Ο προϋπολογισμός του Οντάριο για το 2025

Σε μια πολιτικά και οικονομικά τεταμένη συγκυρία, η κυβέρνηση του Οντάριο παρουσίασε στις 15 Μαΐου 2025 έναν προϋπολογισμό με σαφώς αμυντικό χαρακτήρα, ο οποίος αντανακλά τις επιπτώσεις του νέου κύματος δασμών που επέβαλε η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών υπό τον Πρόεδρο Donald Trump. Με συνολικές δαπάνες που υπερβαίνουν τα 230 δισεκατομμύρια δολάρια και με ένα δημοσιονομικό έλλειμμα που πλησιάζει τα 15 δισεκατομμύρια, ο φετινός προϋπολογισμός αποτελεί την πιο δαπανηρή και αναθεωρητική παρέμβαση της κυβέρνησης Ford από την έναρξη της θητείας της.
Η επανεκλογή των Προοδευτικών Συντηρητικών με απόλυτη κοινοβουλευτική πλειοψηφία δημιούργησε την προσδοκία ότι ο πρώτος μετεκλογικός προϋπολογισμός θα λειτουργούσε ως η θεσμική μετάφραση του προεκλογικού προγράμματος του κόμματος. Πράγματι, αρκετές από τις εξαγγελίες υλοποιούνται άμεσα, ιδιαίτερα στον τομέα της ενίσχυσης των υποδομών, της κατάρτισης και των φορολογικών ελαφρύνσεων. Ωστόσο, σύμφωνα με έγκυρους πολιτικούς παρατηρητές, οι πραγματικές εκπλήξεις ενός προϋπολογισμού προκύπτουν συχνά από την απουσία αναμενόμενων μέτρων ή από την αιφνίδια εισαγωγή ρυθμίσεων που δεν είχαν συζητηθεί στη δημόσια σφαίρα, όπως είχε συμβεί το 2019 με τις ρήτρες για τα αυτοκόλλητα σε πρατήρια καυσίμων.
Η επιβολή νέων δασμών από τις Ηνωμένες Πολιτείες σε βασικούς εξαγωγικούς τομείς του Οντάριο, όπως ο χάλυβας, το αλουμίνιο και τα αυτοκίνητα, έχει προκαλέσει έντονη ανησυχία. Η Υπηρεσία Δημοσιονομικής Λογοδοσίας (FAO) προβλέπει "ήπια ύφεση" εντός του 2025, με περισσότερες από 68.000 θέσεις εργασίας να τίθενται σε κίνδυνο. Δεδομένου ότι το 77% των εξαγωγών αγαθών της επαρχίας και το 60% των εξαγωγών υπηρεσιών κατευθύνονται στις ΗΠΑ, η ευαλωτότητα της οικονομίας του Οντάριο είναι προφανής.
Σε απάντηση, η κυβέρνηση Ford επέλεξε να ενισχύσει το Ταμείο Ανάπτυξης Δεξιοτήτων (Skills Development Fund) με επιπλέον 1 δισεκατομμύριο δολάρια για τα επόμενα τρία χρόνια, στοχεύοντας στην κατάρτιση και επανακατάρτιση εργαζομένων. Παράλληλα, ανακοίνωσε την προσωρινή αναστολή είσπραξης φόρων ύψους 9 δισεκατομμυρίων δολαρίων, μεταξύ αυτών ο Employer Health Tax και ο Fuel Tax, από την 1η Απριλίου έως την 1η Οκτωβρίου 2025. Επιπλέον, από την 1η Ιουνίου καταργούνται τα διόδια στο δημόσιο τμήμα του αυτοκινητοδρόμου 407 East, κίνηση που αποσκοπεί στη μείωση του κόστους μεταφορών και στην τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας.
Ωστόσο, ο προϋπολογισμός αφήνει σοβαρά ερωτήματα αναπάντητα στον τομέα της εκπαίδευσης. Παρότι ο τομέας αυτός απορροφά το δεύτερο μεγαλύτερο μέρος των δαπανών, 51,5 δισεκατομμύρια δολάρια το 2024-25, οι αυξήσεις ανά μαθητή παραμένουν κάτω από το ποσοστό του πληθωρισμού. Πολλές σχολικές επιτροπές εξετάζουν περικοπές, ενώ στον μεταδευτεροβάθμιο τομέα η κατάσταση είναι οριακή. Τα κολλέγια αντιμετωπίζουν πτώση εσόδων ύψους 1,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων λόγω της δραματικής μείωσης των διεθνών φοιτητών, με συνέπεια την κατάργηση προγραμμάτων και απολύσεις. Τα πανεπιστήμια, παρότι επηρεάζονται λιγότερο άμεσα, έχουν προβεί σε περικοπές 550 εκατομμυρίων δολαρίων την τελευταία πενταετία και προειδοποιούν για περαιτέρω αποσταθεροποίηση εάν δεν αυξηθεί η βασική κρατική χρηματοδότηση.
Στο ίδιο πνεύμα απογοήτευσης εντάσσεται και το κεφάλαιο της στέγασης. Παρά τις εξαγγελίες για την ανέγερση 1,5 εκατομμυρίων νέων κατοικιών εντός δεκαετίας, οι προβλέψεις της κυβέρνησης υπολείπονται δραματικά. Για το 2025, προβλέπονται μόλις 86.500 νέες έναρξεις κατοικιών, ενώ οι αντίστοιχοι αριθμοί για το 2026 και 2027 ανέρχονται σε 93.200 και 95.300. Ακόμη και αυτές οι αριθμητικές εκτιμήσεις τίθενται υπό αμφισβήτηση μετά την αύξηση του κόστους κατασκευής λόγω των δασμών. Η νομοθετική πρωτοβουλία του Υπουργού Στέγασης Rob Flack για επίσπευση της έκδοσης δημοτικών αδειών δεν φαίνεται να επαρκεί για να αναστρέψει την καθίζηση. Το ερώτημα πλέον είναι πότε η κυβέρνηση θα αναγνωρίσει επισήμως ότι ο στόχος των 1,5 εκατομμυρίων κατοικιών δεν είναι εφικτός χωρίς κρατική παρέμβαση μεγαλύτερης κλίμακας.
Τέλος, το μείζον δημοσιονομικό ζήτημα παραμένει το διαρκές έλλειμμα. Παρά τις αρχικές δεσμεύσεις του 2018 για ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς, η κυβέρνηση Ford έχει καταθέσει μέχρι σήμερα έξι ελλειμματικούς προϋπολογισμούς και η φετινή χρονιά δεν αποτελεί εξαίρεση. Η αρχική υπόσχεση για επιστροφή στην ισορροπία έως το 2026-27 φαίνεται όλο και πιο ανέφικτη, καθώς η ύφεση, η ανεργία και η πτώση των επιχειρηματικών κερδών συρρικνώνουν τα φορολογικά έσοδα. Στον τριετή ορίζοντα προβλέψεων που συνοδεύει κάθε προϋπολογισμό, δεν διακρίνεται σαφής πορεία εξυγίανσης. Ο ίδιος ο Πρωθυπουργός Ford, ερωτηθείς για το θέμα, δήλωσε ότι «Μπορούμε να ισοσκελίσουμε τον προϋπολογισμό σε ένα ή δύο χρόνια, αν χρειαστεί. Αυτό που με τρομάζει είναι οι κυβερνήσεις που προχωρούν σε σφαγές. Εμείς δεν το κάναμε ποτέ και δεν θα το κάνουμε». Η δήλωση αυτή σκιαγραφεί τη φιλοσοφία της κυβέρνησης: προτίμηση στην πολιτική ευελιξία έναντι της δημοσιονομικής αυστηρότητας.
Ο προϋπολογισμός του 2025 αποτελεί, εν τέλει, πολιτικό ντοκουμέντο: καταγράφει την καμπή της επαρχίας σε ένα μεταβαλλόμενο παγκόσμιο περιβάλλον, χωρίς όμως να προσφέρει ορατή στρατηγική εξόδου από τις δομικές αντιφάσεις που τη διαπερνούν. Ούτε ισορροπία στον προϋπολογισμό, ούτε εκπλήρωση των στεγαστικών δεσμεύσεων, ούτε ουσιαστική επένδυση στην παιδεία. Αντί αυτών, ένα σύνολο μέτρων άμυνας σε έναν ασταθή κόσμο, που αν και συγκροτούν βραχυπρόθεσμη πολιτική απάντηση, αφήνουν μετέωρη την προοπτική μακροπρόθεσμης ανθεκτικότητας και κοινωνικής συνοχής στο Οντάριο.

‍