Ο Σταυρός ως σύμβολο Ζωής και Σωτηρίας

Η εορτή της Ύψωσης του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού, που τιμάται στις 14 Σεπτεμβρίου, είναι μια από τις σημαντικότερες δεσποτικές εορτές της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Στη μνήμη αυτή, η Εκκλησία δεν περιορίζεται σε ένα ιστορικό γεγονός - την εύρεση και ανύψωση του Σταυρού από τη βασίλισσα Ελένη και τον Πατριάρχη Μακάριο - αλλά αναδεικνύει τον Σταυρό ως κέντρο της σωτηρίας και σημείο αναφοράς για όλη την πνευματική ζωή.
Ο Σταυρός ως σύμβολο σωτηρίας
Ο Σταυρός δεν αποτελεί απλώς όργανο θανάτου, αλλά το σημείο όπου η θεία αγάπη αποκαλύπτεται στο έπακρο. Στην κορυφή της ανθρώπινης αδικίας και σκληρότητας, ο Χριστός παραμένει υπάκουος στο θέλημα του Πατρός, χαρίζοντας στον κόσμο τη ζωή. Γι’ αυτό και η Εκκλησία τον ονομάζει «όπλον ειρήνης» και «αήττητον τρόπαιον». Η ύψωσή του στο μέσον του ναού συμβολίζει την πρόσκληση προς όλους τους πιστούς να ανυψώσουν το βλέμμα και την καρδιά τους προς το μυστήριο της θυσίας και της αγάπης του Θεού.
Το ευαγγελικό ανάγνωσμα (Ιωάν. 19:6–11, 13–20, 25–28, 30–35)
Το ευαγγέλιο της ημέρας μάς μεταφέρει στη δραματική στιγμή της σταύρωσης. Ο Πιλάτος παρουσιάζει τον Ιησού στο πλήθος, οι στρατιώτες τον οδηγούν στον Γολγοθά, και εκεί, μπροστά στη Μητέρα του και τον αγαπημένο μαθητή, παραδίδει το πνεύμα. Το απόσπασμα δεν περιορίζεται σε μια απλή αφήγηση γεγονότων• προβάλλει τη θεολογική διάσταση του Σταυρού.
• Η αλήθεια απέναντι στην εξουσία: Ο διάλογος του Ιησού με τον Πιλάτο δείχνει ότι η εξουσία του κόσμου είναι σχετική και περιορισμένη, ενώ η αλήθεια και η βούληση του Θεού υπερέχουν.
• Η επιγραφή "Ιησούς ο Ναζωραίος, ο βασιλεύς των Ιουδαίων" που τοποθετείται επάνω στον Σταυρό δηλώνει, έστω και ειρωνικά, ότι ο Χριστός βασιλεύει μέσα από την ταπείνωση και τη θυσία.
• Η παρουσία της Θεοτόκου και του Ιωάννη δείχνει ότι ο Σταυρός δεν είναι μόνο γεγονός πόνου αλλά και τόπος νέας οικογένειας• εκεί γεννιέται η Εκκλησία ως κοινότητα αγάπης.
• Το αίμα και το ύδωρ από την πλευρά του Χριστού συμβολίζουν τα Μυστήρια της Εκκλησίας (Βάπτισμα και Ευχαριστία), μέσα από τα οποία ο πιστός μετέχει στη ζωή που αναβλύζει από τον Σταυρό.
Η Ύψωση του Σταυρού μάς καλεί να ξαναδούμε τη ζωή μας υπό το φως της θυσίας του Χριστού. Στη δυσκολία, στον πόνο, στις προκλήσεις, ο Σταυρός δεν είναι στίγμα αλλά δύναμη. Υψώνεται για να θυμίζει ότι η νίκη του Θεού δεν βρίσκεται στην ισχύ ή στη βία, αλλά στην ταπείνωση, στην αγάπη και στην αυταπάρνηση.
Ο Σταυρός λοιπόν δεν είναι τέλος, αλλά αρχή. Είναι το πέρασμα από τον θάνατο στη ζωή, από την απελπισία στην ελπίδα. Και η Εκκλησία, υψώνοντάς τον, μάς καλεί να πορευθούμε και εμείς τον δρόμο της θυσιαστικής αγάπης που φέρνει ανάσταση.

‍