Οι δασμοί πιέζουν και η τράπεζα ρίχνει το επιτόκιο

Η Τράπεζα του Καναδά κόβει ξανά τα επιτόκια και προειδοποιεί για μακροχρόνιο πλήγμα από τους δασμούς των ΗΠΑ

Δημήτρης Βοχαΐτης - LJI Reporter

Νέα μείωση επιτοκίων και «δομικό σοκ» από τους δασμούς των ΗΠΑ

Η Κεντρική Τράπεζα του Καναδά (Bank of Canada - BoC) την Τετάρτη (29 Οκτωβρίου 2025) προχώρησε στη δεύτερη διαδοχική μείωση του βασικού της επιτοκίου, το οποίο διαμορφώθηκε στο 2,25%, σηματοδοτώντας ωστόσο ότι ο κύκλος των μειώσεων ενδέχεται να έχει ολοκληρωθεί. Η BoC επιδιώκει να στηρίξει μια οικονομία που δέχεται έντονες πιέσεις από τους αμερικανικούς δασμούς, τους οποίους ο διοικητής της τράπεζας, Tiff Macklem, χαρακτήρισε «δομικό πλήγμα» και όχι παροδική οικονομική διαταραχή.

Επιτόκια και νομισματική κατεύθυνση

Με τη νέα μείωση κατά 25 μονάδες, το τραπεζικό επιτόκιο διαμορφώθηκε στο 2,5% και το επιτόκιο καταθέσεων στο 2,2% ενώ οι πέντε τράπεζες του Καναδά -CIBC, RBC, TD, BMO και National Bank- ανακοίνωσαν ότι θα μειώσουν αντίστοιχα το βασικό επιτόκιο δανεισμού στο 4,45% από 4,7%. Η απόφαση αυτή ελήφθη καθώς η οικονομία του Καναδά παρουσιάζει σημάδια κόπωσης και αναπτυξιακής επιβράδυνσης ενώ, την ίδια στιγμή, ο πληθωρισμός παραμένει κοντά στον στόχο του 2%.

Ο Macklem δήλωσε ότι η νομισματική πολιτική είναι περίπου στο κατάλληλο επίπεδο για να κρατήσει κοντά στο 2% και να στηρίξει την οικονομία στη φάση της διαρθρωτικής προσαρμογής εφόσον η οικονομία εξελιχθεί σύμφωνα με την πρόβλεψη. Αυτό σημαίνει ότι η Κεντρική Τράπεζα του Καναδά θεωρεί πως η οικονομία έχει φτάσει σε ένα σημείο ισορροπίας το οποίο δεν είναι ούτε υπερβολικά περιοριστική που θα έπνιγε την ανάπτυξη αλλά και ούτε υπερβολικά χαλαρή για να αναζωπυρώσει τον πληθωρισμό. Επ’ αυτού ο διοικητής τόνισε χαρακτηριστικά ότι «Εφόσον η πληθωρισμός και η οικονομική δραστηριότητα εξελιχθούν σύμφωνα με τις προβλέψεις του Οκτωβρίου, το ΔΣ (της τράπεζας) εκτιμά ότι το ισχύον επιτόκιο στο κατάλληλο επίπεδο θα διατηρήσει τον πληθωρισμό κοντά στον στόχο του 2% και θα στηρίξει την οικονομία κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου διαρθρωτικής προσαρμογής».

«Δομικό» πλήγμα από τους δασμούς

Η κεντρική τράπεζα υπογραμμίζει ότι οι εμπορικές εντάσεις και οι αμερικανικοί δασμοί έχουν προκαλέσει δομικές βλάβες στην καναδική οικονομία. Το Μηνιαίο Νομισματικό Δελτίο (Monetary Policy Report - MPR) της τράπεζας επισημαίνει ότι οι δασμοί πλήττουν ιδιαίτερα κάποιους κλάδους επιβραδύνοντας τις επενδύσεις και προκαλώντας απώλειες θέσεων εργασίας. Σύμφωνα με όλα τα επίσημα στοιχεία, το επίπεδο της ανεργίας παραμένει στο 7,1% ενώ η αύξηση των μισθών έχει υποχωρήσει.

Βάση των οικονομικών στοιχείων που έχουν αναλυθεί, η καναδική οικονομία συρρικνώθηκε κατά 1,6% το δεύτερο τρίμηνο του 2025 λόγω της πτώσης των εξαγωγών και της υποτονικής επιχειρηματικής επενδυτικής δραστηριότητας. Βάσει των οικονομετρικών μελετών και προβλέψεων το δελτίο αναμένει ότι η ανάπτυξη θα κινηθεί μόλις στο 1,2% το 2025, στο 1,1% το 2026 και στο 1,6% το 2027 με την πρόβλεψη η υπερβάλλουσα παραγωγική ικανότητα -η διαφορά μεταξύ της πραγματικής και της δυνητικής παραγωγής- να παραμένει στο σύστημα για αρκετά χρόνια ακόμη.

Ο Macklem προειδοποίησε ότι οι διαρθρωτικές πιέσεις αυτές θα έχουν μόνιμο αντίκτυπο στην παραγωγικότητα και στο επίπεδο διαβίωσης των Καναδών, τονίζοντας ότι «Αν δεν αλλάξουμε κάποια πράγματα, το βιοτικό επίπεδο των Καναδών θα είναι χαμηλότερο απ’ ό,τι θα μπορούσε να είναι».

Το επίπεδο του ΑΕΠ προβλέπεται να διαμορφωθεί περίπου 1,5% χαμηλότερα έως το τέλος του 2026, σε σύγκριση με τις εκτιμήσεις της Έκθεσης του Ιανουαρίου, κυρίως λόγω της επίδρασης των αμερικανικών δασμών και της εξασθένησης της εξωτερικής ζήτησης.

Ο πληθωρισμός και η διεθνής εικόνα

Ο δείκτης τιμών καταναλωτή αυξήθηκε στο 2,4% τον Σεπτέμβριο -ελαφρώς υψηλότερα από τις εκτιμήσεις της Τράπεζας- ενώ ο πυρήνας του πληθωρισμού (χωρίς φόρους) παραμένει στο 2,9%. Οι «προτιμώμενοι» δείκτες του πυρήνα του πληθωρισμού διαμορφώνονται γύρω στο 3%, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι υποκείμενες πληθωριστικές πιέσεις εξακολουθούν να είναι επίμονες, παρά την επιβράδυνση της δραστηριότητας. Η Τράπεζα αναμένει ωστόσο εξομάλυνση και πάλι προς τον στόχο του 2% τους επόμενους μήνες.

Σε διεθνές επίπεδο, το MPR διαπιστώνει ότι η παγκόσμια οικονομία επιβραδύνεται από το 3,25% το 2025 σε περίπου 3% το 2026-2027, λόγω των παρατεταμένων εμπορικών εντάσεων και της αναδιάρθρωσης των εφοδιαστικών αλυσίδων, οι οποίες εντείνουν την αβεβαιότητα, περιορίζουν τις επιχειρηματικές δαπάνες ασκώντας ανοδικές πιέσεις στον πληθωρισμό. Την ίδια στιγμή στις μεν Ηνωμένες Πολιτείες η οικονομική δραστηριότητα παραμένει ισχυρή λόγω των επενδύσεων στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης αν και οι δασμοί έχουν αρχίσει να αυξάνουν το κόστος διαβίωσης. Η δε ευρωπαϊκή οικονομία επιβραδύνεται εξαιτίας της κάμψης των εξαγωγών ενώ η Κίνα αντισταθμίζει τη μείωση των εξαγωγών της προς τις ΗΠΑ με την αύξηση τους προς άλλες αγορές αλλά με τίμημα τη μείωση των επιχειρηματικών επενδύσεων.

Το καναδικό δολάριο έχει υποχωρήσει ελαφρώς έναντι του αμερικανικού ενώ οι τιμές του πετρελαίου παραμένουν σταθερές συμβάλλοντας στη σχετική σταθερότητα του ενεργειακού κόστους.

Περιορισμένα περιθώρια πολιτικής - Ρόλος της δημοσιονομικής στήριξης

Η Τράπεζα του Καναδά αναγνωρίζει ότι τα όρια της νομισματικής πολιτικής έχουν αρχίσει πλέον να στενεύουν αρκετά. Ο Macklem σημείωσε ότι η ΚΤΚ «δεν μπορεί να απορροφήσει πλήρως ένα σοκ τέτοιου μεγέθους» υπονοώντας ότι η ευθύνη περνά στην κυβέρνηση και στη δημοσιονομική πολιτική που θα ακολουθήσει αφού μπορεί να προσφέρει στοχευμένα μέτρα σε πληττόμενους κλάδους.

Η αγορά αναμένει ότι ο ομοσπονδιακός προϋπολογισμός, ο οποίος θα παρουσιαστεί την επόμενη εβδομάδα, θα περιλαμβάνει δημοσιονομικά κίνητρα με στόχο τη στήριξη των εξαγωγικών επιχειρήσεων και των εσωτερικών βιομηχανικών τομέων που πλήττονται από τους δασμούς. Ο οικονομολόγος Tony Stillo της Oxford Economics εκτιμά ότι «το βάρος της στήριξης θα προέλθει από τη δημοσιονομική πλευρά» ενώ η τράπεζα θα διατηρήσει το βασικό επιτόκιο σταθερό έως το 2027 εκτός εάν προκύψει κάποια έντονη οικονομική ύφεση.

Προβλέψεις και εκτιμήσεις των αγορών

Η Capital Economics αναμένει ότι το επιτόκιο θα μπορούσε να υποχωρήσει περαιτέρω έως το 1,75% το 2026 εάν η ανάπτυξη αποδειχθεί ασθενέστερη από τις προβλέψεις ενώ η Τράπεζα του Μοντρεάλ (BMO) δεν αποκλείει μία νέα μείωση κατά 25 μονάδες βάσης στις αρχές του 2026 λόγω της «συνεχιζόμενης αδυναμίας στην αγορά εργασίας».

Σύμφωνα με το διάγραμμα προβλέψεων της Τράπεζας, η ανάπτυξη αναμένεται να επιταχυνθεί ήπια μετά τα μέσα του 2026 καθώς οι εξαγωγές και οι επενδύσεις θα αρχίσουν να ανακάμπτουν. Ωστόσο, οι μακροοικονομικές προβλέψεις συνοδεύονται από ευρύτερα περιθώρια αβεβαιότητας λόγω της απρόβλεπτης εμπορικής πολιτικής των ΗΠΑ.

Ο Macklem παραδέχθηκε ότι η Τράπεζα οφείλει να επιδεικνύει «ταπεινότητα» ως προς τις προβλέψεις της καθώς «Το εύρος των πιθανών εκβάσεων είναι μεγαλύτερο από το συνηθισμένο. Αν αλλάξει το πλαίσιο τότε είμαστε έτοιμοι να ανταποκριθούμε».

‍