ΜΙΑ .... ΞΕΧΑΣΜΕΝΗ ΕΠΕΤΕΙΟΣ

Πριν από 72 χρόνια, στις 15 Ιανουαρίου 1950 ο Ελληνισμός τής Κύπρου σε ένα πρωτότυπο δημοψήφισμα, που οργάνωσε η Εθναρχία του, ψήφισε σύσσωμος την Ένωση με την Ελλάδα. Επρόκειτο για μιαν αλησμόνητη εκδήλωση που έμοιαζε με αληθινό πανηγύρι.
Εκείνος ο χειμώνας του 1950 ήταν ασυνήθιστα βαρύς. Το χιόνι εκείνες τις μέρες είχε πνίξει, μέσα στη λευκή παγωνιά του, τα πάντα. Από τις πιο ψηλές κορυφές του κυπριακού Ολύμπου, μέχρι τους κάμπους και τα ακρογιάλια.
Κι’ όμως! Την καθορισμένη μέρα - ήταν Κυριακή - οι άνθρωποι από τα χαράματα ντυμένοι στα γιορτινά τους, άρχισαν να ανηφορίζουν ή να κατηφορίζουν κατά τις εκκλησιές, που οι καμπάνες τους κτυπούσαν ασταμάτητα. Άντρες και γυναίκες, νέοι και γέροι, άρρωστοι και κατάκοιτοι μεταφέρονταν με αυτοκίνητα, με γαϊδουράκια στα χωριά, ή και στα χέρια ακόμα, έμπαιναν στις εκκλησιές, άναβαν το κεράκι τους, προσκυνούσαν τις ιερές εικόνες κα στη συνέχεια απόθεταν την υπογραφή τους, συχνά με βουρκωμένα μάτια ή και με λυγμούς, στο μεγάλο βιβλίο που είχε ανοίξει για την περίσταση και που απάνω - απάνω είχε την επιγραφή που λαμπύριζε καταγάλανη: ‘‘ Αξιούμεν την ένωσιν της Κύπρου μετά της μητρός Ελλάδος.
Η αποικιακή κυβέρνηση είχε κινητοποιήσει ολόκληρο το νόμιμο και άνομο μηχανισμό της για να αποθαρρύνει και να υπονομεύσει το δημοψήφισμα. Με σκληρότητα προειδοποιούσε τους δημοσίους υπαλλήλους και όλους τους εξαρτώμενούς της για σοβαρές κυρώσεις και απόλυση ακόμα, αν έπαιρναν μέρος στη ψηφοφορία. Προπαγάνδιζε ακόμα πως στην απίθανη περίπτωση τής ένωσης με τη φτωχή Ελλάδα, η Κύπρος θα οδηγείτο σε οικονομική καταστροφή.
Και όμως, το αποτέλεσμα ξεπέρασε κάθε πρόβλεψη: 96% υπέρ και 4% αποχή. Αξίζει να αναφερθεί πως ψήφισαν υπέρ της ένωσης και πολλοί Τουρκοκύπριοι.
Αργότερα, όταν άρχισε ο ένοπλος αγώνας τού 1955, η Αγγλία αποφάσισε να εμπλέξει και την Τουρκία, η οποία αποποιήθηκε κάθε δικαίωμα στην Κύπρο, όταν η Βρεττανία μετά τον Α’ παγκόσμιο πόλεμο κατά τον οποίο η Τουρκία ήταν σύμμαχος τής Γερμανίας, κήρυξε το νησί σε Βρεττανική αποικία.
Τους τόμους του δημοψηφίσματος, κυπριακή αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον Μητροπολίτη Κυρηνείας Κυπριανό, μετέφερε και κατέθεσε στη Βουλή των Ελλήνων ( η κυβέρνηση δέν το παρέλαβε) , στη Βρεττανική Βουλή και στα Ηνωμένα Έθνη.

Υπέρ της ενώσεως ψήφισε ομόφωνα και η κυπριακή Βουλή το Ιούνιο του 1967.Το ψήφισμα έχει ως ακολύθως:
‘‘ Η Βουλή των αντιπροσώπων, διερμηνεύουσα τους προαιωνίους πόθους του Ελληνισμού της Κύπρου και διαδηλούσα την αμετάκλητον απόφασίν του διά σύντομον αποκατάστασιν, ΔΙΑΚΗΡΥΤΤΕΙ ότι:
α) Παρά τας οιασδήποτε αντιξόους περιστάσεις, δεν θα αναστείλει τον νυν διεξαγόμενον μετά της ομοθύμου συμπαραστάσεως ολοκλήρου του Πανελληνίου, αγώνα του, μέχρις ότου, ο αγών αυτός, ευοδωθεί διά της άνευ ενδιαμέσου τινός σταθμού ΕΝΩΣΕΩΣ, ενιαίας και ολοκλήρου της Κύπρου μετά της Μητρός Πατρίδος.

β) Θα συμβάλει με όλα τα εις την διάθεσίν της μέσα εις την προαγωγήν τού κλίματος ψυχικής ενότητος μεταξύ του Ελληνικού Κυπριακού λαού και της Μητρός Πατρίδος ως και εις την στενήν συνεργασίαν μεταξύ Ελλάδος και Κύπρου, απαραιτήτου προϋποθέσεως δια την ευόδωσιν του Εθνικού μας Αγώνος. ‘‘

Βέβαια, αργότερα, για λόγους αφελούς πολιτικής σκοπιμότητας, κατόπιν απειλών της Τουρκοκυπριακής πλευράς ότι θα αποχωρήσει από τις συνομιλίες για το κυπριακό, αν γίνονται εορτασμοί κατά την επέτειο τού δημοψηφίσματος, η ίδια Βουλή ψήφισε να μη γίνονται εκδηλώσεις στα σχολεία. Για να αποδειχθεί άλλη μια φορά ότι συνομιλούντες οι Τούρκοι, παίρνουν μόνο, για να επανέλθουν την άλλη φορά απαιτώντας περισσότερα.
Αυτή την ώρα που η Κύπρος δοκιμάζεται, με τον Τούρκο να εποφθαλμιά προαιώνια ελληνικά δίκαια στο νησί, στην Ανατολική Μεσόγειο, στο Αιγαίο και όπου αλλού η βουλιμία του θελήσει, οφειλή του Ελληνισμού είναι η ενότητα αλλά και η αποφασιστικότητα. Η Κύπρος πρέπει και να σωθεί αλλά και να φράξει το δρόμο προς την επιβουλή. Τυχόν απώλειά της δεν θα σημαίνει μονάχα την εκμηδένιση τού Ελληνισμού της, αλλά και απρόβλεπτων δεινών για το Έθνος. Γιατί μετά τη Σμύρνη και τη Μικρασία στην από τα πανάρχαια χρόνια, τόσο οικεία στο Ελληνικό, γαλάζια άπλα τής Ανατολικής Μεσογείου ήταν η Κύπρος. Μετά την Κύπρο, τι; Αλήθεια τι;