27 Ιανουαρίου: Διεθνής Ημέρα Μνήμης Μαρτύρων του Ολοκαυτώματος

Ημέρα μνήμης στο Ισραήλ και την εβραϊκή διασπορά για τα έξι εκατομμύρια θύματα του Ολοκαυτώματος από τους Ναζί και τους συνεργάτες τους (Yom HaShoah στα Εβραϊκά). Η ημέρα τιμάται επισήμως, εκτός του Ισραήλ, από τις ΗΠΑ και τον Καναδά.
Η Γιομ ΧαΣοά καθιερώθηκε το 1951 με νόμο της Ισραηλινής κυβέρνησης, σε ανάμνηση της έναρξης της Εξέγερσης στο Γκέτο της Βαρσοβίας το 1943. Ξεκινά με τη δύση του ήλιου, την 27η του μήνα Νισάν του Εβραϊκού ημερολογίου (20 Απριλίου 2020) και λήγει το σούρουπο της επομένης ημέρας (21 Απριλίου). Οι σειρήνες ηχούν για δύο λεπτά σε όλο το Ισραήλ σε ανάμνηση των θυμάτων, ενώ οι χώροι διασκέδασης, όπως θέατρα, αίθουσες χορού, εστιατόρια και καφενεία παραμένουν κλειστά όλη τη μέρα.
Η διεθνής κοινότητα τιμά την μνήμη των θυμάτων του Ολοκαυτώματος κάθε χρόνο στις 27 Ιανουαρίου, με απόφαση της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ. Την ίδια ημερομηνία η Ελλάδα έχει καθιερώσει την Ημέρα Μνήμης των Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος για να τιμηθεί η μνήμη των χιλιάδων Ελλήνων Εβραίων, που έχασαν τη ζωή τους στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης και να εξαρθεί ο ηρωισμός των χριστιανών Ελλήνων, που με κίνδυνο της ζωής τους στην κατεχόμενη Ελλάδα, έσωσαν πολλούς Εβραίους συμπολίτες τους από βέβαιο θάνατο.
Το Ολοκαύτωμα (Shoa) ήταν η συστηματική, γραφειοκρατική και χρηματοδοτούμενη από το κράτος δίωξη και δολοφονία περίπου έξι εκατομμυρίων Εβραίων από το Ναζιστικό καθεστώς και όσους συνεργάστηκαν με αυτό. Οι Ναζιστές, οι οποίοι πήραν την εξουσία στη Γερμανία τον Ιανουάριο του 1933, πίστευαν ότι οι Γερμανοί ήταν «φυλετικά ανώτεροι» και ότι οι Εβραίοι ήταν «όντα που δεν άξιζε να ζουν».
Κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος, οι Ναζιστές καταδίωξαν και άλλες κοινωνικές ομάδες, τις οποίες θεωρούσαν «φυλετικά κατώτερες»: Ρομά και Σίντι (Τσιγγάνους), ανάπηρους, και ορισμένα Σλαβικά έθνη (Πολωνούς, Ρώσους και άλλους). Άλλες ομάδες διώχθηκαν λόγω των πολιτικών τους πεποιθήσεων ή της συμπεριφοράς τους, όπως κομμουνιστές, σοσιαλιστές, Μάρτυρες του Ιεχωβά και ομοφυλόφιλοι.
Ογδόντα χρόνια μετά την έναρξη του Ολοκαυτώματος, τα διδάγματα της ιστορίας είναι ακόμα επίκαιρα και βρίσκονται στο επίκεντρο της εκδήλωσης για τη Διεθνή Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος.
Οι επιζώντες αναλογίζονται και τιμούν τις ζωές των Εβραίων της Ευρώπης, των άλλων θυμάτων των ναζιστικών διώξεων και των ατόμων που επέλεξαν να τους βοηθήσουν.

Παρουσία της ΠτΔ η εκδήλωση για την Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος, στο Θησείο

«Το Ολοκαύτωμα μας αφορά όλους, όχι μόνον τον εβραϊκό λαό. Αποκαλύπτει, γυμνό, το πρόσωπο του κακού και θέτει σε συνεχή δοκιμασία την ηθική μας συνείδηση» τόνισε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, κατά τον χαιρετισμό της στην εκδήλωση για την Ημέρα Μνήμης Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος, που πραγματοποιήθηκε στο Μνημείο Ολοκαυτώματος Ελλήνων Εβραίων στο Θησείο.

Η κ. Σακελλαροπούλλου, αφού κατέθεσε στεφάνι στο Μνημείο Ολοκαυτώματος Ελλήνων Εβραίων, υπογράμμισε ότι «Αποτίνουμε με δέος και συντριβή φόρο τιμής στα εκατομμύρια θύματα της ναζιστικής λαίλαπας» και επισήμανε ότι «Το σύνθημα "Ποτέ ξανά" μας καλεί να θυμόμαστε ενεργά, να μετατρέπουμε τη μνήμη σε πράξη. Να καλλιεργούμε την ιστορική γνώση. Να αναστοχαζόμαστε τις αιτίες που γέννησαν τον ναζισμό, τον ρατσισμό, τον αντισημιτισμό και κάθε είδους φυλετικές, θρησκευτικές και κοινωνικές προκαταλήψεις. Να εργαζόμαστε με περισυλλογή για την αφύπνιση των συνειδήσεων και τη θωράκιση ενάντια στη ρητορική του μίσους. Να ενισχύουμε την κοινωνική φιλότητα και την αλληλεγγύη».
Μάλιστα, σημείωσε ότι «μόνον έτσι θα αποτραπεί η επανάληψη παρόμοιων εγκλημάτων που αμαυρώνουν τον πολιτισμό μας. Μόνον έτσι το "Ποτέ ξανά" θα αποκτήσει το πραγματικό νόημά του».

Αναφερόμενη στην επέτειο απελευθέρωσης του 'Αουσβιτς, τόνισε ότι «τιμάμε τη Διεθνή Ημέρα Μνήμης για τα Θύματα του Ολοκαυτώματος - του πιο αποτρόπαιου γεγονότος του 20ου αιώνα, του μεγαλύτερου εγκλήματος που διέπραξε ο άνθρωπος, του πλέον οδυνηρού τραύματος στο σώμα της Ευρώπης».
Έκανε, επίσης, λόγο για «μια καταστροφή που υπερβαίνει τα όρια του λόγου. Μια ιδεοληπτική, συστηματική, ψυχρή γενοκτονία, που αφάνισε έξι εκατομμύρια Εβραίους και πολλούς άλλους συνανθρώπους μας στα κολαστήρια των ναζιστικών στρατοπέδων συγκέντρωσης και στους ματωμένους ερημότοπους της κεντρικής Ευρώπης, κάτω από τα πυρά των χιτλερικών εκτελεστικών αποσπασμάτων. Ένα έγκλημα που στιγμάτισε ανεξίτηλα όχι μόνο τον δυτικό και τον ευρωπαϊκό πολιτισμό, αλλά και την ιστορία ολόκληρης της ανθρωπότητας. Ένα αδιανόητο συμβάν, την ουσία του οποίου καμιά κοινωνικο-ιστορική ανάλυση δεν είναι σε θέση να μεταδώσει, ακριβώς γιατί είναι απόλυτα απάνθρωπο. Μια "οντολογική σφαγή", όπως το ονόμασε ο Τζωρτζ Στάινερ».

Υπενθύμισε, ακόμη, ότι «τιμάμε παράλληλα την Ημέρα Μνήμης των Ελλήνων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος. Για μας, τους Έλληνες, που χάσαμε δεκάδες χιλιάδες Εβραίους συμπατριώτες μας, χάνοντας ταυτόχρονα και ένα σημαντικό κομμάτι της πολυπολιτισμικής μας παράδοσης, η επέτειος επιτάσσει μνήμη και γνώση».
Ειδικότερα, υποστήριξε ότι «πρέπει η νεότερη, ιδίως, γενιά, να μάθει τι πραγματικά συνέβη στα στρατόπεδα της φρίκης, πώς ξεθεμελιώθηκε ολόκληρη σχεδόν η εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης, των Ιωαννίνων, της Κέρκυρας, αλλά και να εκτιμήσει τη θετική συνεισφορά κοινοτήτων, όπως η ζακυνθινή, στη σωτηρία των Εβραίων ή τους μηχανισμούς αλληλεγγύης που δημιουργήθηκαν στην Αθήνα και αλλού, αποτρέποντας την ολοκληρωτική εξάλειψη του εβραϊκού στοιχείου από την Ελλάδα».

Statement by the Prime Minister on International Holocaust Remembrance Day

“Today, on International Holocaust Remembrance Day, we remember and pay tribute to the more than six million Jews who were systematically persecuted and murdered by the Nazis during the Holocaust, and the millions of other victims of Nazi atrocities. We offer our deepest sympathies to their families and loved ones and recommit our efforts to keep their memory alive for future generations.

“In 2005, the United Nations General Assembly designated January 27 as a day of remembrance to mark the liberation of Auschwitz-Birkenau, the largest Nazi concentration and extermination camp. On this day, we also honour the brave survivors, and recognize the heroes who risked their lives to save others during the dark days of the Holocaust. We will continue to share their stories of courage, hope, and perseverance against unspeakable evil, so that the pain and loss endured during the Shoah will never be forgotten.
“One of the darkest chapters in history, the Holocaust is a stark reminder of the dangers of allowing antisemitism, xenophobia, prejudice, and discrimination to spread unchallenged. It also reminds us that silence must never be an option when humanity is threatened. Sadly, more than 75 years after the liberation of Auschwitz-Birkenau that revealed to the entire world the horrors born of racism, hate, and indifference, antisemitism is still a lived reality for Jewish communities in Canada and around the world.

“The Government of Canada strongly opposes and condemns the disturbing rise of antisemitism at home and abroad. Reinforcing our efforts to advance Holocaust awareness, remembrance, and research, and to combat antisemitism is essential to promoting and protecting human rights globally. That is why, in 2021, we announced the reappointment of the Honourable Irwin Cotler as Canada’s Special Envoy on Preserving Holocaust Remembrance and Combatting Antisemitism. That same year, during the Malmö International Forum on Holocaust Remembrance and Combating Antisemitism, Canada made concrete pledges to strengthen Holocaust remembrance efforts and to combat antisemitism and hatred. In support of those commitments, the government will lead the development of a companion handbook to the International Holocaust Remembrance Alliance’s working definition of antisemitism, which we adopted as part of Canada’s Anti-Racism Strategy. This handbook will help support the adoption, understanding, and practical use of the definition across Canada, as we seek to combat the multifaceted nature of modern antisemitism. Last year, we also hosted the National Summit on Antisemitism to better understand the pervasiveness of antisemitism in Canada and identify actions the government can take to address key issues facing Jewish communities. And we are fighting antisemitism, disinformation, and online hate by supporting the international Inter-Parliamentary Task Force to Combat Online Antisemitism, the Digital Citizen Initiative, the Federal Anti-Racism Secretariat, and other initiatives that combat antisemitism and hate in Canada and around the world.

“In 2021, the government recommitted to the principles of the Declaration of the Stockholm International Forum on the Holocaust and supported the adoption of the 2020 International Holocaust Remembrance Alliance Ministerial Declaration. This year, as part of a strengthened and renewed Anti-Racism Strategy, we will be launching a National Action Plan on Combatting Hate that includes actions to combat hate crimes, training and tools for public safety agencies, and investments to support digital literacy, prevent radicalization to violence, and protect vulnerable communities. We will continue to work with the Jewish community to combat antisemitism, Holocaust denial and distortion, and all other forms of discrimination, to ensure that Jewish Canadians can live proudly and openly in our country. Together, we will persevere to build a better Canada where we celebrate diversity, compassion, and inclusion as our strengths.
“Today, as we pause to remember and honour the victims and survivors of the Holocaust, I invite all Canadians to join me in reaffirming and strengthening our resolve to combat antisemitism and all forms of discrimination, wherever and whenever they occur. We all have a responsibility to stop the seeds of intolerance and hate from taking root or spreading in our communities, our country, and our world. On this day, let us all come together and repeat the vow ‘Never Again’.”