Κενά στη δημοσιονομική στρατηγική της κυβέρνησης Carney εντοπίζει η Υπηρεσία Προϋπολογισμού

Δημήτρης Βοχαΐτης - LJI Reporter
Αν και η ομοσπονδιακή κυβέρνηση του Καναδά αναμένεται να εμφανίσει μικρότερο δημοσιονομικό έλλειμμα από τις αρχικές προβλέψεις, η έλλειψη σαφήνειας ως προς τον σχεδιασμό των δημοσίων δαπανών εγείρει σοβαρά ερωτήματα για τη βιωσιμότητα της οικονομικής πολιτικής που εφαρμόζει η κυβέρνηση του Mark Carney. Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα της νέας έκθεσης που δημοσίευσε την Πέμπτη το πρωί το Γραφείο του Κοινοβουλευτικού Επόπτη Προϋπολογισμού (Parliamentary Budget Officer - PBO), υπό τον Yves Giroux.
Η έκθεση, με τίτλο Οικονομική και Δημοσιονομική Επισκόπηση (Economic and Fiscal Monitor), αναθεωρεί προς τα κάτω το προβλεπόμενο έλλειμμα για το οικονομικό έτος 2024–‘25 στα 46 δισεκατομμύρια δολάρια, δηλαδή κατά 4,3 δισεκατομμύρια μικρότερο από την πρόβλεψη που είχε δημοσιοποιηθεί κατά την προεκλογική περίοδο, και 2,3 δισεκατομμύρια μικρότερο σε σχέση με την επικαιροποίηση του φθινοπώρου. Σύμφωνα με το γραφείο του Giroux, η θετική αναθεώρηση οφείλεται κυρίως σε αύξηση των εσόδων κατά 5,2 δισεκατομμύρια, η οποία εν μέρει αντισταθμίζεται από αύξηση των δαπανών κατά περίπου 1 δισεκατομμύριο.
Η ισχυρότερη από το αναμενόμενο οικονομική επίδοση εξηγείται, μεταξύ άλλων, από την αύξηση των φορολογικών εσόδων από τις επιχειρήσεις και από τις εισπράξεις που σχετίζονται με τους αντιποίνους δασμούς που έχει επιβάλει ο Καναδάς σε αμερικανικά προϊόντα. Επιπλέον, η πραγματική αύξηση του ΑΕΠ ανήλθε σε ετήσια βάση στο 2,1% και 2,2% για το τέταρτο τρίμηνο του 2024 και το πρώτο τρίμηνο του 2025 αντίστοιχα, ξεπερνώντας τις προβλέψεις της PBO για 1,8% και 1,6% αντίστοιχα. Η αυξημένη δραστηριότητα στο ξεκίνημα του έτους αποδίδεται εν μέρει στη σπεύση των επιχειρήσεων να προμηθευτούν αποθέματα πριν τεθούν σε ισχύ οι νέοι δασμοί.
Ωστόσο, η προοπτική δεν είναι απαραιτήτως θετική για τη συνέχεια του έτους. Η Υπηρεσία Προϋπολογισμού εκτιμά ότι το δεύτερο τρίμηνο του 2025 η ανάπτυξη θα παραμείνει στάσιμη, με την κάμψη των εξαγωγών να λειτουργεί ως τροχοπέδη, ενώ η επιχειρηματική επενδυτική δραστηριότητα προβλέπεται περιορισμένη λόγω διαρκούς αβεβαιότητας.
Στον πυρήνα της δημοσιονομικής συζήτησης βρίσκεται η νέα προσέγγιση της κυβέρνησης Carney που ανακοινώθηκε προεκλογικά: ο διαχωρισμός των λειτουργικών δαπανών, που αφορούν στη διαχείριση και παροχή των κρατικών υπηρεσιών, από τις κεφαλαιουχικές δαπάνες, οι οποίες αφορούν στη δημιουργία κρατικών περιουσιακών στοιχείων. Το Φιλελεύθερο πρόγραμμα προέβλεπε περιορισμό της αύξησης των συνολικών δημοσίων δαπανών από το 9% στο 2%, με στόχο την ισοσκέλιση των λειτουργικών δαπανών μέχρι το 2028, μέσω περικοπών σπατάλης και αξιοποίησης της τεχνολογίας.
Ωστόσο, η αδυναμία της κυβέρνησης να διευκρινίσει πώς ακριβώς ορίζονται και κατηγοριοποιούνται οι δύο τύποι δαπανών καθιστά ανέφικτη, σύμφωνα με τον Giroux πάντα, την αξιολόγηση του κατά πόσον η πολιτική ανταποκρίνεται στους νέους στόχους. «Η Υπηρεσία Προϋπολογισμού δεν είναι σε θέση να διαπιστώσει αν οι πρόσφατες πρωτοβουλίες δημοσιονομικής πολιτικής που παρουσιάστηκαν στο Κοινοβούλιο είναι συμβατές με την επίτευξη του νέου στόχου», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην έκθεση.
Η έκθεση επισημαίνει επίσης ότι, ελλείψει ξεκάθαρων ορισμών και ποσοτικοποιήσεων, η δημοσιονομική στρατηγική ενδέχεται να είναι μακροπρόθεσμα μη βιώσιμη. Ο Giroux επισημαίνει ότι «τα μέλη του κοινοβουλίου ενδεχομένως θα πρέπει να ζητήσουν σαφέστερες διευκρινίσεις ως προς τον τρόπο με τον οποίο η κυβέρνηση προτίθεται να ορίσει το νέο δημοσιονομικό στόχο και να διασφαλίσει τη βιωσιμότητα των ομοσπονδιακών δημόσιων οικονομικών».

‍