ΔΕΣΠΟΙΝΙΣ ΤΖΟΥΛΙΑ, του ΑUGUST STRINDBERG

"Σε έναν ασφυκτικά κλειστό χώρο –την κουζίνα ενός αρχοντικού–, στη διάρκεια μιας νύχτας –τη βραδιά του μεσοκαλόκαιρου–, τρία πρόσωπα, η δεσποινίς Τζούλια κόρη του κόμη, ο υπηρέτης Ζαν και η μαγείρισσα Κριστίν, μπλέκονται σε έναν ολέθριο στρόβιλο παθών και αλληλεξάρτησης"

‍

Το αριστούργημα αυτό του Στρίντμπεργκ, γραμμένο με τις επιταγές του νατουραλισμού, εστιάζει στο χάσμα των τάξεων και τις διαφορές των φύλων. Μέσα από την ερωτική συνεύρεση της δεσποινίδας Τζούλια με τον υπηρέτη Ζαν, αναδύεται το αγεφύρωτο κενό, κυρίως λόγω της οικονομικο-κοινωνικής διαφοράς τους. Ο έρωτας αποδίδεται υπό ένα διαφορετικό πρίσμα. Του θύματος και του θύτη των τάξεων.
Η πάλη των τάξεων είναι ο πυλώνας του έργου, που ακολουθεί τη δαρβινική θεωρία για την επικράτηση του ισχυρότερου. Η επιβίωση του ισχυρότερου μετατρέπεται σε δολοφονία του ασθενέστερου, όπως αποδεικνύεται ιστορικά και από τη στάση της ναζιστικής Γερμανίας. Όμως ο Δαρβίνος μας εξηγεί πώς έχουν τα πράγματα και όχι πώς πρέπει να είναι.
Παράλληλα, το έργο θίγει τη σύγκρουση των φύλων, πάντα υπό τη διόπτρα των κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών. Παρότι γράφεται στα τέλη του 19ου αιώνα, θέτει το ζήτημα της κατασκευής του φύλου, έναν προβληματισμό άκρως επίκαιρο. Επίσης, καθώς είναι βαθιά υπαρξιακό, καθίσταται αδιαμφισβήτητα διαχρονικό.

Η σκηνοθεσία του Θεόδωρου Εσπίριτου είναι ευφυής και εφευρετική. Το λειτουργικό μακρύ τραπέζι διαχωρίζει τους χαρακτήρες σε υπηρέτες και άρχοντες που διατάζουν, παραπέμπει στον μυστικό δείπνο, μετατρέπεται σε βάρκα του ονείρου, άλλοτε πάλι σε βωμό θυσιαστηρίου. Οι μαύρες λουστραρισμένες μπότες του απόντα κόμη-αφέντη παραπέμπουν στις γερμανικές μπότες της εξουσίας, υπογραμμίζοντας τους συμβολισμούς του τραπεζιού. Τα λουλούδια της γιορτής γίνονται και σήματα της παρακμής. Ενώ το κόκκινο μήλο, που παραμένει σε όλο το έργο, σηματοδοτεί τον πειρασμό, κάνοντας αναφορά στην ιστορία των πρωτοπλάστων, αλλά και την προδοσία.

Ο υπηρέτης Κωνσταντίνος Σειραδάκης μεταπηδά από το θυμό στη λογική της πειθαρχίας, από την ανάγκη στην ελευθερία, από την υποδούλωση στη διεκδίκηση.
Η Δέσποινα Σαραφείδου στο ρόλο της δεσποινίδας Τζούλια καθηλώνει με τη μοναδικότητα της ερμηνείας της. Με μεγάλη μαεστρία χειρίζεται τις ακραίες μεταπτώσεις της Τζούλια. Τολμώντας να τσαλακωθεί, μετατρέπεται διαδοχικά από κόρη του κόμη σε δούλα της ερωτικής ορμής, της ενοχής, της απόγνωσης, εκφράζοντας όλη την υπαρξιακή αγωνία που τη διακατέχει.
Η υπηρέτρια της Τασίας Σοφιανίδου αποτελεί στιβαρό αντίβαρο στη σύγκρουση ανάμεσα στον Ζαν και την Τζούλια.

Η Χαρά Κονταξάκη στο σκηνικό και στα κοστούμια εμπλουτίζει επιτυχώς το ύφος της εποχής με διαχρονικά στοιχεία. Ο Γιώργος Αγιαννίτης μας βυθίζει από το φως στη σκιά και αντιστρόφως, προβάλλοντας άλλοτε το πρόσωπο και άλλοτε το καλά κρυμμένο προσωπείο. Ο Λάμπρος Πηγούνης με τη μουσική του πλαισίωση αναδεικνύει το μυστηριακό σύμπαν της σκηνοθεσίας.

Η παράσταση, εκλεκτός συνδυασμός ενέργειας και πληροφορίας, όπως έλεγε ο Chopra, κατορθώνει να μας διεγείρει συγκινησιακά και να μας προβληματίσει πολυεπίπεδα.
Χρύσα Νικολάκη
Κριτικός(Μaster of Arts)
Συγγραφέας, Θεολόγος

‍

Χρύσα Νικολάκη

Η Χρύσα Νικoλάκη γεννήθηκε στην Αθήνα. Είναι πτυχιούχος του τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών & αριστούχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος (Master of Arts) με ειδίκευση στη Λογοτεχνία, του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. Επίσης, κατέχει δίπλωμα μετάφρασης και υποτιτλισμού, DIPLOMA OF TRANSLATION(Βρετανικό Συμβούλιο). Έχει δημοσιεύσει μελέτες λογοτεχνικής θεματολογίας σε επιστημονικά-θεολογικά περιοδικά. Το 2020 εξέδωσε την δεύτερη ποιητική της συλλογή «Θαύματα κι Αερικά» (Εκδόσεις Δρόμων). Ασχολείται κυρίως με την κριτική της λογοτεχνίας .Τον Απρίλιο του 2019 εκδόθηκε το πρώτο της παραμύθι: «Το αγόρι και ο Δράκος», (εκδ. Άπαρσις) Το 2020 βραβεύτηκε με το Β΄ Βραβείο με το ποίημα της «Ιερομνήμονες» στον Θ΄ Παγκόσμιο Ποιητικό Διαγωνισμό της Αμφικτυονίας. Το 2019 έλαβε το Α΄ Βραβείο με το ποιητικό της παραμύθι «Ο Νικολιός, η Τύχη κι η Χαρά » από την Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών (Π.Ε.Λ). Το 2021 εκδόθηκε η επιστημονική της μελέτη «Η Ορθόδοξη παράδοση στην ποίηση του Γιάννη Ρίτσου» (εκδ. Δρόμων). Αρθρογραφεί σε πολλά ηλεκτρονικά και έντυπα περιοδικά .Τον Μάιο του 2019 έγινε μέλος της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών (Π.Ε.Λ.). Το 2022 απέσπασε βραβείο και μετάλλιο στον 37ο Παγκόσμιο Διαγωνισμό Νosside με έδρα στην Ιταλία, με συμμετοχή 104 χωρών.

‍

‍