Οι Καθολικοί είπαν Habemus Papam

Δημήτρης Βοχαΐτης - LJI Reporter
Η εκλογή του Καρδιναλίου Robert Francis Prevost στον παπικό θρόνο ως Πάπας Λέων ΙΔ΄, στις 8 Μαΐου 2025, σηματοδοτεί μια ιστορική καμπή για την Καθολική Εκκλησία. Ως ο πρώτος Αμερικανός που αναλαμβάνει τον ύψιστο θρησκευτικό θώκο του Βατικανού, η ανάδειξή του αντανακλά τη δυναμική μιας Εκκλησίας που επιθυμεί να συνδεθεί βαθύτερα με την παγκόσμια κοινότητα και να γεφυρώσει πολιτισμικά και γεωπολιτικά χάσματα.
Ο Robert Francis Prevost γεννήθηκε το 1955 στο Σικάγο από γονείς με γαλλοϊταλική και ισπανική καταγωγή. Σπούδασε μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο Villanova και θεολογία στο Catholic Theological Union στο Σικάγο. Εισήλθε στο Τάγμα των Αυγουστινιανών το 1977 και έλαβε την ιεροσύνη το 1982. Το γεγονός ότι είναι Αυγουστινιανός σημαίνει ότι ανήκει σε ένα τάγμα που δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη συλλογική ζωή, την εσωτερική αναζήτηση και την υπηρεσία προς την κοινότητα – αρχές που διαπνέουν ολόκληρη την ποιμαντική του προσέγγιση.
Από το 1985 υπηρέτησε ως ιεραπόστολος στο Περού, όπου διακρίθηκε για την ταπεινότητα, τη θεολογική του εμβάθυνση και την επιμονή στην κοινωνική αλληλεγγύη. Εκεί κατείχε θέσεις όπως καγκελάριος, πρύτανης ιερατικής σχολής και δικαστικός βικάριος. Απέκτησε και την περουβιανή υπηκοότητα, ενώ εργάστηκε στενά με φτωχές και αποκλεισμένες κοινότητες. Το 2015 διορίστηκε επίσκοπος του Chiclayo και το 2023 ανέλαβε την ηγεσία του Δικαστικού Τμήματος για τους Επισκόπους, υπεύθυνος για τον διορισμό επισκόπων παγκοσμίως. Κατέχει πλήρως πέντε γλώσσες (αγγλικά, ισπανικά, ιταλικά, γαλλικά και πορτογαλικά), ενώ διαβάζει άπταιστα λατινικά και γερμανικά.

Ο Πάπας Λέων ΙΔ΄ εξελέγη μετά από τέσσερις ψηφοφορίες σε δύο ημέρες, σε ένα κονκλάβιο με 133 καρδιναλίους από πέντε ηπείρους. Η επιλογή του ονόματος «Λέων» παραπέμπει στον Πάπα Λέοντα ΙΓ΄, γνωστό για την κοινωνική του διδασκαλία και την υποστήριξη των εργατικών δικαιωμάτων, υποδηλώνοντας την πρόθεση του νέου Ποντίφικα να συνεχίσει σε παρόμοιο πνεύμα κοινωνικής δικαιοσύνης.
Από το μπαλκόνι της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου, ο Πάπας Λέων ΙΔ΄ απηύθυνε το πρώτο του μήνυμα, λέγοντας: «Ειρήνη σε όλους σας». Μιλώντας στα ιταλικά και στα ισπανικά, υπογράμμισε την ανάγκη για ειρήνη και διάλογο χωρίς φόβο. Εξέφρασε θερμή ευγνωμοσύνη προς τον προκάτοχό του, Πάπα Francis, και επανέλαβε την έκκλησή του για μια Εκκλησία ανοιχτή στον διάλογο με τον σύγχρονο κόσμο, προσηλωμένη στην αγάπη, τη φροντίδα των πληγωμένων και την κοινωνική παρουσία. Ήταν ένα μήνυμα καθαρότητας, ενότητας και χαμηλών τόνων, χαρακτηριστικά που ήδη αποδίδονται στην προσωπικότητά του.
Η εκλογή του πρώτου Αμερικανού Πάπα αποτελεί ιστορικό ορόσημο για την Καθολική Εκκλησία, σπάζοντας ένα άγραφο κανόνα που θεωρούσε «ανάρμοστο» για τον ηγέτη της Εκκλησίας να προέρχεται από την υπερδύναμη των ΗΠΑ. Ωστόσο, η προσωπικότητα του Prevost, η μακρά παραμονή του στο Περού και η επιλογή του να υπηρετήσει σε περιφερειακές κοινότητες της Λατινικής Αμερικής, τον καθιστούν, όπως σημείωσε η La Repubblica, «τον λιγότερο Αμερικανό μεταξύ των Αμερικανών». Η προτίμηση του Κονκλάβιου να εκλέξει έναν Πάπα με παγκόσμια, αλλά όχι ηγεμονική, ματιά συνιστά μια στρατηγική υπέρ της ενότητας και της αποκέντρωσης.
Η παπική θητεία του ξεκινά εν μέσω της δεύτερης προεδρικής θητείας του Donald Trump, μιας περιόδου η οποία χαρακτηρίζεται από εντάσεις σε ζητήματα μετανάστευσης, οικολογικής πολιτικής και κοινωνικής ανισότητας. Η φωνή του νέου Πάπα, με τις ισχυρές ρίζες του σε φτωχά και αποκλεισμένα στρώματα της Λατινικής Αμερικής, φαίνεται να τοποθετείται απέναντι στη ρητορική του «πρώτα η Αμερική». Παρότι ο Πρόεδρος Trump χαιρέτισε δημοσίως την εκλογή του ως τιμή για τις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Πάπας Λέων ΙΔ΄ έχει ήδη υπογραμμίσει την ανεξαρτησία της Εκκλησίας από πολιτικές επιρροές και αναμένεται να λειτουργήσει ως σταθερή ηθική αντίστιξη.
Η Καθολική Εκκλησία αναμένει από τον νέο Ποντίφικα να συνεχίσει την πορεία μεταρρυθμίσεων του Πάπα Francis, ενισχύοντας τη συμμετοχή των λαϊκών μελών της Εκκλησίας, προωθώντας τη διαφάνεια και αντιμετωπίζοντας τις προκλήσεις της εποχής, όπως η κλιματική κρίση, οι μεταναστευτικές ροές και η κοινωνική αδικία. Η επιλογή του ονόματος Λέων ΙΔ΄, ως αναφορά στον κοινωνικά ριζοσπαστικό Πάπα Leo XIII του 19ου αιώνα, ενισχύει τις προσδοκίες για μια παπική θητεία στραμμένη στη δικαιοσύνη και τη συμφιλίωση.

Ο Πάπας Λέων ΙΔ΄ έχει ήδη δηλώσει την πρόθεσή του να συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις στον τομέα της διαφάνειας και της λογοδοσίας, ιδιαίτερα ως προς την αντιμετώπιση των σεξουαλικών κακοποιήσεων. Η εμπειρία του στη διοίκηση του Δικαστηρίου για τους Επισκόπους τον καθιστά κεντρικό παράγοντα για τον επαναπροσδιορισμό της ιεραρχίας με όρους δικαιοσύνης και ευθύνης.
Η εκλογή του χαιρετίστηκε διεθνώς ως μήνυμα ενότητας και ελπίδας. Ηγέτες από χώρες όπως η Ουκρανία, το Κόσοβο και η Κένυα εξέφρασαν την προσδοκία ότι ο νέος Ποντίφικας θα προωθήσει την ειρήνη, τη συμφιλίωση και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο Πάπας Λέων ΙΔ΄ αναδεικνύεται ήδη σε "pontifex" με την αρχική έννοια του οικοδόμου γεφυρών ανάμεσα στην Εκκλησία και τους λαούς, ανάμεσα στην παράδοση και τη σύγχρονη πρόκληση.
Η εκλογή του νέου θρησκευτικού ηγέτη σηματοδοτεί μια νέα εποχή για την Καθολική Εκκλησία με επίκεντρο τη συμφιλίωση των λαών, την ενότητα των χριστιανών και τον διαθρησκειακό διάλογο, υπό την καθοδήγηση ενός ταπεινού αλλά αποφασισμένου ποιμένα.

‍