Η Γενοκτονία των Ελλήνων και η αναγνώριση του μαζικού εγκλήματος

γράφει ο Πλάτων Ρούτης proutis0107@rogers.com

Μία σημαντική πρωτοβουλία με σειρά εκδηλώσεων για την Γενοκτονία του Ελληνισμού της Μ. Ασίας και του Πόντου διοργανώθηκε στις 21-22 Μαΐου με πρωτοβουλία από την «Αδελφότητα Ποντίων Τορόντο και της Παμποντιακής Ομοσπονδίας ΗΠΑ-Καναδά. Η Ελληνική Κοινότητα Τορόντο ανέλαβε υπό την αιγίδα της με την συμμετοχή και συμπαράσταση πολλών Ελληνικών συλλόγων την διεξαγωγή όλων των εκδηλώσεων. Η κύρια διάλεξη έγινε το Σάββατο 21 Μαΐου στην κατάμεστη αίθουσα εκδηλώσεων του Πολιτιστικού Κέντρου που η Ελληνική κοινότητα Τορόντο ευγενώς παραχώρησε

Κύριος ομιλητής ήταν ο Δόκτορας Θεοφάνης Μαλκίδης ο οποίος έφτασε στο Τορόντο από την Ελλάδα για αυτές τις εκδηλώσεις.
Γύρω από την κατάμεστη αίθουσα ο κ. Μιχάλης Μουρατίδης παρουσίασε από το αρχείο του, φωτογραφίες, προκαλώντας μνήμες από τον Πόντο, με χαρακτηριστικότερη όλων την φωτογραφία της Παναγίας Σουμελά, το Ιερό σύμβολο των απανταχού Ποντίων.

Ο Θεοφάνης Μαλκίδης γεννήθηκε στην Αλεξανδρούπολη από προγόνους διασωθέντες της Γενοκτονίας η οποία τελέσθηκε από την Τουρκία στο χρονικό διάστημα 1908-1924 και των Ολοκαυτωμάτων κατά τη διάρκεια της Ναζιστικής και Φασιστικής Κατοχής (1941-1944), όπου η οικογένειά του είχε θύματα, ορφανά και αγνοούμενους.

Σπούδασε Οικονομικές Επιστήμες, Παιδαγωγικά και Κοινωνιολογία της Ιστορίας και είναι διδάκτορας του Παντείου Πανεπιστημίου Αθηνών.
Ασχολείται ερευνητικά με το ζήτημα της ανάδειξης και διεθνοποίησης της Γενοκτονίας, με τα εγκλήματα από τις Ναζιστικές και Φασιστικές δυνάμεις Κατοχής, με τα θέματα του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού, της Θράκης, του Αιγαίου, της Κύπρου, της Μακεδονίας, καθώς και με τις οικονομικές και κοινωνικές πτυχές της σύγχρονης Ελληνικής παρουσίας στα Βαλκάνια, στον Εύξεινο Πόντο και την ανατολική Μεσόγειο.
Η διάλεξη ήταν μία απλή και κατατοπιστική αφήγηση και ο ομιλητή διέθετε και χειριζόταν με ευχέρεια την σωστή απλή Ελληνική γλώσσα με ένα ίχνος ποντιακής προφοράς. Θα μπορούσε κανείς να διακρίνει ένα δικαιολογημένα συναισθηματικό τόνο σε κάτι δραματικές στιγμές της ομιλίας του.
Υπήρχε αυτή η διαλεκτική σύνδεση με τα ιστορικά γεγονότα και την θέση της Ελλάδας πριν κατά την διάρκεια και μετά το τέλος του Πρώτου Μεγάλου πολέμου.
Έκανε αναφορά ότι με την έναρξη της φάσης αποσύνθεσης του Οθωμανικού κράτους στα τέλη του 19ου αιώνα, με τη δημιουργία του κινήματος των Νεότουρκων το 1908 και με την εδραίωση του εθνικιστικού κινήματος του Μουσταφά Κεμάλ, έγινε πράξη ένα από τα μεγαλύτερα μαζικά εγκλήματα που γνώρισε η ανθρωπότητα: η Γενοκτονία εναντίον των Ελλήνων. Η εξόντωσης των μη μουσουλμανικών πληθυσμών του οθωμανικού κράτους ήταν ο κεντρικός στόχος, για ένα κράτος, απαλλαγμένο από τους ιστορικούς λαούς, τους Έλληνες, τους Αρμένιους και τους Ασσύριους.

Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση:
Η πρώτη φάση της Γενοκτονίας εναντίον των Ελλήνων αρχίζει το 1908 και κρατά μέχρι την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν το Ανατολικό ζήτημα, η άνοδος των Νεότουρκων, οι Βαλκανικοί Πόλεμοι και η είσοδος της Γερμανίας ως στρατηγικού εταίρου του Οθωμανικού κράτους, δημιούργησαν τις συνθήκες για την έναρξη των διωγμών των Ελλήνων.
Η δεύτερη περίοδος ξεκίνησε το 1915, όταν οι συγκρούσεις του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου αναβάθμισαν την πολιτική της Γενοκτονίας. Το σχέδιο εξόντωσης υλοποιείται με τη συμμετοχή του στρατού και παραστρατιωτικών ομάδων και στοχεύει στη δολοφονία ή την εκτόπιση των ανδρών σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και στην εξόντωση των γυναικών, των παιδιών και των ηλικιωμένων.
Η περίοδος 1919-1923 αποτελεί την τρίτη, τελευταία και πιο έντονη φάση της γενοκτονίας με την εδραίωση του Μουσταφά Κεμάλ («Ατατούρκ») στο οθωμανικό εσωτερικό. Από το 1919 και μέχρι τον Αύγουστο του 1923 ο Κεμάλ, προχώρησε στη τελευταία φάση εξόντωσης των Ελλήνων.
Ένα εκατομμύριο Ελληνίδες και Έλληνες:
Πάνω από ένα εκατομμύριο Ελληνίδες και Έλληνες από ένα πληθυσμό πάνω από τρία εκατομμύρια δολοφονήθηκαν, εξόντωση η οποία αποτελεί γενοκτονία, στον τύπο της σύμφωνα με το άρθρο 2 της Σύμβασης του ΟΗΕ για την πρόληψη και την καταστολή της γενοκτονίας, παράγραφοι α, β, γ, δ και ε) και στην ουσία της έννοιας της Γενοκτονίας. Όρος ο οποίος εισήχθη στο διεθνές δίκαιο από τον Ραφαήλ Λέμκιν στηρίζοντας την επιχειρηματολογία του στις μαζικές σφαγές Ελλήνων και Αρμενίων στις αρχές του 20ου αιώνα.
Στη συνέχεια, η τραγωδία, ενός σημαντικού και ιδιαίτερης αξίας μέρους του ελληνικού λαού, συνδυάστηκε και με την προσφυγιά πάνω από ενάμιση εκατομμύριο ανθρώπων στην Ελλάδα, αλλά και στην πρώην Σοβιετική Ένωση, στη Συρία, στο Ιράν, στις ΗΠΑ, στην Αυστραλία, στην Κύπρο, σε όλον τον κόσμο, ενώ άγνωστος αριθμός Ελλήνων παρέμεινε στην Τουρκία ως ελληνόφωνοι- μουσουλμάνοι ή/και κρυπτοχριστιανοί.
Οι πρόσφυγες στον Ελλαδικό χώρο, παρά την αγωνία τους για την επιβίωση, προσπάθησαν να συγκρατήσουν τις μνήμες μέσα από τις συλλογικές οργανώσεις τους, τα σωματεία και τους συλλόγους τους.
Το χρέος και το καθήκον
Η νέα δυναμική της δεκαετίας του 1980 και του 1990 που συνδυάστηκε με την επιστροφή της ιστορίας στο προσκήνιο, με το αίτημα για την μνήμη, την αναγνώριση της Γενοκτονίας, με τις νέες διεκδικήσεις των σωματείων, των συλλόγων και των ομοσπονδιών, δημιούργησε νέα δεδομένα. Οι παλιοί πρόσφυγες συνάντησαν τις νέες γενιές, οι οποίες αναζήτησαν μία νέα σχέση με την ιστορία και την παράδοση, περνώντας σε νέες οδούς αναζήτησης της ταυτότητας. Και εν μέρει το έχουν πετύχει αν αναλογιστούμε το πρόσφατο παρελθόν της λήθης και το συγκρίνουμε με το παρόν της ενεργοποίησης και του μέλλοντος της δημιουργικής και της παραγωγικής μνήμης και ειδικότερα με τη διεθνή ανάδειξη του ζητήματος.

Μέχρι σήμερα η Γενοκτονία των Ελλήνων, εκτός της Βουλής των Ελλήνων, έχει αναγνωριστεί από τη Βουλή των Αντιπροσώπων της Κυπριακής Δημοκρατίας, τα κοινοβούλια της Σουηδίας, της Αρμενίας, της Ολλανδίας και της Αυστρίας, τα ομοσπονδιακά κοινοβούλια της Νέας Νότιας Ουαλίας και της Νότιας Αυστραλίας, από πολιτείες και δήμους των ΗΠΑ και του Καναδά.
Την υπόθεση έχει απασχολήσει το Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο του ΟΗΕ, καθώς και τον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, την Επιτροπή Ευρωπαϊκών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ενώ σχετικές αναφορές υπάρχουν στα ψηφίσματα αναγνώρισης της Γενοκτονίας των Αρμενίων από τη Γερουσία και τη Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ.
Το Δεκέμβριο του 2007, η Διεθνής Ένωση Μελετητών των Γενοκτονιών (Internationall Association of Genocide Scholars) αναγνώρισε με ψήφισμά της, τη Γενοκτονία των Ελλήνων, των Αρμενίων και των Ασσυρίων, ψήφισμα στο οποίο κατέληξε μετά από ψηφοφορία μεταξύ των μελών της.
Εκατό χρόνια μετά το ατιμώρητο έγκλημα το αίτημα είναι ένα: Αναγνώριση τώρα!
Η Γενοκτονία των Ελλήνων, είναι ένα ζήτημα και η διεθνής του προέκταση αναφέρεται στην υποχρέωση όλων των θεσμών της διεθνούς κοινότητας, να αναγνωρίσουν τη Γενοκτονία που διαπράχθηκε και να αποκαταστήσουν με αυτόν τον τρόπο, την ηθική βλάβη που υπέστησαν τα θύματα.
Το έγκλημα της Γενοκτονίας ορίζει τις υποχρεώσεις όχι μόνο στο κράτος, δηλαδή στην Τουρκία, η οποία διέπραξε τη γενοκτονία αλλά σε ολόκληρη τη διεθνή κοινότητα να μην αναγνωρίσει ως νόμιμη μία κατάσταση που δημιουργείται από ένα διεθνές έγκλημα, να μη βοηθήσει τον εκτελεστή ενός διεθνούς εγκλήματος να διατηρήσει την παράνομη κατάσταση και να βοηθήσει άλλα κράτη στην εφαρμογή των υποχρεώσεων που αναφέρθηκαν. Επιβάλλει δηλαδή στη διεθνή κοινότητα μία υποχρέωση να μην αναγνωρίσει μία παράνομη κατάσταση ως αποτέλεσμα μίας Γενοκτονίας και να προβεί στις ενέργειες επανόρθωσης, αποκατάστασης και αποζημίωσης.
Σήμερα που άλλοι λαοί υφίστανται από κράτη νέες γενοκτονίες πρέπει να γίνει το πρώτο βήμα για την αναγνώριση του εγκλήματος της Γενοκτονίας των Ελλήνων. Πολλοί που επιδίωξαν με τη βία και την πολιτική να εξαφανιστεί ο Ελληνισμός και ο πολιτισμός του δεν το κατάφεραν. Ο ελληνικός λαός έχει δικαίωμα να απαιτεί με επιμονή την αναγνώριση των εγκλημάτων και αδικιών που διαπράχτηκαν σε βάρος του. Μάλιστα όσο μεγαλύτερη είναι η αδικία, όταν σχεδόν το 50% των Ελλήνων εξαφανίσθηκαν όσο περισσότερο χρόνο αποκρύφτηκαν τα γεγονότα, τόσο πιο έντονη είναι η επιθυμία για μια τέτοια αναγνώριση. Αναγνώριση η οποία είναι ένας ουσιαστικός τρόπος πάλης ενάντια στο έγκλημα της Γενοκτονία, αναγνώριση που αποτελεί μία επιβεβαίωση του δικαιώματος ενός λαού να γίνει σεβαστή η ύπαρξή του σύμφωνα με το δίκαιο και την ιστορική αλήθεια.
Η Γενοκτονία των Ελλήνων είναι η σκόπιμη και συστηματική εξόντωση, μέχρι το 1923, των ελληνικών πληθυσμών της Ανατολικής Θράκης και της Μικράς Ασίας (κυρίως της Ιωνίας, Καππαδοκίας, Πόντου, Βιθυνίας), αρχής γενομένης με τη Σφαγή του Οικονομείου στις 25 Ιανουαρίου 1913, από τους μηχανισμούς της οθωμανικής κυβέρνησης των εθνικιστών Νεότουρκων και του τουρκικού εθνικιστικού κινήματος του Μουσταφά Κεμάλ.
Το 1998 η Βουλή των Ελλήνων ψήφισε ομόφωνα την ανακήρυξη της 14ης Σεπτεμβρίου ως «ημέρα εθνικής μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης από το Τουρκικό Κράτος». Η θεώρηση των γεγονότων αυτών, που για δεκαετίες αποκαλούνταν από τους Έλληνες «Μικρασιατική Καταστροφή», ως γενοκτονίας αποτελεί σημείο αντιλεγόμενο στην Ελλάδα ανάμεσα σε ιστορικούς, διανοούμενους και προσφυγικές οργανώσεις. Όσοι αμφισβητούν την καταλληλότητα του όρου «γενοκτονία» ανήκουν στο κυρίαρχο ρεύμα της κοινότητας των Ελλήνων ιστορικών. Σε ψηφίσματα της Γερουσίας των ΗΠΑ γίνεται αναφορά σε γενοκτονία κατά των Ελλήνων.
Η γενοκτονία των Ελλήνων πραγματοποιήθηκε παράλληλα με γενοκτονίες σε βάρος και άλλων χριστιανικών πληθυσμών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, δηλ. των Αρμενίων και των Ασσυρίων. Οι εκτιμήσεις για τις ανθρώπινες απώλειες την περίοδο από το 1912 ως το 1922 ξεκινούν από 200-300 χιλιάδες και φτάνουν, κατά ορισμένους Έλληνες μελετητές τις 800.000 - 1.200.000 ανθρώπους. Οι γενοκτονίες αυτές είχαν θρησκευτικό αλλά και εθνικιστικό πρόσημο με τα συνθήματα των Νεότουρκων «Η Τουρκία στους Τούρκους». Αυτοί που δεν ήταν Τούρκοι δολοφονήθηκαν και στην καλύτερη περίπτωση διώχθηκαν από τους Τούρκους.
Είναι κατά πολύ μακριά από την διάθεση και τους σκοπούς του γράφοντος να αναβιώσει τα μίση ενάντια στους Τούρκους. Ανεξάρτητα με την πολιτική των μεγάλων δυνάμεων τότε αλλά και τώρα, δημιουργούν τεχνικές εντάσεις για τον διαχωρισμό και το μίσος μεταξύ των λαών. Ο Ελληνικός λαός δεν έχει τίποτα να διεκδικήσει από τον Τούρκικο λαό και αντίστροφα. Μόνο με την Ειρήνη και με διάθεση καλής γειτονίας θα μπορέσουν οι δύο λαοί να ρυθμίσουν τις διαφορές τους στην Ελλάδα αλλά και στην Κύπρο, χωρίς τις μεγάλες . Ο πόλεμος φέρνει την καταστροφή και τον θάνατο.