Δημοσιονομική αχλή στην Οττάβα. Ανάμεσα σε ελλείμματα, δασμούς και νέες προτεραιότητες

Δημήτρης Βοχαΐτης - LJI Reporter
Ο Καναδάς μπαίνει σε μια περίοδο γεμάτη προκλήσεις και μεταβατικά βήματα, όπου η οικονομία, οι εμπορικές σχέσεις με τις ΗΠΑ και οι νέες κυβερνητικές προτεραιότητες συνδέονται στενά. Ο πρωθυπουργός Mark Carney και η κυβέρνησή του καλούνται να ισορροπήσουν ανάμεσα σε δημοσιονομικές πιέσεις, εμπορικές εντάσεις και πολιτικές δεσμεύσεις, σε ένα τοπίο που χαρακτηρίζεται από αβεβαιότητα.
Στο οικονομικό πεδίο, η εικόνα δεν είναι ενιαία. Από τη μία, η καναδική οικονομία κατέγραψε για πρώτη φορά μετά από επτά τρίμηνα πτώση του ΑΕΠ (-1,6% σε ετησιοποιημένη βάση το β’ τρίμηνο του 2025), κυρίως λόγω της μείωσης των εξαγωγών κατά 7,5% εξαιτίας των αμερικανικών δασμών. Από την άλλη, η εσωτερική ζήτηση παραμένει ισχυρή, με την κατανάλωση, τις επενδύσεις στην κατοικία και τις δημόσιες δαπάνες να κινούνται ανοδικά. Παρόλα αυτά, οι επιχειρηματικές επενδύσεις σε μηχανήματα και εξοπλισμό υποχώρησαν σημαντικά, δείχνοντας μια εύθραυστη δυναμική για το επενδυτικό κλίμα.

Η Τράπεζα του Καναδά εκτιμά ότι ο πληθωρισμός παραμένει κοντά στο 2,5%, ενώ σε εναλλακτικά σενάρια θεωρεί πιθανή μια προσωρινή υποχώρησή του κάτω από το 2% αν αποκλιμακωθούν οι δασμοί. Ωστόσο, η δημοσιονομική πίεση είναι έντονη. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο C.D. Howe, το ομοσπονδιακό έλλειμμα μπορεί να ξεπεράσει τα 92 δισ. δολάρια το 2025-26, με την ανάγκη πρόσθετης προσαρμογής για να σταθεροποιηθεί το χρέος σε βάθος χρόνου.

Μέσα σε αυτό το κλίμα, η κυβέρνηση Carney προχώρησε σε μερική άρση των αντιδασμών προς τις ΗΠΑ, κρατώντας όμως μέτρα σε καίριους τομείς όπως το αλουμίνιο, ο χάλυβας και η αυτοκινητοβιομηχανία. Το αποτέλεσμα για τους καταναλωτές θα φανεί με καθυστέρηση, καθώς οι τιμές δεν πρόκειται να μειωθούν άμεσα. Η κοινωνική επίπτωση των δασμών ήδη έχει μετρηθεί: σε ανάλυση του Montreal Economic Institute, υπολογίζεται ότι οι καναδικοί αντιδασμοί κόστισαν περίπου 92 δολάρια ανά οικογένεια μόνο σε δύο μήνες.
Η πολιτική διάσταση είναι εξίσου κρίσιμη. Ο Carney συγκάλεσε στο Τορόντο το υπουργικό του συμβούλιο, σε μια διήμερη συνάντηση που επικεντρώθηκε στην έγκριση μεγάλων έργων υποδομής, την προώθηση προσιτής στέγασης, την ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας και τη στήριξη των κλάδων που πλήττονται από τους δασμούς. Παράλληλα, η Οττάβα ετοιμάζεται για την επικείμενη αναθεώρηση της εμπορικής συμφωνίας USMCA το 2026, ενώ ο Καναδός πρωθυπουργός είχε πρόσφατα τηλεφωνική επικοινωνία με τον Donald Trump, την οποία χαρακτήρισε «εποικοδομητική», αν και παραδέχθηκε ότι η πρόοδος θα είναι αργή.

Ο φθινοπωρινός προϋπολογισμός, που αναμένεται τον Οκτώβριο, θεωρείται καθοριστικός. Η κυβέρνηση στοχεύει σε μια ισορροπία ανάμεσα στη δημοσιονομική πειθαρχία και στις επενδύσεις, με ιδιαίτερη έμφαση στις αμυντικές δαπάνες ώστε να πλησιάσει τον στόχο του ΝΑΤΟ για το 2% του ΑΕΠ. Την ίδια στιγμή, επιχειρεί να δείξει αποτελέσματα σε μεγάλα έργα υποδομών, όπως αναβαθμίσεις λιμανιών, αλλά και να διατηρήσει τον κοινωνικό ιστό, χωρίς να «ξηλώσει» βασικές υπηρεσίες.

Συνολικά, η εικόνα του Καναδά θυμίζει περισσότερο μια «ομίχλη μετάβασης» παρά χάος. Οι δασμοί και οι εμπορικές σχέσεις με τις ΗΠΑ επηρεάζουν άμεσα την οικονομία, ενώ η κυβέρνηση προσπαθεί να δώσει απαντήσεις με μια στρατηγική που συνδυάζει στήριξη στην εγχώρια ζήτηση, θεσμική διαφάνεια (με τον διορισμό υπηρεσιακού Προϋπολογιστικού Επιτρόπου) και αναζήτηση σταθερών ερεισμάτων ενόψει της νέας κοινοβουλευτικής περιόδου. Το ερώτημα είναι αν οι κινήσεις αυτές θα αποδειχθούν αρκετές για να διατηρήσουν το χρέος σε βιώσιμη πορεία και να θωρακίσουν τη χώρα απέναντι στις εμπορικές καταιγίδες που έρχονται.

‍