Φλόγες χωρίς σύνορα: Ο Καναδάς σε εθνική κρίση από τις δασικές πυρκαγιές

Δημήτρης Βοχαΐτης - LJI Reporter
Από τον Ιούνιο του 2025, ο Καναδάς βιώνει και πάλι πρωτοφανής πυρκαγιές. Μόνο τις τελευταίες εβδομάδες, οι δασικές πυρκαγιές έχουν απανθρακώσει περισσότερα από 31.500 τετραγωνικά χιλιόμετρα (ή 31,5  εκατομμύρια στρέμματα), ποσοστό που υπερβαίνει το 25ετές μέσο όρο των 29.500 τετραγωνικών χιλιομέτρων (ή 29,5 εκ. στρεμμάτων). Σύμφωνα με τα στοιχεία του Canadian Interagency Forest Fire Centre, η φετινή σεζόν είναι ήδη η δεύτερη πιο καταστροφική στην καταγεγραμμένη ιστορία του.
Οι εστίες φωτιάς εκτείνονται από τη βόρεια Βρετανική Κολομβία και τη Δυτική Αλμπέρτα μέχρι τα δάση της Μανιτόμπα, του Σασκάτσουαν και του Ανατολικού Οντάριο. Στις δυτικές επαρχίες, η θερμοκρασία ξεπέρασε τους 35°C μέσα στον Μάιο, ενώ το Σασκάτσουαν βρίσκεται σε συνθήκες ξηρασίας με μόλις 20% των επιπέδων κανονικής βροχόπτωσης. Οι «πυρκαγιές ζόμπι», οι εν υπνώσει φωτιές κάτω από το χιόνι και την επιφάνεια του εδάφους οι οποίες επανενεργοποιούνται την άνοιξη, έχουν γίνει ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα, ιδίως στη Βορειοανατολική Βρετανική Κολομβία, όπου μέχρι στιγμής έχουν εντοπιστεί 49 ενεργές τέτοιες εστίες.
Ο κρατικός μηχανισμός έχει ενισχυθεί σημαντικά. Χαρακτηριστικά από τις 29 Μαΐου, το επίπεδο ετοιμότητας έχει ανέλθει στο μέγιστο επίπεδο (Επίπεδο 5), επιτρέποντας την κινητοποίηση όλων των πυροσβεστικών δυνάμεων και εναέριων μέσων σε όλη τη χώρα. Παράλληλα, ο Καναδάς ενισχύθηκε από τη διεθνή συνεργασία στον τομέα της δασοπυρόσβεσης, δεχόμενος βοήθεια από ξένες χώρες και εντάσσοντας ξένες πυροσβεστικές ομάδες στην προσπάθεια της εθνικής καταστολής των πύρινων μετώπων. Μέχρι στιγμής ομάδες πυροσβεστών από τις ΗΠΑ (Ορεγκον και Άινταχο) και 96 πυροσβέστες από την Αυστραλία επιχειρούν μαζί με τον καναδικό στρατό στο πλαίσιο του «Operation LENTUS» .
Στη Μανιτόμπα, την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, υπάρχουν περισσότερες από 27 ενεργές εστίες, εκ των οποίων οι οκτώ είναι εκτός ελέγχου, και ανάγκασαν περισσότερα από 17.000 άτομα να εκκενώσουν τις κατοικίες τους. Αυτός είναι ένας αριθμός που ενδέχεται να φθάσει τους 30.000 αν συνυπολογιστούν οι κοινότητες του Σασκάτσουαν και του Οντάριο. Στο Σασκάτσουαν έχουν φύγει από τα σπίτια τους τουλάχιστον 8.000 άνθρωποι ενώ δύο άτομα έχουν συλληφθεί και αντιμετωπίζουν κατηγορίες για εμπρησμό.
Οι εκκενώσεις σε απόμακρες κοινότητες, ιδίως Αυτόχθονων πληθυσμών, υπήρξαν χαοτικές. Στη μακρινή Pukatawagan της Μανιτόμπα, οι κάτοικοι διέφυγαν με στρατιωτικά ελικόπτερα προς τον Νιαγάρα και το Οντάριο όπου φιλοξενούνται σε ξενοδοχεία. Ορισμένοι, μάλιστα, περιγράφουν στα ΜΜΕ «μεγάλες αναμονές» και χαρακτηριστική «καθυστέρηση βοήθειας». Η Συνέλευση των Πρώτων Εθνών (Assembly of First Nations) καταγγέλλει την «προχειρότητα» στην προετοιμασία ενώ ζητά καλύτερα συστήματα ειδοποίησης και υποδομές πυρόσβεσης.
Η ποιότητα του αέρα έχει επιδεινωθεί δραματικά. Πόλεις όπως το Εντμόντον, η Ρετζίνα, το Μόντρεαλ, το Τορόντο και περιοχές των ανατολικών Ηνωμένων Πολιτειών καταγράφονται πλέον σε «κόκκινο» επίπεδο επικινδυνότητας λόγω της υψηλής συγκέντρωσης ρύπων στην ατμόσφαιρα. Το νέφος ταξιδεύει μέχρι την Ευρώπη, με εκθέσεις από το Copernicus και το NPR να επιβεβαιώνουν μεταφορά ρύπων πάνω από 8.200 χιλιόμετρα.
Οι περιβαλλοντικές συνέπειες αποτυπώνονται στην ατμοσφαιρική μόλυνση• έως τις αρχές Ιουνίου, οι εκπομπές CO2 υπερέβησαν τις 56 Mt, ξεπερνώντας συνολικά την καταστροφική περίοδο του 2023.
Σύμφωνα με ταξιδιωτικές οδηγίες και κρατικές υπηρεσίες, επηρεασμένες περιοχές έχουν κηρυχθεί σε «Κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης» (Saskatchewan, Manitoba), ενώ οι ταξιδιώτες καλούνται να παρακολουθούν τις ανακοινώσεις της CIFFC και των τοπικών αρχών.
Στο Κεμπέκ, η SOPFEU ανέφερε 59 πυρκαγιές, λιγότερες από το μέσο όρο, ωστόσο η δυτική επαρχία παραμένει σε υψηλό συναγερμό. Στο Βόρειο Οντάριο και στην περιοχή του Kapuskasing River, έχουν καταγραφεί εστίες ταχείας επέκτασης, με εργάτες να αναγκάζονται να κλειστούν σε κοντέινερ για να σωθούν.
Η κλιμάκωση της κρίσης έχει οδηγήσει στην παγίωση ενός εθνικού μηχανισμού συνεργασίας που εκτείνεται από τη διαχείριση των δωρεών μέσω του Ερυθρού Σταυρού από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, έως τον επιχειρησιακό συντονισμό των Ενόπλων Δυνάμεων του Καναδά (Canadian Armed Forces - CAF) στο πλαίσιο της επιχείρησης Operation LENTUS.

‍