O νόμος 5 του Ford αλλάζει τους κανόνες του παιχνιδιού

Δημήτρης Βοχαΐτης - LJI Reporter
Σε μια κίνηση που σηματοδοτεί μία νέα εποχή για τη Βόρεια Αμερική, ο έπαρχος του Οντάριο, Doug Ford, υπέγραψε και καθιστά νόμο του Οντάριο το λεγόμενο νομοσχέδιο 5 (Bill 5), ή αλλιώς Προστασία του Οντάριο μέσω της Απελευθέρωσης της Οικονομίας (Protect Ontario by Unleashing Our Economy Act) 2025. Το νομοσχέδιο προβλέπει νέες εξουσίες για την επαρχιακή κυβέρνηση, επιτρέποντας την ανακήρυξη «ειδικών οικονομικών ζωνών» (special economic zones), στις οποίες η εκτελεστική εξουσία μπορεί να εξαιρέσει εταιρείες ή έργα από την ισχύ οποιουδήποτε επαρχιακού νόμου, κανονισμού ή και δημαρχιακού κανονισμού .
Ο Ford επικαλείται την ανάγκη αντιμετώπισης των δασμών του Donald Trump ως κεντρική αιτία, υποστηρίζοντας ότι το νομοσχέδιο θα επιταχύνει σημαντικά έργα υποδομής, εξορύξεων και ενεργειακών επενδύσεων. «Θέλω απλώς να επιταχύνω τη διαδικασία», δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου την Πέμπτη, λίγο μετά τη Βασιλική Έγκριση. Ωστόσο, παρά τις διαβεβαιώσεις ότι δεν θα καταργηθούν οι μισθολογικές εργατικές προδιαγραφές, η διατύπωση του νόμου αφήνει εν δυνάμει περιθώρια για ευρείες εξαιρέσεις, ακόμη και σε ζητήματα που άπτονται της περιβαλλοντικής προστασίας ή της λειτουργίας έργων υποδομής.
Ένα από τα κεντρικά σημεία του νέου νομοσχεδίου είναι η πρόβλεψη για την επιτάχυνση της διαδικασίας έγκρισης εξορυκτικών δραστηριοτήτων όπως χαρακτηριστικά ο χρόνος για την έναρξη λειτουργίας ενός μεταλλείου ο οποίος μειώνεται από τα τέσσερα στα δύο χρόνια. Το πιο φιλόδοξο εγχείρημα αφορά την περιοχή Ring of Fire, 500 χλμ. περίπου ΒΑ από το Thunder Bay, όπου εκτιμάται πως υπάρχουν τεράστια αποθέματα κοβαλτίου, λιθίου και νικελίου τα οποία έχουν υψηλή ζήτηση από την τεχνολογική βιομηχανία.
Ο έπαρχος ξεκαθάρισε πως θα λάβει υπόψιν του τις προτάσεις και τα συμφέροντα των αυτόχθονων κοινοτήτων τονίζοντας ότι «Θέλουμε να το κάνουμε όσο γρηγορότερα γίνεται» αλλά «μόνο μετά από ουσιαστικές διαβουλεύσεις με τα Πρώτα Έθνη». Ο υπουργός Ενέργειας και Μεταλλείων, Stephen Lecce, διαβεβαιώνει ότι «η επαφή με τα Πρώτα Έθνη είναι ουσιαστική και συνεχής» και ότι το έργο στοχεύει σε κοινό όραμα βιώσιμης ανάπτυξης για τον βορρά.
Παρόλα αυτά, η επιφυλακτικότητα από την πλευρά των αυτόχθονων αρχηγών παραμένει έντονη. Οι Αρχηγοί του Οντάριο (Chiefs of Ontario), εκπροσωπώντας περισσότερα από 130 Πρώτα Έθνη, κάλεσαν τον Ford στο ετήσιο συνέδριό τους, 17–19 Ιουνίου, τονίζοντας ότι η νομοθεσία εγείρει σοβαρές ανησυχίες για τα Δικαιώματα των Συνθηκών (Treaty Rights) και την ευθύνη προς τη γη και τη ζωή. Στη συνάντηση, ο Περιφερειακός Αρχηγός του Οντάριο (Ontario Regional Chief), Abram Benedict, προειδοποίησε ότι θα υπάρξει «αντίσταση και στο πεδίο, και στα δικαστήρια».
Οι διεθνής και καναδοί αναλυτές τονίζουν ότι ο Ford έθεσε το Ring of Fire στην κορυφή της ατζέντας που απέστειλε στον πρωθυπουργό Mark Carney κατά τη διάρκεια της συνάντησης που είχε με τους έπαρχους της χώρας στο Saskatoon, προκρίνοντας το έργο ως εθνικής σημασίας για την καναδική οικονομία. Ο Carney, μάλιστα, είχε χαρακτηριστεί ως «Άγιος Βασίλης» στον μεταφορικό λόγο του Ford.
Τα υπόλοιπα σχέδια προς υλοποίηση περιλαμβάνουν νέα πυρηνικά εργοστάσια, λιμάνι στο James Bay, διάνοιξη τούνελ κάτω από τον αυτοκινητόδρομο 401 στο Τορόντο και την επέκταση του GO Transit. Εάν η Οττάβα εγκρίνει έστω ένα από τα προτεινόμενα έργα ως «ζώνη εθνικού ενδιαφέροντος», είναι απολύτως βέβαιο ότι η κυβέρνηση του Ford θα αξιοποιήσει τις αρμοδιότητες του νομοσχεδίου για άμεση εφαρμογή κι εκκίνηση εργασιών.
Την ίδια ώρα, οι αποκλίσεις στις αρμοδιότητες που θεσπίζει το νομοσχέδιο 5 εγείρουν σοβαρές ανησυχίες καθώς προβλέπεται ακόμη και η δυνατότητα αναίρεσης αποφάσεων της ανεξάρτητης Επιστημονικής Επιτροπής για τα Είδη υπό Εξαφάνιση (COSSARO). Μία τέτοια ρύθμιση αναμένεται να πυροδοτήσει σφοδρές αντιδράσεις από περιβαλλοντικές οργανώσεις, ιδιαιτέρως εάν αποπειραθεί η άρση των υφιστάμενων προστατευτικών μέτρων για επαπειλούμενα είδη.
Επιπρόσθετα, στο νότιο Οντάριο επανέρχεται προς έγκριση η επέκταση του χώρου υγειονομικής ταφής απορριμμάτων στην περιοχή της Dresden, ένα έργο που, χάρη στο Bill 5, εξαιρείται από την υποχρέωση εκπόνησης περιβαλλοντικής μελέτης. Η τοπικές κοινωνίες ήδη εκφράζουν έντονες αντιδράσεις ενώ την ίδια ώρα η εταιρεία που το προωθεί δηλώνει ότι «επιτέλους μπορούμε να προχωρήσουμε το σχέδιο».
Στο ίδιο αυτό πλαίσιο, ο υπουργός Οικονομικής Ανάπτυξης, Εργασίας και Εμπορίου, Vic Fedeli, έχει επανειλημμένως τονίσει ότι στόχος της κυβέρνησης είναι η άμεση απελευθέρωση κεφαλαίων και η δημιουργία ενός ευνοϊκού πλαισίου για ξένες και εγχώριες επενδύσεις στο Οντάριο. Υπό αυτήν τη αρχή πρέπει να σημειωθεί ότι η κυβέρνηση καλλιεργεί την εικόνα προς την εγχώρια και τη διεθνή κοινή γνώμη, ότι το Bill 5 καθιστά την επαρχία του Οντάριο ως «τον καλύτερο τόπο εντός του G7 για επενδύσεις, δημιουργία θέσεων εργασίας και επιχειρηματικότητα».

‍