Καναδάς - Σουηδία: Σε νέα στρατηγική τροχιά η διμερής σχέση δύο βόρειων συμμάχων

Δημήτρης Βοχαΐτης - LJI Reporter

Η Οττάβα και Στοκχόλμη προχώρησαν στην εμβάθυνση μίας ήδη στενής σχέσης, υπογράφοντας μία ολοκληρωμένη Στρατηγική Συνεργασία που καλύπτει όλο το εύρος της πολιτικής, οικονομικής και αμυντικής τους ατζέντας. Η συμφωνία συνίσταται ως η συνεκτικότερη διμερή δέσμευση των τελευταίων δεκαετιών μεταξύ δύο χωρών που μοιράζονται κοινές αξίες, συγκλίνοντα στρατηγικά συμφέροντα και μία ταχεία σύγκλιση προτεραιοτήτων στην Αρκτική και στο ευρύτερο ευρωατλαντικό περιβάλλον.

Ο Καναδάς και η Σουηδία, σύμμαχοι και στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, τονίζουν ότι η νέα Στρατηγική Συνεργασία δεν αποτελεί απλώς αναβάθμιση ενός ήδη στενού δεσμού, αλλά οργανική απάντηση σε ένα διεθνές περιβάλλον που μεταβάλλεται με ρυθμούς οι οποίοι επιβάλλουν κοινή δράση, συντονισμό και ενιαία αντίληψη απειλών και ευκαιριών. Ως όμοιοι βόρειοι εταίροι, όπως αναφέρεται στο κοινό κείμενο, προσεγγίζουν την Αρκτική όχι μόνο ως χώρο στρατηγικής σημασίας αλλά και ως πεδίο όπου τα δικαιώματα και η συμβολή των αυτόχθονων λαών αποτελούν αναπόσπαστο θεμέλιο της διεθνούς συνεργασίας σε πλήρη ευθυγράμμιση με τη Διακήρυξη του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Αυτόχθονων Πληθυσμών.

Μεταξύ άλλων επισημαίνεται ότι η νέα στρατηγική δομή στηρίζεται στη διαβεβαίωση ότι η δημοκρατία, ο πολυμερής διάλογος, το κράτος δικαίου και η διεθνής έννομη τάξη παραμένουν ακρογωνιαίοι λίθοι της διμερούς πολιτικής.

Στο ίδιο πνεύμα, η συνεργασία ευθυγραμμίζεται με τις συμφωνίες ΕΕ-Καναδά, μεταξύ των οποίων η Ολοκληρωμένη Οικονομική Εμπορική Συμφωνία μεταξύ της ΕΕ και Καναδά (CETA), η Συμφωνία Στρατηγικής Συνεργασίας και η εταιρική σχέση στην ασφάλεια και άμυνα, υπογραμμίζοντας τον τριγωνικό χαρακτήρα της σχέσης με τις Βρυξέλλες.

Η εμπορική διάσταση της συμφωνίας αποκτά ιδιαίτερο βάρος, καθώς η Οττάβα και η Στοκχόλμη προβάλλουν το μοντέλο της ελεύθερης, διαφανούς και προβλέψιμης οικονομικής συνεργασίας ως προϋπόθεση ανάπτυξης. Με οικονομίες που αλληλοσυμπληρώνονται και με διαρκείς ενισχυόμενες και αμοιβαίες επενδύσεις, οι δύο χώρες στοχεύουν στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της παραγωγικότητας τους καθώς και στην ενίσχυση την ανθεκτικότητας των κρίσιμων αλυσίδων εφοδιασμού. Όπως σημείωσε το Reuters, η έμφαση σε κρίσιμα ορυκτά, καθαρές τεχνολογίες και καινοτόμα επιχειρηματικά οικοσυστήματα αντανακλά μια κοινή στρατηγική απάντηση στις νέες γεωοικονομικές απαιτήσεις της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης.

Η διάσταση της ασφάλειας και άμυνας καταλαμβάνει κεντρική θέση στη διμερή συμφωνία, σε μια περίοδο που ο πόλεμος της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας έχει αναβιώσει παλαιές βεβαιότητες και τροφοδοτεί νέες απειλές. Η Οττάβα και η Στοκχόλμη επιβεβαιώνουν την προσήλωσή τους στην αρχιτεκτονική ασφάλειας του ΝΑΤΟ, επιδιώκοντας παράλληλα την ανάπτυξη διμερούς μηχανισμού ενισχυμένης αμυντικής συνεργασίας. Η κοινή στάση απέναντι στην αποκαλούμενη ως ρωσική εισβολή, με πλήρη στήριξη στην ανεξαρτησία και κυριαρχία της Ουκρανίας αλλά και με προώθηση λογοδοσίας μέσω ειδικού δικαστηρίου για το έγκλημα της επιθετικότητας, αναδεικνύει την πολιτική ταύτιση των δύο κυβερνήσεων.

Η ανάληψη από τον Καναδά του ρόλου έθνους-πλαισίου (framework nation) της πολυεθνικής ταξιαρχίας της Συμμαχίας στη Λετονία, σε συνδυασμό με την προοπτική σύμπραξης σε αμυντικές προμήθειες, συμπαραγωγή και ανάπτυξη νέων δυνατοτήτων, αποτυπώνει το εύρος των κοινών στρατιωτικών επιδιώξεων. Στην ίδια κατεύθυνση εντάσσεται η συνεργασία των δύο χωρών στα ζητήματα κυβερνοάμυνας, αντιμετώπισης υβριδικών απειλών, διαστημικών συστημάτων και του ρόλου των γυναικών στην ειρήνη και ασφάλεια.

Το γεωπολιτικό αποτύπωμα της συμφωνίας επεκτείνεται και στον Ινδο–Ειρηνικό, περιοχή όπου Καναδάς, ΕΕ και Σουηδία επιδιώκουν μεγαλύτερη στρατηγική παρουσία. Αυτό που η Στοκχόλμη προσβλέπει από τη συνεργασία της με τον Καναδά είναι έναν πολλαπλασιαστή ισχύος σε μία περιοχή που κρίνεται κρίσιμη για τη διεθνή οικονομία και την ευρωπαϊκή στρατηγική αυτονομία.

Στον τομέα της έρευνας, της τεχνολογίας και της καινοτομίας, η διμερής ατζέντα συνδέεται με το διογκούμενο διεθνές οικοσύστημα της τεχνητής νοημοσύνης, των κβαντικών τεχνολογιών, των διαστημικών εφαρμογών και των δικτύων επόμενης γενιάς. Η συνεργασία εταιρειών, πανεπιστημίων και ερευνητικών κέντρων, με αφετηρία προγράμματα όπως το Horizon Europe, αποτελεί κεντρικό μηχανισμό για την παραγωγή νέας γνώσης και την ασφαλή εμπορική αξιοποίηση αναδυόμενων τεχνολογιών.

Παράλληλα, η υγειονομική διάσταση της συμφωνίας επικεντρώνεται στη βιομηχανία φαρμάκων, στην ανθεκτικότητα των αλυσίδων εφοδιασμού και στην κοινή προετοιμασία για υγειονομικές κρίσεις, η οποία εντάσσεται στη μεταπανδημική στρατηγική των δύο χωρών. Ιδιαίτερη σημασία αποδίδεται στη συνεργασία για την παρακολούθηση μολυσματικών ασθενειών καθώς και στην ανάπτυξη μέτρων για την αντιμετώπιση της αντοχής στα αντιμικροβιακά φάρμακα.

Στο περιβαλλοντικό και ενεργειακό σκέλος, οι δύο κυβερνήσεις δηλώνουν αποφασισμένες να επιταχύνουν την εφαρμογή της Συμφωνίας των Παρισίων επιδιώκοντας τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας στον 1,5°C. Το Reuters υπογραμμίζει ότι Καναδάς και Σουηδία επενδύουν σε πυρηνική ενέργεια νέας γενιάς, αποανθρακοποιημένο χάλυβα και καινοτόμα μοντέλα αξιοποίησης κρίσιμων ορυκτών σε μία προσπάθεια να δημιουργήσουν ασφαλείς και βιώσιμες ενεργειακές υποδομές για τη δεκαετία που έρχεται.

Η εφαρμογή της ευρείας αυτής Στρατηγικής Συνεργασίας θα παρακολουθείται από κοινού σε ετήσια βάση, με τη σύνταξη ειδικού σχεδίου δράσης που θα εξειδικεύει συνέργειες σε όλους τους τομείς, από τις εμπορικές επαφές και την ανταλλαγή τεχνογνωσίας έως τη σύσταση νέων θεσμικών μηχανισμών και την ενίσχυση των επαφών σε πολιτικό και τεχνοκρατικό επίπεδο. Πρόκειται για μία συμφωνία η οποία δεν είναι νομικά επιτακτική αλλά πολιτικά δεσμευτική που φιλοδοξεί να καταστήσει τον Καναδά και τη Σουηδία δύο από τους πλέον ευθυγραμμισμένους εταίρους στο βόρειο ημισφαίριο.

‍