Ιατρική ανακάλυψη - Παραγωγή ζωντανών ιστών σε 5 ώρες

Μια απλή αλλά ευφυής ιδέα από τον Καναδά φαίνεται ικανή να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο παράγονται ζωντανοί ιστοί, τόσο για ιατρική χρήση όσο και για τρόφιμα του μέλλοντος. Ερευνητές του Πανεπιστημίου McMaster παρουσίασαν μια νέα τεχνική που επιτρέπει τη δημιουργία συμπαγών και ανθεκτικών φύλλων κυττάρων μέσα σε μόλις πέντε ώρες,  χρόνος ασύγκριτα μικρότερος από τις εβδομάδες που απαιτούνταν έως σήμερα. Η εξέλιξη αυτή ανοίγει νέες προοπτικές στη θεραπεία εγκαυμάτων και τραυμάτων, αλλά και στην παραγωγή καλλιεργημένου κρέατος.

Μέχρι πρότινος, η καλλιέργεια κυτταρικών φύλλων θεωρούνταν μια αργή, ακριβή και τεχνικά απαιτητική διαδικασία. Τα λεπτά αυτά στρώματα ζωντανού ιστού είναι ζωτικής σημασίας για την αναγέννηση δέρματος και οργάνων, ωστόσο η πολυπλοκότητα των μεθόδων περιόριζε την ευρεία χρήση τους. Η ομάδα του McMaster ανέτρεψε αυτή τη λογική, δείχνοντας ότι η καινοτομία δεν προκύπτει πάντα από πολύπλοκο εξοπλισμό, αλλά συχνά από την έξυπνη αξιοποίηση των ιδιοτήτων των υλικών.

Στην καρδιά της νέας μεθόδου βρίσκεται μια επιφάνεια σιλικόνης που λειτουργεί αντίστροφα από τα κλασικά δοχεία καλλιέργειας. Αντί τα κύτταρα να προσκολλώνται στο σκεύος, η επιφάνεια τα απωθεί, αναγκάζοντάς τα να συνδεθούν μεταξύ τους. Έτσι, σε ελάχιστο χρόνο σχηματίζουν έναν ενιαίο, συνεκτικό ιστό με μηχανική αντοχή. Το εντυπωσιακό είναι ότι η διαδικασία είναι τόσο απλή, ώστε ο χειρισμός του ιστού να γίνεται με βασικά εργαστηριακά εργαλεία, χωρίς εξειδικευμένα μηχανήματα.

Οι ιατρικές εφαρμογές είναι άμεσες και ιδιαίτερα ελπιδοφόρες. Τα κυτταρικά αυτά φύλλα μπορούν να λειτουργήσουν σαν «ζωντανοί επίδεσμοι», τοποθετούμενοι απευθείας σε πληγές ή εγκαύματα για να επιταχύνουν την επούλωση. Επειδή μπορούν να παραχθούν από κύτταρα του ίδιου του ασθενούς, μειώνεται δραστικά ο κίνδυνος απόρριψης. Παράλληλα, η απουσία συνθετικών ικριωμάτων ή ζωικών υποπροϊόντων τα καθιστά ασφαλέστερα και πιο αποδεκτά από ηθική άποψη. Οι πρώτες δοκιμές δείχνουν ότι τα κύτταρα παραμένουν ζωντανά και λειτουργικά, δημιουργώντας το δικό τους μικροπεριβάλλον μέσα σε μία ημέρα.

Η σημασία της ανακάλυψης, όμως, δεν περιορίζεται στην ιατρική. Η ίδια τεχνική μπορεί να δώσει ώθηση και στην παραγωγή καλλιεργημένου κρέατος, έναν τομέα που μέχρι σήμερα σκοντάφτει στο υψηλό κόστος και στους αργούς ρυθμούς παραγωγής. Η δυνατότητα δημιουργίας ιστών κρέατος μέσα σε ώρες αντί για εβδομάδες θα μπορούσε να μειώσει αισθητά τα έξοδα και να κάνει τα προϊόντα αυτά πιο προσιτά, προσφέροντας μια πιο «καθαρή» εναλλακτική πρωτεΐνη χωρίς την ηθική και περιβαλλοντική επιβάρυνση της κτηνοτροφίας.

Ίσως το πιο ελπιδοφόρο στοιχείο της μεθόδου είναι η προσβασιμότητά της. Χωρίς ακριβά αντιδραστήρια ή πολύπλοκες εγκαταστάσεις, δίνει τη δυνατότητα σε μικρότερα εργαστήρια και κλινικές να αξιοποιήσουν προηγμένη βιοτεχνολογία. Σε έναν χώρο όπου η υπερβολική πολυπλοκότητα συχνά καθυστερεί την πρόοδο, η απλότητα αυτής της προσέγγισης μοιάζει να αποτελεί τη μεγαλύτερη καινοτομία, γεφυρώνοντας το χάσμα ανάμεσα στην έρευνα και τις πραγματικές εφαρμογές στην υγεία και τη διατροφή.

‍