Νομοσχέδιο 5 στο Οντάριο: Κυβέρνηση Ford αποκτά υπερεξουσίες – έντονες αντιδράσεις από Πρώτα Έθνη

Κατερίνα Γερασκλή
Η κυβέρνηση του επάρχου του Οντάριο, Doug Ford, ψήφισε το νομοσχέδιο Bill 5, γνωστό και ως Protect Ontario by Unleashing Our Economy Act, που της δίνει τη δυνατότητα να αναστείλει νομοθεσίες σε επαρχιακό και δημοτικό επίπεδο για επιλεγμένα έργα που θεωρούνται οικονομικά κρίσιμα.
Η κίνηση αυτή προκάλεσε κύμα οργής και έντονες αντιδράσεις κυρίως από τις κοινότητες των Πρώτων Εθνών (First Nations), οι οποίες κατήγγειλαν ότι το νομοσχέδιο αγνοεί τα δικαιώματά τους και τα αιτήματά τους, ενώ απείλησαν με μπλοκαρίσματα δρόμων, σιδηροδρομικών γραμμών και ορυχείων σε ένδειξη διαμαρτυρίας.
Παρά τις διαμαρτυρίες, το νομοσχέδιο πέρασε στην ολομέλεια του νομοθετικού σώματος την Τετάρτη, με τον Ford να απουσιάζει από την τελική ψηφοφορία. Πριν την ψηφοφορία, απέφυγε να δεσμευτεί για τη χρήση της ρήτρας «notwithstanding clause» αν το νομοσχέδιο κριθεί αντισυνταγματικό, λέγοντας ότι «θα το δει όταν φτάσει εκεί».
Τι προβλέπει το νομοσχέδιο
Το νομοσχέδιο προβλέπει τη δημιουργία «ειδικών οικονομικών ζωνών» (special economic zones), όπου η κυβέρνηση θα μπορεί να αναστέλλει εφαρμογή νόμων για να επιταχύνει μεγάλα έργα, όπως τα ορυχεία, κυρίως στην περιοχή του Ring of Fire στο βόρειο τμήμα της Οντάριο.
Ο Ford ανέφερε πως η επιτάχυνση αυτών των έργων είναι κρίσιμη για την ενίσχυση της οικονομίας της επαρχίας, ιδιαίτερα υπό το καθεστώς των εμπορικών περιορισμών που επιβάλλει η κυβέρνηση Trump.

Αντιδράσεις και κριτική
• First Nations: Εκπρόσωποι όπως η αντιπρόεδρος της Nishnawbe Aski Nation, Anna Betty Achneepineskum, τόνισαν πως το νομοσχέδιο δεν λαμβάνει υπόψη τους όρους των συνθηκών και αγνοεί τις απαιτήσεις τους για διαβούλευση και σεβασμό των δικαιωμάτων τους.
• Νέο Δημοκρατικό Κόμμα (NDP): Ο αντιηγέτης Sol Mamakwa υπογράμμισε ότι η κυβέρνηση Ford αγνοεί τις τοπικές κοινότητες και δεν μπορεί να «καταπατήσει» τα δικαιώματα των ανθρώπων που ζουν στα εδάφη αυτά.
• Πολιτικές και κοινωνικές ομάδες: Ομάδες πολιτικών ελευθεριών εκφράζουν φόβους για τη δημιουργία «ζωνών χωρίς νόμο», ενώ συνδικάτα προειδοποιούν για πιθανή κατάργηση των εργατικών δικαιωμάτων.
• Περιβαλλοντικές οργανώσεις: Αντιδρούν έντονα στην κατάργηση προστασίας απειλούμενων ειδών, που προβλέπεται από το νομοσχέδιο, προειδοποιώντας για επερχόμενες εξαφανίσεις ειδών.
• Αγρότες: Παρά την υποστήριξη τους στην κυβέρνηση Ford, πολλοί αγρότες εξέφρασαν ανησυχίες, επισημαίνοντας πως οι ευρείες εξουσίες του νομοσχεδίου μπορεί να ακυρώσουν σημαντικές προστασίες για την αγροτική γη.
Το νομοσχέδιο ψηφίστηκε γρήγορα, με περιορισμένη συζήτηση στην τρίτη ανάγνωση, μετά από προσπάθειες των κομμάτων της αντιπολίτευσης να το καθυστερήσουν στη φάση της επιτροπής.
Παρά τις αντιδράσεις, οι υπουργοί των Υποθέσεων των Ιθαγενών και των Μεταλλείων, Greg Rickford και Stephen Lecce, δεσμεύτηκαν στα τέλη Μαΐου ότι θα γίνουν τροποποιήσεις για να ενσωματωθεί ρητά η υποχρέωση διαβούλευσης με τις κοινότητες σε όλο το νομοσχέδιο. Ωστόσο, αυτή η τροποποίηση δεν συμπεριλήφθηκε τελικά, λόγω των τακτικών που χρησιμοποίησαν οι Φιλελεύθεροι στην επιτροπή.
Ο Ford τόνισε ότι θα συνεχίσουν τις διαβουλεύσεις με τις κοινότητες κατά τους επόμενους μήνες και υπογράμμισε πως όταν υπάρχει μετοχική συμμετοχή των Ιθαγενών, η προώθηση των έργων γίνεται «σαν λαδωμένη» («moves like greased lightning»).
Σε αυστηρό τόνο προειδοποίησε τα μέλη των Πρώτων Εθνών να μην παραβιάσουν το νόμο, λέγοντας:
«Δεν μπορείς να παραβιάζεις το νόμο. Απλά έτσι είναι. … Πρέπει να προχωρήσουν ή θα αντιμετωπιστούν όπως πρέπει.»
Όταν ρωτήθηκε για την εφαρμογή των μέτρων επιβολής, απάντησε πως δεν κατευθύνει την αστυνομία και πως η επιβολή θα είναι υπό την ευθύνη της Αστυνομίας του Οντάριο και των τοπικών αρχών.

‍