Η NEPMCC στο CNE - Ο εθνοτικός Τύπος ως θεμέλιο δημοκρατίας και μνήμης

Δημήτρης Βοχαΐτης - LJI Reporter
Στο πλαίσιο της Εθνικής Καναδικής Έκθεσης (Canadian National Exhibition, CNE), όπου το Τορόντο ξανασυστήνεται κάθε Αύγουστο, η Εθνική Επιτροπή Εθνικού/Εθνοτικού Τύπου και ΜΜΕ Καναδά (National Ethnic Press and Media Council of Canada, NEPMCC) έδωσε και πάλι το παρών στους κόλπους της. Η NEPMCC για 38 συναπτά έτη δίνει το παρών ως θεσμός και όχι απλώς ως έκθεμα. Η παρουσία του δεν προσθέτει απλώς ένα ακόμη περίπτερο στον εκθεσιακό χάρτη αλλά επιβεβαιώνει ότι ο εθνοτικός Τύπος είναι μέρος της υποδομής του δημόσιου βίου, όπως οι βιβλιοθήκες, τα σχολεία, τα νοσοκομεία.

Η NEPMCC λειτουργεί ως ομπρέλα και ως πυξίδα. Ομπρέλα, γιατί στεγάζει δεκάδες κοινότητες και εκατοντάδες έντυπα και ψηφιακά ραδιοτηλεοπτικά μέσα, δίνοντάς τους χώρο, εκπαίδευση, δεοντολογία, πρόσβαση σε πολιτικές και πόρους, τεχνική υποστήριξη για την ψηφιακή μετάβαση. Είναι μία πυξίδα, γιατί συντονίζει τον διάλογο με ομοσπονδιακούς, επαρχιακούς και δημοτικούς θεσμούς για κανόνες, διαφάνεια, βιωσιμότητα. Σ’ αυτό το διττό πεδίο, η θεσμική του μεσολάβηση και λειτουργική ενδυνάμωση, η NEPMCC επιτυγχάνει το ουσιώδες. Μετατρέπει το δικαίωμα στην ενημέρωση στη μητρική γλώσσα των ομογενών σε πράξη καθημερινής συμμετοχής.
Μέσα στο βουητό του CNE, το περίπτερο της Επιτροπής λειτουργεί σαν μικρό αναγνωστήριο πόλης αφού εφημερίδες και περιοδικά έχουν τον πρώτο λόγο ενώ την ίδια στιγμή κάποιες ιστοσελίδες δίνουν και αυτές το παρών τους. Στις στοίβες των εντύπων δεν κρύβεται νοσταλγία. Κρύβεται η συνέχεια. Αναφαίνει το νήμα που ενώνει τη μνήμη και τον νόστο της καταγωγής με την ενεργό ιδιότητα του πολίτη.

Ο Thomas S. Saras είναι ο δημιουργός και ο επί μακρόν πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Επιτροπής με συνεχή δημόσια παρουσία και παρεμβάσεις υπέρ της ελευθερίας του Τύπου και της βιωσιμότητας των εθνοτικών μέσων. Σημείο αναφοράς της δράσης του αποτελεί η πολυετής εκπροσώπηση της Επιτροπής στο CNE, όπου έχει αναδείξει τον ρόλο του εθνοτικού Τύπου για σχεδόν τέσσερις δεκαετίες. Έχει καταθέσει ενώπιον της Επιτροπής Καναδικής Κληρονομιάς της Βουλής των Κοινοτήτων για ζητήματα ΜΜΕ και πολυφωνίας, υπογραμμίζοντας τη θεσμική αποστολή της NEPMCC. Πρόσφατες δημόσιες παρεμβάσεις του εστιάζουν στη δημοσιογραφία ως θεμέλιο της δημοκρατίας και στην ανάγκη στήριξης των κοινοτικών εκδοτικών σχημάτων σε μια απαιτητική ψηφιακή εποχή.

Η μιντιακή πραγματικότητα του Καναδά, όσο συμπιέζεται από πλατφόρμες και αλγορίθμους, παραμένει μία σκηνή όπου όλες οι φωνές βρίσκουν μικρόφωνο. Για τους νεοεισερχόμενους, τα εθνικά/εθνοτικά μέσα είναι η πρώτη δημόσια υπηρεσία αντίληψης του νέου περιβάλλοντος. Ενημερώνουν για την πολιτική πραγματικότητα της χώρας, της επαρχίας, της κοινότητας. Εξηγούν δικαιώματα, εργασία, εκπαίδευση, υγεία. Αποκωδικοποιούν εκλογές και πολιτικές. Για τη δεύτερη και την τρίτη γενιά, λειτουργούν και ως κομιστές ενός πολιτισμού και μίας κουλτούρας, μίας γλώσσας, και μίας πολιτισμικής ιστορίας για να μην χαθεί η σύνδεση με αυτό που φέρουμε εντός μας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο οικοδομείται ένα καναδικό μωσαϊκό που δεν είναι απλώς συλλογή πλακιδίων αλλά ένα διαφοροποιημένο τεράστιο υπόστρωμα ταυτοτήτων. Ένα θεμέλιο που η ποικιλία απ’ ότι φαίνεται δεν απειλεί την ενότητα αλλά ενδεχομένως να την ολοκληρώνει.
Στο σημείο αυτό φωτίζεται και ο καίριος ρόλος της δημοσιογραφίας στη δημοκρατία. Όπως υποδεικνύει η θεωρία της δημόσιας σφαίρας (Habermas), τα μέσα δεν είναι διακοσμητικά εξαρτήματα του δημόσιου βίου, αλλά θεσμικές υποδομές που επιτρέπουν τη διαμόρφωση γνώμης και βούλησης αφού χωρίς αξιόπιστη πληροφόρηση, η διαβουλευτική διαδικασία καθίσταται κενή περιεχομένου. Παράλληλα, η ελεγκτική δημοσιογραφική λειτουργία (Schudson) εγκαθιδρύει μηχανισμούς λογοδοσίας, ενώ οι προσεγγίσεις του καθορισμού/διαμόρφωσης της θεματολογίας (McCombs–Shaw) και του ερμηνευτικού πλαισίου της είδησης (Entman) εξηγούν πώς η δημοσιογραφία οργανώνει την προσοχή της κοινής γνώμης και πλαισιώνει τα γεγονότα ώστε να γίνουν κατανοητά. Σε αυτό το πλέγμα, η ελεύθερη, υπεύθυνη και τεκμηριωμένη δημοσιογραφία αποτελεί τον αγωγό μέσω του οποίου οι κοινότητες, μικρές και μεγάλες, βρίσκουν τα λόγια τους, οι πολίτες ελέγχουν την εξουσία και οι αδύναμοι αποκτούν ορατότητα. Όπως συνηθίζουμε να λέμε οι δημοσιογράφοι «Η Δημοκρατία δεν υπάρχει χωρίς τον τύπο».
Δεν λείπουν, βέβαια, και τα προβλήματα. Το αυξανόμενο κόστος παραγωγής, η συρρίκνωση της διαφήμισης, οι ασταθείς αλγόριθμοι διανομής, η κόπωση της προσοχής πιέζουν ιδίως τα μικρά ΜΜΕ παρότι τα εθνικά / εθνοτικά ΜΜΕ αποτελούν κυρίαρχα μέσα! Στο σημείο αυτό η NEPMCC στέκεται ως αντίβαρο, διεκδικώντας κανόνες δίκαιης πρόσβασης, στηρίζοντας επαγγελματικές πρακτικές, υπενθυμίζοντας ότι η επιβίωση των εθνικών / εθνοτικών ΜΜΕ είναι όρος δημοσίου συμφέροντος και όχι «ικανοποίηση μειονοτικών γούστων».
Και τελικά, μέσα στην οχλοβοή της Έκθεσης, μία απλή σκηνή συνοψίζει την ιδέα. Ένα παιδί της δεύτερης γενιάς διαβάζει μεγαλόφωνα έναν τίτλο στη γλώσσα των παππούδων του, ενώ δίπλα του ο γονιός του του εξηγεί στα αγγλικά τι σημαίνει. Δύο γλώσσες, μία πληροφορία, ένας πολίτης. Αν κάτι αξίζει να διασώζεται κάθε Αύγουστο στο CNE είναι αυτό το στιγμιότυπο. Γιατί εκεί φαίνεται καθαρά πως η δημοσιογραφία, όταν υπηρετείται με ήθος και φροντίδα, κρατά εν ζωή όχι μόνο την επικαιρότητα, αλλά και την ίδια την υπόσταση μίας χώρας.

‍