Σε αναμονή η νομοθέτηση «Open Banking»

Δημήτρης Βοχαΐτης - LJI Reporter
Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση του Καναδά δεσμεύθηκε εκ νέου να προχωρήσει στη νομοθέτηση του πλαισίου για την ανοικτή τραπεζική («open banking») «το συντομότερο δυνατό» όπως αναφέρεται σε επίσημη ανακοίνωση του υπουργείου Οικονομικών. Ωστόσο, παρά την κυβερνητική πρόθεση, πληθαίνουν οι φωνές στον χρηματοοικονομικό και τεχνολογικό τομέα που προειδοποιούν πως η δυναμική του εγχειρήματος κινδυνεύει να εκτροχιαστεί λόγω πολιτικής αδράνειας και ασαφειών για την εφαρμογή του.
Η ανοικτή τραπεζική, γνωστή στον κυβερνητικό λόγο και ως «τραπεζική με γνώμονα τον καταναλωτή» (consumer-driven banking), συνίσταται στη δυνατότητα που θα έχουν οι Καναδοί πολίτες και επιχειρήσεις να διαμοιράζονται με ασφάλεια τα χρηματοοικονομικά τους δεδομένα με εξωτερικούς παρόχους, πέραν των παραδοσιακών τραπεζών, για την παροχή καινοτόμων υπηρεσιών, με πλήρη έλεγχο στη διαχείριση των προσωπικών τους πληροφοριών.
Το νέο αυτό μοντέλο υπόσχεται σημαντικές αλλαγές: από την ενοποίηση λογαριασμών σε διαφορετικές τράπεζες μέσω ενιαίων ψηφιακών εργαλείων μέχρι την αναγνώριση καταβολών ενοικίου για τη βελτίωση πιστοληπτικής ικανότητας. Ωστόσο, παρά τη νομοθετική θεμελίωση που τέθηκε το 2023 στο πλαίσιο του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού, η πρόοδος στο ρυθμιστικό και τεχνικό σκέλος παραμένει εξαιρετικά βραδεία.
Ο εκτελεστικός διευθυντής της Fintechs Canada, Alex Vronces, σε δηλώσεις του είπε ότι η διαδικασία προώθησης του σχεδίου ήταν μέχρι σήμερα «μακρά και επίπονη». Εκτιμά πως η κυβέρνηση δεν είχε εξαρχής κατανοήσει τη φύση της μεταρρύθμισης και τον ρόλο της ως θεσμικού καταλύτη για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του τραπεζικού τομέα. Παρά ταύτα, ο ίδιος αυτόορίζεται ως συγκρατημένα αισιόδοξος για την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης Mark Carney να υλοποιήσει το σχέδιο εντός της τρέχουσας κοινοβουλευτικής περιόδου.
Η πρώτη φάση της θεσμικής βάσης του συστήματος οδήγησε στη χορήγηση εντολής στην Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Προστασίας Χρηματοοικονομικών Καταναλωτών (Financial Consumer Agency of Canada - FCAC) να αναλάβει τον σχεδιασμό και την εποπτεία του πλαισίου. Ωστόσο, εξακολουθεί να εκκρεμεί η κατάθεση του δεύτερου μέρους της σχετικής νομοθεσίας, το οποίο θα περιλαμβάνει τις λεπτομέρειες για την πιστοποίηση παρόχων υπηρεσιών, τον καθορισμό κοινών τεχνικών προτύπων και τις υποχρεώσεις των τραπεζικών ιδρυμάτων.
Παρότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση υπό τους Φιλελεύθερους είχε ορίσει ως πιθανό ορίζοντα εφαρμογής τις αρχές του 2026, όπως αναφέρεται στη φθινοπωρινή δημοσιονομική δήλωση του 2024, η προκήρυξη πρόωρων εκλογών και η επιστροφή των Φιλελευθέρων στην εξουσία με νέα μειοψηφική εντολή έθεσαν το σχέδιο σε αβεβαιότητα. Στο κυβερνητικό πρόγραμμα του νέου σχήματος Carney δεν περιλήφθηκε ρητή αναφορά στην ανοικτή τραπεζική, ενώ δεν κατατέθηκε και ανοιξιάτικος προϋπολογισμός, το βασικό μέσο καθορισμού νομοθετικών προτεραιοτήτων της κυβέρνησης.
Η Natacha Boudrias, επικεφαλής της στρατηγικής ανοικτής τραπεζικής της National Bank of Canada, τόνισε σε δηλώσεις της πως ο τραπεζικός κλάδος λειτουργεί σε περιβάλλον «ρυθμιστικής ασάφειας». Εκτιμά πως οι πολιτικές εξελίξεις έχουν επιβραδύνει την πρόοδο, ενώ προειδοποιεί ότι ενδέχεται η διαδικασία να εγκλωβιστεί σε έναν φαύλο κύκλο διαβουλεύσεων δίχως αποτέλεσμα. Στο μεταξύ, η National Bank έχει προχωρήσει στην ανάπτυξη εσωτερικού πλαισίου συνεργασίας με παρόχους χρηματοοικονομικής τεχνολογίας (fintechs), δίνοντας στους πελάτες τη δυνατότητα ελεγχόμενης πρόσβασης σε δεδομένα τους, κατόπιν συναίνεσης.
Αυτή η εναλλακτική πλατφόρμα έρχεται να αντικαταστήσει τη μέθοδο screen scraping, δηλαδή την πρακτική κατά την οποία ο καταναλωτής κοινοποιεί απευθείας τους τραπεζικούς του κωδικούς σε εφαρμογές τρίτων για την άντληση πληροφοριών. Η πρακτική αυτή, σύμφωνα με τη Boudrias, στερείται οποιουδήποτε πλαισίου ελέγχου ή περιορισμού ως προς τον όγκο και τη διάρκεια πρόσβασης στα δεδομένα, με αποτέλεσμα σοβαρούς κινδύνους για την προστασία της ιδιωτικότητας.
Το ζήτημα του screen scraping έθιξε ευθέως και η Shereen Benzvy Miller, επικεφαλής της FCAC, κατά την ομιλία της στο Open Banking Expo στο Τορόντο. Όπως ανέφερε, οι Καναδοί καταναλωτές ήδη μοιράζονται ευρέως τα οικονομικά τους δεδομένα με τις fintech εφαρμογές, δίχως όμως σαφή αντίληψη των κινδύνων. Προτεραιότητα της Υπηρεσίας αποτελεί η ενίσχυση της ενημέρωσης και της εμπιστοσύνης του κοινού προς την ανοικτή τραπεζική.
Το σχέδιο της FCAC προβλέπει την κατάρτιση δημόσιου μητρώου αδειοδοτημένων fintechs, οι οποίες θα φέρουν πιστοποιημένο σήμα εμπιστοσύνης. Η υπηρεσία συνεργάζεται στενά με το Υπουργείο Οικονομικών για τον καθορισμό κοινών κανόνων και αναμένει την ολοκλήρωση του σχεδίου νόμου που θα ενεργοποιήσει πλήρως το πλαίσιο.
Ωστόσο, όπως σημειώνει ο Vronces, όσο δεν κατατίθεται το τελικό νομοσχέδιο, η FCAC βρίσκεται σε κατάσταση «ρυθμιστικής αδράνειας», διαθέτοντας μεν εντολή, αλλά χωρίς τα εργαλεία εφαρμογής της. Ο ίδιος, με πολυετή παρουσία ως συνήγορος των καναδικών fintechs, θεωρεί πως η παρουσία του Mark Carney στην πρωθυπουργία αποτελεί θετική ένδειξη, υπενθυμίζοντας ότι ήταν επί των ημερών του στην Τράπεζα της Αγγλίας που το Ηνωμένο Βασίλειο εφάρμοσε αντίστοιχο σύστημα το 2017.
Η χρονική συγκυρία θεωρείται κρίσιμη, με τον Καναδά να αναζητά δομικές μεταρρυθμίσεις σε μια εποχή παγκόσμιων εμπορικών αναταράξεων και αναγκαστικής αναθεώρησης της παραγωγικότητας. Η ανοικτή τραπεζική, σύμφωνα με τον Vronces, μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης πίεσης για τον εκσυγχρονισμό του τραπεζικού τομέα και την ενίσχυση του ανταγωνισμού με την ανερχόμενη αγορά των fintech. Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε: «Το αρχείο είναι ήδη γραμμένο, η δομή έχει στηθεί. Το μόνο που απομένει είναι να πατηθεί το κουμπί “εκτύπωση”».

Τι σημαίνει «ανοικτή τραπεζική» για εσάς – και γιατί πρέπει να σας ενδιαφέρει

‍
Ίσως όλα αυτά να ακούγονται τεχνικά και μακρινά. Όμως, η «ανοικτή τραπεζική» δεν είναι κάτι που αφορά μόνο τις τράπεζες, την κυβέρνηση ή τις εταιρείες τεχνολογίας. Αφορά άμεσα κάθε πολίτη που έχει τραπεζικό λογαριασμό, πληρώνει ενοίκιο, κάνει αγορές με κάρτα ή σκέφτεται να πάρει ένα δάνειο.
Δείτε μερικά απλά και καθημερινά παραδείγματα για το πώς μπορεί να σας επηρεάσει:
Όλες σας οι τράπεζες, σε μία εφαρμογή
Αν έχετε λογαριασμούς σε δύο ή τρεις διαφορετικές τράπεζες, θα μπορείτε να τους βλέπετε συγκεντρωμένα σε ένα μόνο σημείο – και να τους διαχειρίζεστε εύκολα, χωρίς να μπαίνετε ξεχωριστά σε κάθε εφαρμογή.
Βελτιωμένο credit score για ενοικιαστές
Πληρώνετε το ενοίκιο σας στην ώρα του; Με το νέο σύστημα, αυτές οι πληρωμές μπορούν να καταγράφονται και να βελτιώνουν το πιστοληπτικό σας προφίλ – κάτι που θα σας βοηθήσει αν θέλετε να πάρετε δάνειο ή να νοικιάσετε νέο σπίτι.
Περισσότερες επιλογές, καλύτερες τιμές
Με την είσοδο περισσότερων εταιρειών τεχνολογίας στον τραπεζικό τομέα (οι λεγόμενες fintech), θα υπάρχουν περισσότερες υπηρεσίες, με λιγότερα έξοδα και χωρίς τους περιορισμούς των παραδοσιακών τραπεζών.
Εσείς αποφασίζετε ποιος βλέπει τα οικονομικά σας
Θα μπορείτε να δίνετε, με τη δική σας έγκριση, πρόσβαση σε εφαρμογές για να σας βοηθούν να οργανώσετε τα οικονομικά σας, χωρίς να αποκαλύπτετε τους τραπεζικούς σας κωδικούς. Και μπορείτε να διακόψετε αυτή την πρόσβαση ανά πάσα στιγμή.
Μεγαλύτερη ασφάλεια και έλεγχος
Αντί να ρισκάρετε να δώσετε τον τραπεζικό σας λογαριασμό σε άγνωστα apps, θα υπάρχουν πιστοποιημένοι πάροχοι με κρατική εποπτεία και διαφάνεια, ώστε να ξέρετε ότι τα προσωπικά σας στοιχεία είναι προστατευμένα.
Η ανοικτή τραπεζική έρχεται για να σας δώσει τον έλεγχο των χρημάτων σας, να απλοποιήσει την καθημερινότητά σας και να σας προσφέρει περισσότερες δυνατότητες. Όσο πιο γρήγορα θεσμοθετηθεί και εφαρμοστεί σωστά, τόσο πιο γρήγορα θα επωφεληθείτε – είτε είστε ιδιώτης είτε μικρή επιχείρηση.

‍