Οι περικοπές στην υγεία φέρνουν σε σύγκρουση Οτάβα και επαρχίες

Οι σχέσεις της της ομοσπονδιακής κυβέρνησης του Καναδά και των επαρχιακών κυβερνήσεων αναμένονται να δοκιμαστούν καθώς η χρηματοδοτική ενίσχυση της δημόσιας υγείας θα είναι περιορισμένες.

Στο επίκεντρο της αντιδικίας βρίσκεται η υπηρεσία Μεταφοράς Πόρων Υγείας Καναδά (Canada Health Transfer - CHT), η οποία στον ομόσπονδο προϋπολογισμό προβλέπεται να φτάσει τα 54,7 δισ. δολάρια για το 2025-26, με εγγυημένη αύξηση 5% ετησίως έως το 2028 ενώ μετά το 2028 ο ρυθμός ανόδου θα καθορίζεται από τον κυλιόμενο τριετή μέσο όρο της ονομαστικής αύξησης του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ), με κατώτατο όριο 3% ετησίως.

Όπως σχολιάζει ο επικεφαλής οικονομολόγος του Ινστιτούτου Δημοσιονομικών Μελετών και Δημοκρατίας (Institute of Fiscal Studies & Democracy) του πανεπιστημίου της Οττάβα, Mostafa Askari, «Το μήνυμα που εκπέμπει ο προϋπολογισμός φαίνεται να είναι ότι οι μεταβιβάσεις για την υγεία, οι κοινωνικές μεταβιβάσεις και οι εξισωτικές πληρωμές δεν πρόκειται να μεταβληθούν. Δεν υπάρχει περιθώριο διαπραγμάτευσης».

Η διεύρυνση των διαθέσιμων πόρων για την υγεία θεωρείται ότι έρχεται σε αντίθεση με τον κεντρικό δημοσιονομικό στόχο της ομοσπονδιακής κυβέρνησης καθώς κάθε πρόσθετη μόνιμη δαπάνη σε μεταβιβάσεις προς τις επαρχίες αντιμετωπίζεται ως απειλή για τη δημοσιονομική πορεία που έχει χαράξει η Οττάβα.

Οι επαρχίες και ειδικότερα η Ένωση Δημοσίων Υπαλλήλων Καναδά (Canadian Union of Public Employees) σε ανάλυσή που δημοσίευσε, προειδοποιούν ότι η ουσιαστική μείωση του ποσοστού της χρηματοδότησης θα οδηγήσει σε συρρίκνωση της ομοσπονδιακής συμμετοχής στις δαπάνες υγείας εντός της προσεχούς πενταετίας καθώς αυτό θα γίνει υπό το βάρος της δημογραφικής γήρανσης και των πληθωριστικών πιέσεων.

Αξιοσημείωτο είναι ότι μελέτη του Ινστιτούτου Έρευνας Δημόσιας Πολιτικής (Institute for Research on Public Policy) έδειξε πως η επαρχιακή αύξηση δαπανών για τη δημόσια υγεία, μεταξύ των ετών 2005-06 και 2022-23, ήταν 141%, έναντι 133% για τον CHT, με την ετήσια αύξηση της επαρχιακής δαπάνης να αντιστοιχεί σε περίπου 5,3% έναντι περί που 5,1% για την μεταφορά οικονομικής ενίσχυσης το 2024-25.

Η αντιπρόεδρος και υπουργός Υγείας της κυβέρνησης του Οντάριο, Sylvia Jones, ζητά επανεξέταση της πολιτικής αυτής απόφασης ενώ την ίδια στιγμή εκπρόσωπος του υπουργείου δήλωσε πως η επαρχία καλεί τον Mark Carney να «είναι εταίρος μας και να συμβάλει το δίκαιο μερίδιό του», τονίζοντας πως η αύξηση του 5% πρέπει να αποτελεί τον ελάχιστο ετήσιο ρυθμό μεταφοράς από εδώ και στο εξής.

Παράλληλα, ο προϋπολογισμός του 2025 προβλέπει την λήξη σημαντικών διμερών συμφωνιών στο τομέα της υγείας. Ειδικότερα, λήγει η χορήγηση 2,5 δισ. δολαρίων ετησίως για διμερείς συμφωνίες με επαρχίες και εδάφη καθώς και 1,2 δισ. για την κατ’ οίκον φροντίδα, ψυχική υγεία και εθισμούς με τις σχετικές ροές να λήγουν το 2027, ενώ η χορήγηση 600 εκ. ετησίως για τη μακροχρόνια φροντίδα να λήγει το 2028.

Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση, από την πλευρά της, υποστηρίζει ότι ο προϋπολογισμός αποτελεί «επενδυτικό προϋπολογισμό» που διασφαλίζει τις μεταφορές υγείας και περιλαμβάνει ταυτόχρονα ένα Ταμείο Υποδομών Υγείας ύψους 5 δισ. δολαρίων για εκσυγχρονισμό νοσοκομείων, επείγουσας φροντίδας και μονάδων άμεσης βοήθειας.

Ωστόσο, ο Don Drummond, πρώην υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών και επίκουρος καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Queen’s, επισημαίνει ότι η μετάβαση του ρυθμού αύξησης των μεταβιβάσεων στο 3%, σε συνδυασμό με τη χαμηλή παραγωγικότητα της καναδικής οικονομίας σηματοδοτεί ότι οι επαρχίες οφείλουν να προετοιμαστούν για αυστηρότερους περιορισμούς. Παράλληλα προσθέτει ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση επιδιώκει αμεσότερη παρέμβαση στον τομέα της υγείας μέσω επενδύσεων σε υποδομές και νέων προγραμμάτων, μειώνοντας σταδιακά την εισφορά μέσω μεταφοράς πόρων.

Η μάχη για τη συμμετοχή της ομοσπονδιακής κυβέρνησης στο κόστος των υπηρεσιών υγείας, την οποία οι έπαρχοι είχαν θέσει ως κεντρικό αίτημα ήδη από το 2021, όταν ζητούσαν αύξηση του μεριδίου της ομοσπονδιακής συνεισφοράς σε 35% από 22% και διατήρηση της αύξησης του 5% ως ελάχιστη αύξηση, διαφαίνεται πως εισέρχεται πλέον σε νέα φάση.

‍