στα βιετναμέζικα. Ο Γιούτ κατέβασε την κάμερά του και οδήγησε την Κιμ και τα άλλα παιδιά σε ένα κοντινό νοσοκομείο.
Τι κάνουμε εμείς οι μεγάλοι; Μπορούμε να σταθούμε άραγε μπροστά σε αυτά τα παιδιά και να εστιάσουμε στις ανάγκες τους, προσπαθώντας να ελαχιστοποιήσουμε τις συνέπειες του πολέμου; Τι μπορούμε να πούμε σε μία παιδική ψυχούλα που όταν είδε τον πόλεμο αναφώνησε με ένα αθώο παράπονο: « θα τα πω όλα στο Θεό»;
Την επόμενη μέρα η φωτογραφία της Κιμ τυπώθηκε σε πρωτοσέλιδα σε όλο τον κόσμο. Η φωτογραφία έδειχνε μια στιγμιαία εικόνα της φρίκης του πολέμου του Βιετνάμ. Αυτή η φωτογραφία είναι γροθιά στο στομάχι ενάντια στον πόλεμο. Είναι σε θέση να δημιουργήσει τέτοιο συναισθηματικό αντίκτυπο σε έναν θεατή που οι λέξεις από μόνες τους δεν μπορούν. Διαβάζοντας ότι ένα νεαρό κορίτσι έχει καεί άσχημα από ναπάλμ είναι αρκετά διαφορετικό από το να βλέπεις το πρόσωπο της που χτυπήθηκε από τρόμο και το γυμνό και τραυματισμένο σώμα της.
Οι φωτογραφίες έχουν τη δυνατότητα να παγώσουν στιγμές στο χρόνο. Αυτή η παγωμένη στιγμή παραμένει. Μπορεί να στοιχειώσει, μπορεί να βλάψει και θα βλάψει ξανά η δύναμη αυτής της φωτογραφίας. Μπορεί επίσης να αφήσει ένα ανεξίτηλο μήνυμα για τη βελτίωση της κοινωνίας, το τέλος του πολέμου, την εξάλειψη της πείνας, την ανακούφιση της ανθρώπινης δυστυχίας.
Οι φωτογραφίες έχουν τη δυνατότητα να επιφέρουν θετική αλλαγή και η φωτογραφία της Κιμ βοήθησε να αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι είδαν τον πόλεμο του Βιετνάμ. Αλλά ο αντίκτυπος μιας φωτογραφίας όπως αυτή στο μεμονωμένο θέμα δεν πρέπει να αγνοηθεί. Οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο γνωρίζουν αυτή τη φωτογραφία, αλλά δεν ξέρουν την ιστορία της Κιμ.

ΜΙΑ ΖΩΗ ΑΛΛΑΞΕ ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ
Η επίθεση με Ναπάλμ και η φωτογραφία άλλαξαν τη ζωή της Κιμ για πάντα, αλλά δεν κατέστρεψαν το πνεύμα της. Σήμερα, η Κιμ δηλώνει με τόλμη: «Τρομερά πράγματα μπορούν να συμβούν, αλλά αν είμαστε τυχεροί, μπορούμε να μάθουμε από τις εμπειρίες μας και μπορεί να μας βοηθήσουν να γίνουμε ισχυρότεροι».
Η Κιμ δεν αναμενόταν να ζήσει μετά την επίθεση. Όταν οι γονείς της την βρήκαν τρεις ημέρες αργότερα, είχε αφεθεί να πεθάνει στο "δωμάτιο θανάτου" ενός τοπικού νοσοκομείου. Αλλά η Κιμ δεν πέθανε. Μεταφέρθηκε σε ένα μεγαλύτερο νοσοκομείο στη Σαϊγκόν όπου παρέμεινε για 14 μήνες και υποβλήθηκε σε 17 χειρουργικές επεμβάσεις. Περιγράφει το κάψιμο του ναπάλμ ως "τον πιο τρομερό πόνο που μπορείτε να φανταστείτε". Η Κιμ εξακολουθεί να πονάει σωματικά μέχρι σήμερα, αλλά δεν επικεντρώνεται στον πόνο.

Επιστρέφοντας τελικά στο σπίτι, η Κιμ νόμιζε ότι επέστρεφε στην κανονική και ειρηνική ύπαρξή της. Αλλά όλα είχαν αλλάξει. Το σπίτι της οικογένειας είχε καταστραφεί, το σώμα της ήταν καλυμμένο με ουλές, και είχε πολύ θυμό.
Το Βιετνάμ είναι μια ζεστή χώρα και η Κιμ ήθελε να φορέσει κοντομάνικα πουκάμισα εκείνη την ημέρα της επίθεσης, όπως τα άλλα κορίτσια. Η Κιμ είπε ότι θα συγκρίνει τα δύο της χέρια: το ένα ήταν «όμορφο και λείο» και το άλλο σημαδεμένο. Είπε, "Είδα ένα όνειρο να μοιάζω με άλλα κορίτσια. Λυπήθηκα τον εαυτό μου." Η Κιμ φοβόταν επίσης ότι θα ήταν μόνη. Είπε, "Νόμιζα ότι δεν θα είχα ποτέ φίλο λόγω των ουλών μου."
Η Κιμ αγαπούσε το σχολείο και είχε φιλοδοξίες να γίνει γιατρός, όπως είπε: «Ήθελα να μείνω μόνη για να σπουδάσω, αλλά δεν με άφηναν.» Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, η Κιμ λαχταρούσε "να είναι ελεύθερη".

ΕΝΑ ΝΕΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ
Το 1986, η Κιμ έλαβε άδεια από τη βιετναμέζικη κυβέρνηση να σπουδάσει στο Πανεπιστήμιο της Αβάνας στην Κούβα. Κατά τη διάρκεια των σπουδών της, η Κιμ γνώρισε έναν νεαρό Βιετναμέζο ονόματι Μπούι Χούι Τοάν. Είπε με ένα ντροπαλό χαμόγελο, "ήταν τόσο χαριτωμένος."
Η Κιμ πρόσθεσε ότι ανησυχούσε για το τι θα σκεφτόταν για τις ουλές της. Αλλά ο Bui την αγαπούσε γι' αυτό που ήταν, και της είπε, "Κάθε φορά που αγγίζω τις ουλές σου ή τις βλέπω σ' αγαπώ περισσότερο γιατί ξέρω πόσο υπέφερες."

Η Κιμ και ο Μπούι παντρεύτηκαν το 1992 και πέρασαν τον μήνα του μέλιτος στη Μόσχα. Επιστρέφοντας από το μήνα του μέλιτος, το αεροπλάνο σταμάτησε για ανεφοδιασμό στη Νέα Γη (Newfoundland) του Καναδά. Εκεί η Κιμ και ο Μπούι αποφάσισαν να κάνουν ένα νέο ξεκίνημα στη ζωή τους. Αποβιβάστηκαν από το αεροπλάνο και ζήτησαν από την Καναδική κυβέρνηση την άδεια να ζήσουν στον Καναδά. Η άδεια τους χορηγήθηκε, και σήμερα, η Κιμ και ο σύζυγός της ζουν μια ειρηνική ζωή κοντά στο Τορόντο (Ajax) του Καναδά.

Για τα παιδιά η Κιμ είπε «Για να είμαι ειλικρινής, έχουν το δικαίωμα να θυμώνουν και να μισούν. Το μόνο πράγμα που μπορώ να πω στα παιδιά αυτά, είναι απλώς να μην τα παρατάνε».

Η Κιμ αστειευόταν ότι εκείνη την εποχή ήξερε μόνο τρία πράγματα για τον Καναδά: «Οι άνθρωποι μιλούσαν αγγλικά και γαλλικά και η σημαία ήταν όμορφη».
Αν και η Κιμ θεραπεύτηκε συναισθηματικά, η φήμη της φωτογραφίας δεν την άφηνε να φύγει. Μια μέρα στους δρόμους του Τορόντο, ένας φωτογράφος την εντόπισε, και την επόμενη μέρα την έσπρωξε για άλλη μια φορά στο κοινό. Είπε, "Ήθελα να κρυφτώ από τη φωτογραφία, ήθελα να ζήσουμε μια ήσυχη ζωή, αλλά η φωτογραφία με στοιχειώνει."
Αλλά η Κιμ έμαθε ότι αν δεν μπορούσε να ξεφύγει, θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την φωτογραφία για την ειρήνη. Είπε ότι η εικόνα έγινε ένα "ισχυρό δώρο".
Επιπλέον, η Κιμ πιστώνει στον φωτογράφο, Νικ Γιούτ, ότι της έσωσε τη ζωή. Σήμερα, διατηρούν μια στενή σχέση, και τον αποκαλεί στοργικά "Θείο Ουτ".
Η ωμή αλήθεια του πολέμου
«Ξέρω πώς είναι να βομβαρδίζεται το χωριό σου, το σπίτι σου να ερημώνεται, να βλέπεις μέλη της οικογένειας να πεθαίνουν και πτώματα αθώων πολιτών να κείτονται στο δρόμο»,

Αυτές είναι οι εικόνες των πολέμων παντού, επισημαίνει, όπως συμβαίνει με «τις πολύτιμες ανθρώπινες ζωές που καταστρέφονται σήμερα στην Ουκρανία».
Πρέπει αυτή η βία του πολέμου να αντιμετωπιστεί χωρίς περιστροφές, προτείνει, και το πρώτο βήμα είναι να τη δει ο κόσμος κατάματα, όπως ακριβώς συνέβη και με την δική της περίπτωση πριν από μισό αιώνα.
«Αυτή η εικόνα θα χρησιμεύει πάντα ως υπενθύμιση του ανείπωτου κακού για το οποίο είναι ικανή η ανθρωπότητα», λέει η σήμερα 59χρονη Φαν Τι, που ακόμη φέρει εμφανή σημάδια από τα εγκαύματα από τη ναπάλμ.
«Όμως πιστεύω», καταλήγει, «ότι η ειρήνη, η αγάπη και η ελπίδα θα είναι πάντα πιο ισχυρές από κάθε είδους όπλο».