ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΕΚ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ

«Καυχᾶσθαι δὴ οὐ συμφέρει μοι» (Β΄ Κορ. ΙΒ΄ 1).

Ἡ καύχησις!

Ἅπαντες, ἀγαπητοὶ ἐν Χριστῷ ἀδελφοί μου, γνωρίζομεν τὸ κορυφαῖον πάθος, ἐξ ὅλων τῶν παθῶν, τὰ ὁποῖα κατατυραννοῦσι τὴν ἀνθρωπίνην ὕπαρξιν! Πάμπολλα εἶναι τὰ πάθη καὶ αἱ ἁμαρτίαι ἅτινα, εἴτε προσβάλλουσι τὰς ψυχὰς ἡμῶν, εἴτε καταδυναστεύουσιν ἡμῶν, ἐφ’ ὅσον ταῦτα ἔχουσιν ἑδραιωθῆ ἐντὸς ἡμῶν! Κατὰ τοὺς θείους, ὅμως, καὶ ἱεροὺς Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας μας, τὸ πρῶτον καὶ κορυφαῖον τούτων, – ἐπὶ τοῦ ὁποίου μάλιστα ἑδράζονται καὶ ἐκ τοῦ ὁποίου «τροφοδοτοῦνται» ἅπαντα τὰ … ἄπειρα ὑπόλοιπα, – εἶναι ὁ κατηραμένος ἐγωισμός! Ἡ καύχησις, ὡς τὴν ἀποκαλεῖ ἐν προκειμένῳ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος!

 Εἶναι τὸ πρῶτον ἁμάρτημα καὶ πάθος, ἐκ τοῦ ὁποίου ἐκυλίσθη καὶ κατεβαραθρώθη εἰς τὰ ἔγκατα τοῦ Ἅδου, τὸ πρῶτον ἐκεῖνο Ἀγγελικὸν τάγμα τοῦ Ἑωσφόρου, τὸ ὁποῖον μετεβλήθη καὶ μετεμορφώθη εἰς δαιμονικόν, καὶ ἔχει πλέον ὡς ἀπώτερον σκοπόν του, νὰ καταβάλῃ καὶ φέρῃ εἰς τὸν ἴδιον τοῦτον κατηραμένον τόπον, τὸ θαυμάσιον δημιούργημα τοῦ Θεοῦ, τὸν ἄνθρωπον! «Τὰ κατάφερε», θὰ ἐλέγομεν, ἕως ἑνὸς σημείου! Διὰ τούτου τοῦ ἰδίου «δολώματος», τοῦ ἐγωισμοῦ δηλαδή, ἐξηπάτησε τοὺς πρώτους ἐκείνους ἀνθρώπους εἰς τὸν Παράδεισον, λέγων εἰς τούτους ὅτι «θὰ γίνωσι Θεοὶ ἐὰν φάγωσιν ἐκ τοῦ ἀπηγορευμένου καρποῦ»! Τοῦτο ἐπεδίωξεν οὗτος ὁ διάβολος καὶ διὰ τούτου ἐξηπάτησε καὶ τὸν ἄνθρωπον!

 Τοῦτο εἶναι … ἡ καύχησις! Νὰ θεωρῶμεν ἑαυτούς, ἀνωτέρους καὶ ὑψηλοτέρους, ὅλων τῶν ἄλλων καὶ νὰ πιστεύωμεν ὅτι εἴμεθα τὸ … κέντρον τοῦ κόσμου! Εἰς ἑκάστην ἐκδήλωσιν τῆς ζωῆς μας, τοῦτο τὸ δυσῶδες πάθος … προηγεῖται ἡμῶν! Εἰς τὴν ἐμφάνισίν μας, εἰς τὰς γνώσεις μας, εἰς τὰς ἐνδυματολογικάς μας ἐπιλογάς, εἰς τὰς συναναστροφάς μας, εἰς τὴν ἐργασίαν μας …, πάντοτε ὁ ἑαυτός μας πρῶτος! Τόσον πρῶτος, ὥστε, πολλάκις, καὶ ὁ Θεὸς ὠχριᾷ ἐνώπιόν μας! Πόσον, δυστυχῶς, «ταιριάζουμε» μὲ ἐκεῖνον τὸν Φαρισαῖον τῆς παραβολῆς, ὅστις ἔχων ὑπερβῆ τοὺς πάντας καὶ τὰ πάντα, ἀπευθύνεται εἰς τὸν Θεὸν χυδαίως! Ποῖος, λοιπόν, δύναται νὰ ἐξαιρέσῃ τὸν ἑαυτόν του, ὡς μὴ ἔχοντα τὸ τοιοῦτον πάθος;

Προσγείωσις …!

 Εἰς τὴν καύχησιν, ἥτις ὡς εἴδομεν, ἀποτελεῖ κοινὴν ἀσθένειαν δι’ ἅπαντας τοὺς ἀνθρώπους ἀνεξαιρέτως, ὁ Κύριος μᾶς παραθέτει μίαν ἀσφαλεστάτην … προσγείωσιν! «Χωρὶς ἐμοῦ οὐ δύνασθε ποιεῖν οὐδέν» (Ἰωάν. ΙΕ΄ 5)! Καὶ ἂν ἐπετύχαμεν τινὰς πνευματικὰς ἐπιτυχίας, ὁ Κύριος ἐνήργησε νὰ τὸ κατορθώσωμεν! Καὶ ἂν οἱ Ἅγιοι ἠγωνίσθησαν καὶ ἐπέτυχον νὰ ἁγιασθῶσιν, ἡ χάρις τοῦ Κυρίου ἐπέτυχε τοῦτον τὸν ἁγιασμόν! Εἶδεν ὁ Θεὸς τὴν ἀγαθήν των πρόθεσιν καὶ ἔδιδεν εἰς τούτους … πλουσίως! Ἐὰν ἀνατρέξωμεν εἰς τοὺς βίους ἁπάντων τούτων, μηδὲ καὶ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ἐξαιρουμένης, οὐδεὶς καυχᾶται διὰ τὰ … κατορθώματά του! Οὐδεὶς ἐκ τούτων – Ἀποστόλων, Πατέρων, Ὁσίων, Μαρτύρων, Προφητῶν, κ.λ.π. – ἐθεώρησεν ὅτι … κατέκτησε τὸν Παράδεισον! Πάντοτε ὡμολόγουν, ὅτι, «δοῦλοι ἀχρεῖοί ἐσμεν, ὅτι ὃ ὠφείλομεν ποιῆσαι πεποιήκαμεν» (Λουκ. ΙΖ΄ 10)! Πάντοτε ἐθεώρουν ἑαυτούς, ὡς πρώτους ἁμαρτωλούς, καὶ ὡς ὁ Παῦλος, διεκήρυττον ἀπεριφράστως, «ὅτι Χριστὸς Ἰησοῦς ἦλθεν εἰς τὸν κόσμον ἁμαρτωλοὺς σῶσαι, ὧν πρῶτός εἰμι ἐγώ» (Α΄ Τιμ. Α΄ 15)!

 Καὶ ὅταν ὁ λογισμός των, τοὺς παρέσυρεν καὶ ἔβλεπον τὰ θαυμαστά, πολλάκις, ἔργα των, ἐδόξαζον τὸν Θεόν, «τὸν ποιοῦντα μεγάλα καὶ ἀνεξιχνίαστα, ἔνδοξά τε καὶ ἐξαίσια, ὧν οὐκ ἔστιν ἀριθμός» (Ἰὼβ Θ΄ 10), διότι Ἐκεῖνος ἐνήργει καὶ ἔκαμνε τὰ θαύματα διὰ τῶν Ἁγίων Του!

 Εἰς ταύτην τὴν «παγίδα» αἰσθάνεται ὅτι κινδυνεύει ὁ Παῦλος! Ὁ Κύριος ἔχει δείξει εἰς τοῦτον, κατ’ ἐπανάληψιν, τὸν πλοῦτον τῆς Ἀγάπης Του, καὶ ἐνήργει ὁ θεῖος οὗτος Ἀπόστολος, πολλὰ καὶ ἐκπληκτικὰ «σημεῖα»! Διὰ τοῦτο καὶ «προλαμβάνει» – θὰ ἐλέγομεν τήν… καύχησίν του, καὶ ἐξιστορῶν κάποια θαυμαστὰ ἅτινα τοῦ συνέβησαν, τὰ «ἐναποθέτει» εἰς τὴν δύναμιν τοῦ Θεοῦ! Καὶ ταύτην, ὅμως τὴν ἐξιστόρησιν καὶ ἀπαρίθμησιν, θεωρεῖ ὅτι δὲν θὰ ἔπρεπε νὰ τὴν πράξῃ καὶ διὰ τοῦτο ὁμολογεῖ εἰς τὴν συνέχειαν, καὶ καταγγέλλει ἐν ταὐτῷ τοὺς Κορινθίους˙ «γέγονα ἄφρων καυχώμενος! Ὑμεῖς με ἠναγκάσατε» (Β΄ Κορ. ΙΒ΄ 11)!

Ἡ σεμνότης καὶ ἡ ταπείνωσις!

 Ὁ ἐγωισμός, εἶναι τὸ τέρας ἐκεῖνο τὸ ὁποῖον ἐπιμελῶς κρύπτεται! Ἐν πολλοῖς, δὲν τοῦ δίδομεν σημασίαν, καὶ πολλάκις μᾶς πείθει ὅτι … δὲν ὑπάρχει! Μόνον ἐκεῖνοι οἱ Ἅγιοι τοῦ Θεοῦ, τὸ διέκρινον καὶ τὸ ἐπολέμουν καὶ διὰ τοῦτο ἐμείωνον καὶ ἐξουδένουν τοὺς ἑαυτούς των! Μὲ πρῶτον διδάξαντα τὸν ἴδιον τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, – «ὃς ἐν μορφῇ Θεοῦ ὑπάρχων οὐχ ἁρπαγμὸν ἡγήσατο τὸ εἶναι ἴσα Θεῷ, ἀλλ’ ἑαυτὸν ἐκένωσε μορφὴν δούλου λαβών, ἐν ὁμοιώματι ἀνθρώπων γενόμενος, καὶ σχήματι εὑρεθεὶς ὡς ἄνθρωπος ἐταπείνωσεν ἑαυτὸν γενόμενος ὑπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δὲ σταυροῦ» (Φιλιπ. Β΄ 6-8) – καὶ ἐν συνεχείᾳ πλήθη ἀνδρῶν τε καὶ γυναικῶν, οἵτινες ἠκολούθησαν τὸ τοῦ Διδασκάλου παράδειγμα, ἐταπεινώθησαν ὡς ἀκριβῶς ἐδίδαξεν Ἐκεῖνος, ζῶντες κρυπτόμενοι ἐκ τῶν ἀνθρώπων … «ἐν σπηλαίοις καὶ ὄρεσι καὶ ταῖς ὀπαῖς τῆς γῆς» (Ἑβρ. ΙΑ΄ 38)!

 Ναί! Τοῦτο εἶναι ἡ ταπεινοφροσύνη! Οὐχὶ τὸ νὰ παριστάνωμεν ἑαυτοὺς μικροὺς καὶ ἐλαχίστους καὶ ἁμαρτωλούς, ἀλλὰ τὸ νὰ πιστεύωμεν τοῦτο καὶ τὸ βιώνωμεν …! Νὰ θεωρῶμεν ἑαυτοὺς ἀναξίους καί, ἀνὰ πᾶσαν στιγμήν, ἐνόχους ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, καὶ ὡς ὁ τελώνης νὰ ἐκλιπαρῶμεν τὸν Ἐλεήμονα Κύριον, «ὁ Θεὸς ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ» (Λουκ. ΙΗ΄ 13)!

Ποῖοι εἴμεθα;

 Ἀλήθεια, ἀδελφοί μου, «ἐμετρήσαμεν» ποτὲ τὸ πνευματικόν μας ἀνάστημα; Ἐπεδιώξαμεν ποτὲ νὰ παρακάμψωμεν τὰ ἀνόητα λόγια καὶ τὰς ἐμετικὰς κολακείας τῶν ἀνθρώπων; Οἱ ἄνθρωποι, ἄλλοτε μὲν ἐξ ἀγάπης κινούμενοι, ἄλλοτε, προκειμένου ἵνα μᾶς παγιδεύσωσι, ἄλλοτε θέλοντες, καὶ ἡμεῖς νὰ κολακεύσωμεν τούτους, εἶναι πολὺ «εὔκολοι» εἰς τὸ νὰ μᾶς «ἀναβιβάζωσιν ἕως τὰ ἄστρα τοῦ οὐρανοῦ»! Ἡμεῖς, ὅμως, ἀνελογίσθημεν ἔστω καὶ πρὸς στιγμήν, ὅτι μέλλομεν νὰ κριθῶμεν ὑπὸ τοῦ Ἀδεκάστου Κριτοῦ; Ὅτι, «ἐὰν ἀνομίας παρατηρήσῃς, Κύριε Κύριε, τίς ὑποστήσεται;» (Ψαλμ. ΡΚΘ΄ 3)

 Δὲν εἴμεθα, ἐκεῖνοι ποὺ φαινόμεθα˙ ἀντιθέτως, εἴμεθα ἐκεῖνοι ποὺ … δὲν φαινόμεθα! Ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος φαίνεται, εἶναι ὁ σαρκικὸς καὶ φθαρτὸς καὶ θνητός! Ἐκεῖνος, ὅμως ποὺ δὲν φαίνεται, εἶναι ὁ ψυχικὸς καὶ ἄφθαρτος καὶ ἀθάνατος, ἀλλὰ καὶ αἰώνιος! Δυστυχῶς, «ἐμείναμεν» καὶ ἀγωνιζόμεθα καὶ ἐλπίζομεν, εἰς ἐκεῖνον τὸν ἑαυτό μας, τὸν ἀσήμαντον καὶ φθαρτὸν καὶ περιεφρονήσαμεν τὸν μέγαν καὶ ἀθάνατον καὶ αἰώνιον! Καὶ ἐκαυχήθημεν καὶ καυχώμεθα διὰ τὰ μικρὰ καὶ σαρκικὰ καὶ φθαρτά, ἀντιθέτως δέ, διεγράψαμεν καὶ ἠκυρώσαμεν καὶ περιεφρονήσαμεν, ἐκεῖνα τὰ οὐσιώδη καὶ τὰ μένοντα εἰς ζωὴν αἰώνιον! Ἐσμικρύνθημεν καὶ ἠχρειώθημεν καὶ ἐπαληθεύσαμεν, δυστυχῶς, ἐκεῖνο τὸ τοῦ ψαλμωδοῦ, … «ἄνθρωπος ἐν τιμῇ ὢν οὐ συνῆκε, παρασυνεβλήθη τοῖς κτήνεσι τοῖς ἀνοήτοις καὶ ὡμοιώθη αὐτοῖς» (Ψαλμ. ΜΗ΄ 13, 21)!

 «Νῦν δὲ καυχᾶσθε ἐν ταῖς ἀλαζονείαις ὑμῶν· πᾶσα καύχησις τοιαύτη πονηρά ἐστιν» (Ἰακ. Δ΄ 16)! Ἂς μάθωμεν, τοὐλάχιστον, νὰ καυχώμεθα, δι’ ἐκεῖνα, ἅτινα «ἡτοίμασεν ὁ Θεὸς τοῖς ἀγαπῶσιν Αὐτόν» καὶ διὰ ταῦτα νὰ παλαίωμεν καὶ νὰ ἀγωνιζώμεθα! Ἀμήν!

Ἀρχιμ. Τιμόθεος Γ. Παπασταύρου  Ἱεροκήρυξ Ἱ. Μ. Πατρῶν

‍