Προϋπολογισμός επενδύσεων 1 τρισ. με έμφαση σε στέγαση, υποδομές, άμυνα και παραγωγικότητα

Δημήτρης Βοχαΐτης - LJI Reporter

Ο υπουργός Οικονομικών και Εθνικών Εσόδων, François-Philippe Champagne, κατέθεσε, και στις δύο επίσημες γλώσσες της χώρας, τον προϋπολογισμό του 2025 μαζί με τις ειδοποιήσεις φορολογικών και δημοσιονομικών ρυθμίσεων, ζητώντας τον ορισμό ημερομηνίας συζήτησης, μία κατάθεση που παρουσιάστηκε ως απάντηση στη «γενεακή μετατόπιση» της παγκόσμιας οικονομίας και ως σχέδιο ανοικοδόμησης σε μία περίοδο αβεβαιότητας, πρωτόγνωρης από την εποχή της πτώσης του Τείχους του Βερολίνου.

Στον πυρήνα της ομιλίας του στη βουλή των Κοινοτήτων τέθηκε ότι το αναδιαμορφούμενο διεθνές, κανόνο-κεντρικό εμπορικό σύστημα, οι διαταραχές στις αλυσίδες εφοδιασμού και η δοκιμασία παλαιών εμπορικών σχέσεων πλήττουν το σύνολο των εταιριών, των εργαζομένων και της ευρύτερης επενδυτικής εμπιστοσύνης.

Ο υπουργός αναγνώρισε ότι, παρά τις δυσκολίες των νοικοκυριών, των ενοικιαστών, των νέων και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων η καναδική οικονομία ακόμα αντέχει με τις προβλέψεις να δείχνουν μετριοπαθή αύξηση ΑΕΠ λίγο πάνω από το 1% το 2025. Με αφετηρία την επισήμανση ότι ο Καναδάς διαθέτει το χαμηλότερο καθαρό χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ στην G7 και ένα σταθερό ομοσπονδιακό λόγο χρέους-ΑΕΠ, το κυβερνητικό πλαίσιο οικονομική πολιτική μετατόπισε την έμφαση από την αποχώρηση στη στοχευμένη επένδυση, απορρίπτοντας μία εσπευσμένη ισοσκέλιση με περικοπές βασικών προγραμμάτων και κεφαλαιουχικών δαπανών.

Η στρατηγική πρόταση της κυβέρνησης του Καναδά αρθρώνεται στους τέσσερις άξονες της στέγασης, των υποδομών, της άμυνας-ασφάλειας και της παραγωγικότητας-ανταγωνιστικότητας.

Για την υλοποίησή του προαναγγέλθηκαν κεφαλαιουχικές επενδύσεις 280 δισ. δολαρίων σε βάθος πενταετίας, ποσό που, σε ταμειακή βάση, ανέρχεται στα 450 δισ., με στόχο την κινητοποίηση συνολικών επενδύσεων 1 τρισ. δολαρίων στη χώρα μέσα σε πέντε έτη.

Παράλληλα, εξαγγέλθηκαν 60 δισ. δολάρια εξοικονομήσεων / περικοπών για τα επόμενα πέντε χρόνια, με δημοσιονομική πειθαρχία στις λειτουργικές δαπάνες, την ψηφιοποίηση υπηρεσιών, την περικοπή αλληλοεπικαλύψεων με άλλες βαθμίδες διοίκησης και εξορθολογισμό της, διογκωμένης από το 2019, ομοσπονδιακής δημόσιας διοίκησης, ώστε να επανέλθει σε βιώσιμα επίπεδα με δίκαιους και μετριοπαθείς όρους.

Ως βασικό θεσμικό εργαλείο θεσπίζεται το νέο Πλαίσιο Κεφαλαιοποίησης ώστε να διαχωρίζονται οι ημερήσιες λειτουργικές δαπάνες από τις επενδύσεις, ενώ ο ετήσιος οικονομικός προϋπολογισμός θα παρουσιάζεται πλέον το φθινόπωρο για να ευθυγραμμίζεται με την κατασκευαστική περίοδο και τον οικονομικό προγραμματισμό των επαρχιών και δημοτικών αρχών, καθώς και των αναδόχων δημόσιων έργων. Την ίδια στιγμή, στο δημοσιονομικό σκέλος, θεσπίζονται άγκυρες για την εξισορρόπηση των λειτουργικών εξόδων με τα έσοδα έως το 2028-29 και τη διατήρηση της πτωτικής πορείας του ελλείμματος ως ποσοστό του ΑΕΠ.

Μετά την απόφαση της καναδικής πολιτείας να αλλάξει πορεία, από την εμπορική εξάρτηση με τις ΗΠΑ προς την ενίσχυση της εγχώριας παραγωγικότητας και ανθεκτικότητας και υπό το βάρος των πληγμάτων από δασμούς και τις αναταράξεις στους τομείς του χάλυβα, αλουμινίου, δασικών προϊόντων, της αυτοκινητοβιομηχανίας και γεωργίας, ενεργοποιήθηκε το Στρατηγικό Ταμείο Ανταπόκρισης με 5 δισ. δολαρίων για τον ανασχεδιασμό προϊόντων, αναδιάταξη γραμμών παραγωγής και πρόσβαση σε νέες αγορές, συνοδευόμενο από πακέτο ρευστότητας 1 δισ. για μικρομεσαίες επιχειρήσεις και πρόγραμμα επανακατάρτισης 50.000 εργαζομένων.

Ως επόμενο βήμα του στρατηγικού πλαισίου τίθεται η Στρατηγική Διαφοροποίησης Εμπορίου με το Ταμείο Διαδρόμων Διασύνδεσης να στοχεύει στον διπλασιασμό των υπερπόντιων εξαγωγών μέσα σε μία δεκαετία και στην αξιοποίηση 300 δισ. δολάρια ευκαιριών, με έμφαση σε λιμένες, σιδηροδρόμους και των σημείων εμπορικών εισόδων.

Για την ενίσχυση της εσωτερικής συνοχής, ο νόμος για την Ενιαία Καναδική Οικονομία (One Canadian Economy Act) αίρει τα εμπόδια του ενδοκαναδικού εμπορίου και επιταχύνοντας, την ίδια στιγμή, τις εγκρίσεις μεγάλων έργων, ενώ το νέο Ταμείο Ενδυνάμωσης Κοινοτήτων (Build Communities Strong Fund) που στηρίζει κρίσιμες τοπικές υποδομές, βλ. οδικά έργα για νέες γειτονιές, κέντρα αναψυχής και αθλητισμού καθώς και νοσοκομεία, με ταυτόχρονη εστίαση στα βόρεια της χώρας μέσω του Ταμείου Ανάπτυξης της Αρκτικής (Arctic Infrastructure Fund).

Στον τομέας της στεγαστικής πολιτικής που έχει χαρακτηριστεί ως το πλέον φιλόδοξο σχέδιο μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το πλάνο μέσω του Σχεδίου Κατασκευής Κατοικιών Καναδά (Build Canada Homes), με 13 δισ. δολάρια σε ορίζοντα πενταετίας, στοχεύει στον διπλασιασμό του ρυθμού οικοδόμησης στην επόμενη δεκαετία, δημιουργώντας μία νέα κλίμακα βιομηχανικής παραγωγής κατοικιών με καναδική τεχνολογία, εργατικό δυναμικό και ξυλεία, και δημιουργώντας νέες διεξόδους απασχόλησης στις ειδικότητες του κατασκευαστικού κλάδου.

Συν τοις άλλοις, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση ως θεσμικός αγοραστής αναφοράς υιοθετεί την πολιτική Αγόρασε Καναδικά (Buy Canadian Policy), δεσμευόμενη ότι όπου είναι δυνατόν θα προμηθεύεται καναδικό χάλυβα από τις μονάδες παραγωγής του Χάμιλτον και της Sault Ste. Marie, αλουμίνιο από Saguenay-Lac-Saint-Jean, Bécancour του Κεμπέκ και την Kitimat της Βρετανικής Κολομβίας, και μαλακή ξυλεία από το Thunder Bay του Οντάριο, Prince George της Βρετανικής Κολομβίας και La Tuque του Κεμπέκ. Ακόμη και σε επικοινωνιακό επίπεδο επιστρατεύθηκε το παράδειγμα της Boulet Boots στο Saint-Tite του Κεμπέκ, για την υπόδηση που φορούν και οι αξιωματικοί της RCMP, για να τονισθεί και να ενισχυθεί η αρχή του είναι φτιαγμένο στον Καναδά.

Στο μέτωπο των υποδομών προβλέπονται επενδύσεις 115 δισ. δολαρίων σε ορίζοντα πενταετίας, με στόχο τον μετασχηματισμό των σχεδίων σε έργα, των έργων σε εργασίας και οι θέσεις εργασίας σε κοινωνική ευημερία, υπό την αρχή της συμπερίληψης των Αυτόχθονων Λαών και υπό την αρχή των Επτά Γενεών ως κριτήριο βιωσιμότητας. Στο υπόβαθρο του πολιτικού σχεδιασμού επιστρατεύεται η ιστορική παρακαταθήκη του έθνους των οικοδόμων, βλ. την κατασκευή του σιδηρόδρομου CPR το 1885, τον θαλάσσιο δίαυλο του St. Lawrence το 1959 και το υδροηλεκτρικό του James Bay το 1985, ως πλαίσιο μέσα στο οποίο φιλοδοξεί να ενταχθεί η νέα γενιά έργων για αυτοκινητόδρομους, αεροδρόμια, λιμένες, ηλεκτρικά δίκτυα και ψηφιακοί διάδρομοι.

Στους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας, ο προϋπολογισμός του 2025 δεσμεύει 30 δισ. δολάρια σε ορίζοντα πενταετίας, με επίτευξη της δαπάνης στο 2% του ΑΕΠ για το ΝΑΤΟ εντός του έτους, εκσυγχρονισμό του NORAD, ενίσχυση της αρκτικής αποτροπής και δημιουργία Δυτικοκαναδικού βιομηχανικού αποτυπώματος στην αμυντική βιομηχανία, την αεροδιαστημική, τη ναυπηγική, την κυβερνοασφάλεια και την τεχνητή νοημοσύνη. Επίσης, προβλέπεται πρόσληψη 1000 υπαλλήλων για την Υπηρεσία Συνοριακών Ελέγχων και 1000 στελεχών για την Βασιλική Έφιππη Αστυνομία Καναδά (RCMP) για την ενίσχυση των συνόρων και της δημόσιας ασφάλειας, καθώς και δέσμη παρεμβάσεων κατά του οργανωμένου εγκλήματος, της ένοπλης βίας και της κλοπής οχημάτων, με παράλληλη εντατικοποίηση των δράσεων για τον τερματισμό της έμφυλης βίας σε συνεργασία με τις επαρχίες και τα εδάφη.

Η στρατηγική για την αύξηση της παραγωγικότητας αντιμετωπίζεται ως ένας από τους κεντρικούς μοχλούς αύξησης του βιοτικού επιπέδου και της δημοσιονομικής αντοχής. Στο πλαίσιο αυτό και για την επιτάχυνση επενδύσεων σε μηχανήματα, εξοπλισμό και τεχνολογίες εισάγεται το μέτρο της Ενισχυμένης Φορολογικής Έκπτωσης για την Παραγωγικότητα (Productivity Super-Deduction), διευρύνονται και ενισχύονται τα έργα εθνικού ενδιαφέροντος για την Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ), τις καθαρές τεχνολογίες και την προηγμένη μεταποίηση, και ενισχύονται τα φοροκίνητρα για την έρευνα και ανάπτυξη με απλούστευση της πρόσβασης.

Παράλληλα, η Στρατηγική Προσέλκυσης Εξειδικευμένου Ανθρώπινου Δυναμικού από το Εξωτερικό (International Talent Attraction Strategy), ύψους 1,7 δισ. δολαρίων, στοχεύει στη διατήρηση του Καναδά ως αιχμή στην καινοτομία ενώ, την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση αναγγέλλει τη νέα Υπηρεσία Ψηφιακού Μετασχηματισμού (Digital Transformation Office) και υιοθέτηση κυρίαρχων καναδικών εργαλείων ΤΝ για την ψηφιοποίηση υπηρεσιών. Ως συμπλήρωμα, προάγεται ο ανταγωνισμός στους τομείς των τηλεπικοινωνιών και των τραπεζικών συστημάτων με στόχο τη μείωση κόστους για τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις.

Στην κλιματική πολιτική, η «Στρατηγική Κλιματικής Ανταγωνιστικότητας» μεταφράζεται σε ένα πλήρες πακέτο επενδυτικών φοροπιστώσεων για την καθαρή οικονομία, υδρογόνο, δέσμευση-αποθήκευση άνθρακα και καθαρή ηλεκτροπαραγωγή, με στόχο τον εκσυγχρονισμό δικτύων, την επιτάχυνση εγκρίσεων μεγάλων έργων και την ενίσχυση των δικτύων μεταφοράς και διασύνδεσης. Η ομόσπονδη κυβέρνηση, επίσης, συσχετίζει ευθέως τη μείωση εκπομπών με τη θωράκιση της ανταγωνιστικότητας των ενεργειακών κλάδων.

Σε επίπεδο καθημερινότητας και κοινωνικής πολιτικής, ο προϋπολογισμός παρουσιάστηκε ως δέσμη πρακτικών μέτρων για τη βελτίωση της προσιτότητας με φορολογικές ελαφρύνσεις σε 22 εκατομμύρια φορολογούμενους, μείωση της τιμής των καυσίμων κατά 18 λεπτά/λίτρο μέσω κατάργησης του καταναλωτικού φόρου άνθρακα, μονιμοποίηση του Εθνικού Προγράμματος Σχολικών Γευμάτων για 400.000 παιδιά ετησίως, αυτόματες ομοσπονδιακές παροχές που φθάνουν σε 5,5 εκατ. χαμηλόμισθους δίνοντας έμφαση στη ελεύθερη κίνηση εργαζομένων μεταξύ των επαρχιών και στην επέκταση των προγραμμάτων συνδικαλιστικής κατάρτισης ώστε τα επόμενα χρόνια να αναβαθμιστούν συστηματικά οι τεχνικές δεξιότητες του εργατικού δυναμικού σε κατασκευές, καθαρή ενέργεια και προηγμένη μεταποίηση.

Τέλος, στο μεταναστευτικό σκέλος, ο υπουργός Οικονομικών μίλησε για την ανάκτηση ελέγχου και την επιστροφή σε βιώσιμα επίπεδα μεταναστευτικών ροών, με γνώμονα τη σαφήνεια, τη συνέπεια και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, διατηρώντας την ανθρωπιστική και ανθρωποκεντρική διάσταση της πολιτικής της χώρας. Το συνολικό μήνυμα συναρθρώθηκε στην αυτονομία, τη μακροπρόθεσμη εθνική φιλοδοξία για τις ερχόμενες γενιές και σε μία κυβέρνηση που «θα δαπανά λιγότερα για να επενδύει περισσότερα» με το βλέμμα στραμμένο σε μία Καναδική οικονομία που «χτίζει, προστατεύει και ενδυναμώνει».

‍