Οι γερμανικές αποζημιώσεις και το ζήτημα του χρέους στο επίκεντρο εκδήλωσης της Παμμακεδονικής Ομοσπονδίας Καναδά

Δημήτρης Βοχαΐτης - LJI Reporter

Στην εκδήλωση της Παμμακεδονικής Ομοσπονδίας Καναδά στο Τορόντο, ο καθηγητής Νίκος Ντέμος παρουσίασε διάλεξη με θέμα τις γερμανικές αποζημιώσεις προς την Ελλάδα και τη σύγχρονη διάσταση του δημόσιου και ιδιωτικού χρέους. Η ομιλία πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του «Μακεδονικού Μήνα 2024–2025», υπό την προεδρία του Γιώργου Δημητρακόπουλου, και συνδύασε ιστορική αναδρομή, οικονομική τεκμηρίωση και προβληματισμό για τις δυνατότητες διαχείρισης του χρέους σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.

Η παρουσίαση ξεκίνησε με την ανάλυση των τεσσάρων βασικών κατηγοριών των ελληνικών αξιώσεων που συμπεριλαμβάνουν τις καταστροφές υποδομών και περιουσιών, ανθρώπινες απώλειες, το αναγκαστικό κατοχικό δάνειο και τη λεηλασία πολιτιστικών θησαυρών. Ο καθηγητής υπενθύμισε ότι η Ελλάδα υπέστη περίπου 770.000 θύματα, δηλαδή σχεδόν το 10% του πληθυσμού της, ενώ οι ζημίες σε υποδομές και οικονομία υπολογίζονται σε δισεκατομμύρια δολάρια της εποχής. Οι διεθνείς επιτροπές αποτίμησης (Παρίσι 1946, Λονδίνο 1953, Μόσχα 1990) επιβεβαίωσαν την έκταση των απωλειών, όμως, όπως σημείωσε, η Ελλάδα έλαβε λιγότερο από το 2% των προβλεπόμενων αποζημιώσεων.

Κατά τον Νίκο Ντέμο, το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους το 2015 υπολόγισε τις οφειλές σε 341 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ η Βουλή των Ελλήνων το 2025 εκτίμησε το ποσό σε 289 δισεκατομμύρια ευρώ. Μεταξύ όλων όσων είπε, χαρακτηριστική ήταν η δήλωση του ότι «Ακόμη και μία μετριοπαθής διεκδίκηση ύψους 1,5 τρισεκατομμυρίων ευρώ θα αποτελούσε ρεαλιστικό στόχο» τονίζοντας ότι καμία ελληνική κυβέρνηση δεν έχει παραιτηθεί επισήμως από τις αξιώσεις, αλλά δεν έχει επίσης οργανώσει ενιαίο, τεχνικά τεκμηριωμένο σχέδιο διεκδίκησης.

Ο ομιλητής επεσήμανε ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να επιδιώξει μερική διαγραφή ή απομείωση του δημόσιου χρέους ως «ηθική αντιστάθμιση» για τη μη καταβολή των γερμανικών αποζημιώσεων, θέτοντας το ζήτημα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο ευρωπαϊκής δικαιοσύνης και ιστορικής συνέπειας.

Στη συνέχεια, η ομιλία του επεκτάθηκε στη δομή του παγκόσμιου χρέους, το οποίο ξεπερνά τα 315 τρισεκατομμύρια δολάρια και κατανέμεται σε τρεις βασικές κατηγορίες: κρατικό, εταιρικό και χρέος νοικοκυριών. Ο καθηγητής τόνισε ότι «το μεγαλύτερο μέρος του βάρους μεταφέρεται στα νοικοκυριά και στις μικρές επιχειρήσεις» επισημαίνοντας τον αυξανόμενο ρόλο των τραπεζών και τη δυσκολία των κυβερνήσεων να συγκρατήσουν το δημοσιονομικό τους βάρος.

Ο Ντέμος αναφέρθηκε, επίσης, σε δημογραφικές προκλήσεις που επηρεάζουν την οικονομική σταθερότητα, όπως η μετανάστευση νέων επιστημόνων, η γήρανση του πληθυσμού και η συρρίκνωση της παραγωγικής βάσης, οι οποίες, όπως είπε, «περιορίζουν τη δυνατότητα ανάπτυξης και επιβαρύνουν τα ασφαλιστικά συστήματα».

Στο τελευταίο μέρος της ομιλίας του, έκανε αναφορά σε ιστορικά παραδείγματα διαγραφής ή αναδιάρθρωσης χρεών, όπως ο «Young Plan» του 1929 και το «έτος αφέσεως» της αρχαιότητας, υπογραμμίζοντας ότι η ιστορία διδάσκει πως «όταν το χρέος καθίσταται μη διαχειρίσιμο, η λύση είναι πολιτική και όχι λογιστική».

Ιδιαίτερο τόνο στην εκδήλωση έδωσε ο δημοσιογράφος, εκδότης και πρόεδρος της Επιτροπής Τύπου και ΜΜΕ Καναδά (National Ethnic Press and Media Council of Canada), Θωμάς Σάρας, ο οποίος χαιρέτισε τον ομιλητή ως «έναν πραγματικό αγωνιστή της ζωής και του ελληνισμού». Με προσωπική συγκίνηση, μίλησε για τα χρόνια της Κατοχής αναπολώντας ότι «Μας έκαψαν το σπίτι, σκότωσαν συγγενείς και ποτέ δεν ήρθε κανείς να πει, “πάρτε μισό δολάριο ή μισή δραχμή”».

Συνδέοντας το παρελθόν με το παρόν, πρόσθεσε ότι «Πενήντα ένα χρόνια η μισή Κύπρος είναι κατεχόμενη, κι όλοι γυρίζουν αλλού το κεφάλι τους», μία επισήμανση την οποία έκανε για τη «δικαιότητα» που δεν διανέμεται και στη συστηματική άνιση εφαρμογή της διεθνούς δικαιοσύνης.

Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με ανοιχτή συζήτηση, όπου παρευρισκόμενοι τοποθετήθηκαν για τις ιστορικές ευθύνες, τη μνήμη του πολέμου και τη θέση της Ελλάδας στη σύγχρονη Ευρώπη.

‍