Το μεγάλο έγκλημα στα Καλάβρυτα

γράφει ο Πλάτων Ρούτης proutis0107@rogers.com

Ξεφυλλίζοντας τις σελίδες της ιστορίας, θες και δε θες, θα σταθείς σε μερικές σημαδιακές ημερομηνίες που ταρακούνησαν, συγκλόνισαν, και σημάδεψαν τις ζωές μας. Αυτές οι τόσο σημαδιακές ημερομηνίες να αποτελέσουν και να γίνουν αφετηρία του προβληματισμού και σκέψης…. «Καλάβρυτα» Δεκέμβρης 1943, ακριβώς 78 χρόνια πριν.
Η λαίλαπα των ναζιστικών καθαρμάτων ξεκινά στις 4 του Δεκέμβρη του 1943 μία μακάβρια πορεία στην Πελοπόννησο από την Πάτρα, το Αίγιο, την Τρίπολη, τον Πύργο Ηλείας και από την περιοχή της Κορινθίας. Στο πέρασμά τους σκορπούν το θάνατο και φτάνουν στα Καλάβρυτα. Σε όλη αυτή την δολοφονική τους πορεία σκοτώνουν ότι βρουν στο πέρασμα τους, άντρες, γυναίκες, παιδιά ακόμα και ζώα.

Τα χαράματα εκείνης της Δευτέρας του Δεκέμβρη του ’43 ξετυλίχθηκε μία βάρβαρη πράξη, μία τραγωδία που έζησε η Ελλάδα και όλη η Ευρώπη. Οι Βάρβαροι Ούννοι έκαναν επιδρομή και μπήκαν στην πόλη των Καλαβρύτων. Οι κάτοικοι προηγουμένως είχαν φύγει για να σωθούν και ήταν κρυμμένοι στα γύρω βουνά. Όταν η μέρα φώτισε οι κτηνάνθρωποι με τις γκρίζες στολές και το σίδερο στα χέρια και στις ψυχές, τους κάλεσαν να γυρίσουν στην πόλη και τους υποσχέθηκαν ότι δεν θα τους κάνουν κακό.

Οι άνανδροι τους μάζεψαν στην πλατεία και διέταξαν: «Οι γυναίκες και τα παιδιά μέχρι 12 ετών από εδώ. Οι άντρες με παιδιά πάνω από 13 ετών από εκεί». Τα παιδιά γαντζωμένα στην αγκαλιά των μανάδων τους έκλαιγαν σπαραχτικά, αγκαλιάζονται και φιλιούνται. Οι Γερμανοί ρίχνονται επάνω τους. Τους χτυπούνε με βούρδουλες. Σέρνουν τις γυναίκες στο σχολείο και τους άντρες μαζί με τα μεγαλύτερα παιδιά τους οδηγούν στην πλαγιά στο οικόπεδο του Καππή. Μετά διατάσσουν τους διευθυντές των τραπεζών της Εθνικής, της Ελλάδας και Αθηναϊκής Τράπεζας να βγουν έξω από το μπουλούκι, τους πάνε στη πόλη και τους αναγκάζουν να ανοίξουν τα ταμεία και παίρνουν όλα τα χρήματα και μετά τους βάζουν στα καμιόνια και πάλι πίσω στο χωράφι. Εν τω μεταξύ, άλλοι δικοί τους γυρνούσαν στα σπίτια των κατοίκων και έκαναν πλιάτσικο.

Η Μεγάλη σφαγή στα Καλάβρυτα
Εκεί στο οικόπεδο του Καππή εκτυλίχθηκε τις πρώτες ώρες μετά το μεσημέρι η τραγωδία και το μακελειό, που οδήγησε σχεδόν όλο τον αντρικό πληθυσμό των Καλαβρύτων στο θάνατο. Με ριπές πολυβόλων οι Γερμανοί εκτέλεσαν τους συγκεντρωμένους, άντρες και παιδιά, γύρω στους 800 ανθρώπους. Μόνο 13 Καλαβρυτινοί διασώθηκαν και αυτοί επειδή είχαν καλυφθεί από τα πτώματα των συμπολιτών τους και οι Γερμανοί τους θεώρησαν νεκρούς. Το σήμα για την εκτέλεση έδωσε με φωτοβολίδα από το κέντρο των Καλαβρύτων ο ταγματάρχης Χανς Εμπερσμπέργκερ και επικεφαλής του εκτελεστικού αποσπάσματος ήταν ο υπολοχαγός Βίλιμπαντ Ακαμπχούμπερ. Μια ακόμα τραγική σελίδα της ιστορίας του τόπου μας γραφόταν.
Είχαν κλείσει όλα τα γυναικόπαιδα σε ένα σχολείο και έβαλαν φωτιά. Τυλιγμένες απ’ τις φλόγες οι γυναίκες πάλευαν να σπάσουν τις πόρτες ενώ έριχναν τα παιδιά όξω απ’ τα παράθυρα για να σωθούν. Πολλές από αυτές τις γυναίκες σώθηκαν χάρη στον ανθρωπισμό ενός Αυστριακού στρατιώτη, στον οποίο είχε ανατεθεί η φύλαξή τους. Αυτός άφησε ελεύθερη την είσοδο του σχολείου και διευκόλυνε την απομάκρυνσή τους. Όμως, το πλήρωσε με τη ζωή του, αφού καταδικάσθηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε.

Το έγκλημα ολοκληρώθηκε με την πυρπόληση όλων σχεδόν των σπιτιών των Καλαβρύτων.. Συνολικά, κατά τη διάρκεια της «Επιχείρησης Καλάβρυτα», οι Γερμανοί σκότωσαν 1.421 άτομα, κατέστρεψαν και λεηλάτησαν πάνω από 1.000 σπίτια, κατάσχεσαν 2.000 αιγοπρόβατα και απέσπασαν 260.000.000 δραχμές.
Κατά την διάρκεια του εγκλήματος οι Ούννοι απόκλεισαν τα Καλάβρυτα και απαγόρεψαν και στον Ερυθρό Σταυρό να επικοινωνήσει και να στείλει οποιαδήποτε βοήθεια στα τραγικά θύματα. Αυτοί οι βάρβαροι που σαν ύαινες που γρυλίζουν για πολιτισμό και για θρησκεία έκαναν επιδρομή και στο ιστορικό μοναστήρι της Αγίας Λαύρας. Λεηλάτησαν αυτό το εθνικό μνημείο και σκότωσαν όλους τους καλόγερους γκρεμίζοντάς τους στους βράχους.
Η θηριωδία αυτή δεν θα ξεχαστεί ποτέ, είναι από τα μεγαλύτερα εγκλήματα της νέας ιστορίας του τόπου μας. Οι νεκροί αθώα πλάσματα που η μοίρα το έτυχε να ζουν σε αυτό το μέρος, το κάποτε ειρηνικό δεν δικαιώθηκαν.
Όπως κάνουν κάθε χρόνο τέτοια μέρα για 78 ολόκληρα χρόνια, οι κάτοικοι των Καλαβρύτων θα πάρουν τα βήματα τους στην ανηφόρα για ένα τόπο ιερό, για ένα τόπο μαρτυρίου και θυσίας, στην ράχη του Καππή. Κάθε οικογένεια αυτών που ανηφορίζουν προς την πλαγιά του Καππή έχει ένα ή και περισσότερα θύματα που έπεσαν εκεί.

Μία ζωντανή μαρτυρία.
Μία μαρτυρία του συγγραφέα Ανδρέα Βαρελόπουλου από το βιβλίο του «Ένας Άλλος Άνθρωπος» και γραμμένο στα αγγλικά (Just Another Man, του Andy Varlow). Δείνει μία ζωντανή μαρτυρία στο βιβλίο του για τις θηριωδίες των Ναζί στα Καλάβρυτα όπως τα έχει ζήσει ο ίδιος ο συγγραφέας.
Η Ιωάννα Καρατζαφέρη, συγγραφέας έκανε η ίδια παρουσίαση του βιβλίου στα Καλάβρυτα και ανέφερε τα εξής: Πρώτη μου επίσκεψη στα Καλάβρυτα ήταν το Δημοτικό Σχολείο, που στεγάζεται το Μουσείο Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος και ντοκουμέντα της πόλης και του Ολοκαυτώματος και των θυσιών της Εθνικής Αντίστασης. Στο προαύλιο είναι στημένο το μπρούντζινο γλυπτό, δωρεά του συγγραφέα Ανδρέα Βαρελόπουλου, που παρουσιάζει τη μητέρα του να σέρνει σκοτωμένο τον πατέρα του, ενώ αυτός, παιδάκι και η αδελφή του Μπέτι, δώδεκα χρόνων - μια πλήρης οικογένεια - παρακολουθούν τη σκηνή.
Ο συγγραφέας του βιβλίου, δεκατριών χρόνων στις 13 Δεκεμβρίου 1943, είχε γλιτώσει τη ζωή του προς χάρη της ηλικίας του και του μικρού του αναστήματος. Είχε δει, όμως, να σκοτώνουν τον πατέρα του, και άλλους χίλιους διακόσιους τόσους, στην αυλή του Δημοτικού Σχολείου και την πυρπόλησή του, είχε ακούσει τους οδυρμούς των γυναικών, και το όνομα του διοικητή Τένερ (Tenner). Με την παιδική του αθωότητα, που είχε χαθεί εκείνο το πρωινό, έσυρε το πτώμα του πατέρα του και με ένα συνομήλικό του φίλο, προσπάθησαν να τον θάψουν σκάβοντας με ξύλα έναν «τάφο». Τότε εκεί ορκίστηκε πως όταν θα μεγάλωνε θα καταδίωκε τον φονιά των Καλαβρύτων , ναζί Τένερ, για να εκδικηθεί το φόνο του πατέρα του.

Η εκδήλωση για την παρουσίαση του βιβλίου έγινε με την εξαιρετική συμπαράσταση στη Βιβλιοθήκη Καλαβρύτων και τη βοήθεια του Χρίστου Α. Φωτεινόπουλου, φιλόλογου και συγγραφέα του βιβλίου «Το Σχολείο στο Εκτελεστικό Απόσπασμα».

Όσοι παρευρεθήκαμε τον ευχαριστούμε και δημοσίως. Ο ίδιος αποτίνει με το βιβλίο του το δικό του …«χρέος τιμής στη θυσία των Εκτελεσθέντων Συναδέλφων μου και των Μαθητών τους που πέθαναν όρθιοι για να μη ζήσουμε εμείς γονατιστοί». Στο Λόφο με τα μνήματα φαντάζει ο πόθος μας «Ποτέ Πόλεμος».

Καλάβρυτα. Ένα έγκλημα κατά της ανθρωπότητας.
Είμαστε οι νεκροί. Πριν λίγες μέρες, ζήσαμε, νιώσαμε την αυγή και είδαμε την ομορφιά της δύσης.
Αγαπήσαμε και αγαπηθήκαμε.
Ποιος θα μας φέρει λίγον ύπνο εδώ που βρισκόμαστε;
Θα μπορούσαμε τότες τουλάχιστο κάτω από το χώμα
να ιδούμε πως έρχεται τάχατε η μάνα μας
βαστάζοντας στη μασχάλη της ένα σεντόνι λουλακιασμένο
με μια ποδιά ζεστασιά και κατιφέδες από το σπίτι μας.
Ένα φθαρμένο μονόγραμμα στην άκρη του μαντιλιού:
ένας κόσμος χαμένος.
Σαν βγεις στον πηγεμό για τα Καλάβρυτα , να σταθείς με σεβασμό και πίστη σε στάση προσοχής. Χαμηλά μόνο να γείρεις το κεφάλι κι άσε την περισυλλογή σου να περιπλανηθεί σε χρόνους περασμένους. Μην παρασυρθείς από ευτελείς παραφωνίες και μην αφήσεις την οργή να πλημμυρίσει την ψυχή σου και χάσει το προσκύνημα τη μυσταγωγία της ιερής σύνδεσης με τη μνήμη των εκατοντάδων νεκρών.
Μη σταθείς κι αποθαυμάσεις τη σιωπηρή γοητεία των γύρω βουνών, μην ξεγελαστείς από τη φαινομενική γαλήνη της μοναχικής πόλης, του καπνού που λικνίζεται από τις καπνοδόχους, τους λιγοστούς γερόντους που πίνουν τη ρακί στους καφενέδες και ξεχαστείς σε πρόσκαιρα ειδύλλια που σου σκαρώνει η πανέμορφη φύση.
Σώμα και νου γαληνεμένο να 'χεις, όπως ταιριάζει στον εξαγνισμό. Νήστις και ασκητής για να νιώσεις την τραγικότητα που αναδεικνύεται απ' το μνημείο με τα χίλια τόσα χρυσωμένα ονόματα των αθώων που πλήρωσαν με τη ζωή τους την καταστροφική μανία του χιτλερικού φασισμού. Καθαρή ψυχή κι αμόλευτη σκέψη. Την αγιοσύνη να δεχτείς του ματωμένου τόπου, στα πρόσωπα εκείνων που πια δεν υπάρχουν και που δεν μπορούν να εξηγήσουν το …γιατί!
Να προσκυνήσεις απλά. Όπως η μάνα ανάβει την καντήλα στο εικόνισμα της Παναγιάς, με μια σιωπηρή ικεσία αναμονής για τον γιο που δεν έρχεται.

Η θλίψη δεν πρέπει να μείνει στατική, αλλά να μεταπλάθεται, ν' αναγεννιέται δημιουργικά μέσα απ' τους αγώνες, να γίνει όραμα, χαράκωμα να γίνει, οδόφραγμα και να σταθεί εμπόδιο στην κάθε νοσηρή φαντασία σατανικών και διεστραμμένων μυαλών που θα σκεφτούν να αναπαράγουν όλη αυτήν τη φρίκη.
Η ιστορική ανατομία του ολοκαυτώματος στη μαρτυρική πόλη, η τραγική θύμηση της μέρας της μεγάλης σφαγής, τα γεγονότα που σημάδεψαν όλη την πορεία του Αντιφασιστικού Πολέμου και της Αντίστασης, ας καταγραφούν στη μνήμη όλων των καταπιεσμένων λαών και να απαιτήσουν με τη στάση τους, μια για πάντα να σταματήσει η βία, να σταματήσουν οι πόλεμοι και να ζήσουμε ειρηνικά και μονιασμένα, στοχεύοντας το μεγάλο μας όνειρο.
Μην πεις πως με την επίσκεψη, με το προσκύνημα, ξεπλήρωσες το τάμα. Αφετηρία να γίνει το τάμα, να περιχαρακώσεις το μήνυμα της μαύρης εκείνης μέρας, σαν υποθήκη στους αγώνες των λαών για τη λευτεριά τους και με τη θυσία τους να μείνει στην ψυχή σου σαν έκφραση τιμής, γραμμένη με ανεξίτηλα γράμματα, η λέξη ….ΑΘΑΝΑΤΟΙ.
ΠΟΤΕ ΠΙΑ ΦΑΣΙΣΜΟΣ
Ποιος έδωσε διαταγή να ξεχάσουμε τη σύγχρονη ιστορία μας;