Οικονομική ακεραιότητα και Εθνική αναγέννηση: Το όραμα Carney για τον Καναδά του 21ου αιώνα

Δημήτρης Βοχαΐτης - LJI Reporter

Διάγγελμα Carney και «Η νέα κοσμοαντίληψη του Καναδά»

Στο τηλεοπτικό του διάγγελμα την Τετάρτη (22 Οκτωβρίου) ο πρωθυπουργός του Καναδά, Mark Carney, περιέγραψε τον Καναδά ως μία χώρα που βρίσκεται μπροστά σε μία χρονική στιγμή καμπής και την ανάγκη αλλαγής πορείας. Ο λόγος του συνδύαζε αυτοκριτική και προοπτική υπογραμμίζοντας ότι οι καιροί απαιτούν μεταστροφή κατεύθυνσης καθώς η εποχή της στενής εξάρτησης από τις ΗΠΑ έχει κλείσει τον κύκλο της ανοίγοντας το πεδίο μίας νέας στρατηγικής που θα στηρίζεται στις παραγωγικές εθνικές δυνάμεις, τις αρχές και το ιστορικό κληροδότημα κληρονομιά της χώρας.

Η ρήξη με το παρελθόν

Ο Καναδός πρωθυπουργός επισήμανε πως η παγκόσμια τάξη δοκιμάζεται καθώς η τεχνολογία έχει μετασχηματίσει και μετασχηματίζει τις ανθρώπινες σχέσεις και στον τρόπο ζωής αλλά και της εργασίας, ο κόσμος γίνεται όλο και πιο επικίνδυνος και διχασμένος, και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν υιοθετήσει έναν προστατευτικό προσανατολισμό με δασμούς που θυμίζουν εποχές της Μεγάλης Ύφεσης. Η περιγραφή του, ουσιαστικά, δεν αφορούσε απλώς μία μεταβατική φάση αλλά μία ρήξη που επιβάλλει νέες στρατηγικές για τη χώρα κάνοντας και αναφορές στην περίοδο μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, που η κινητικότητα κεφαλαίων, αγαθών και ανθρώπων οδήγησε στα νέα οφέλη της ειρήνης (peace dividend) που ευνόησαν και τον Καναδά.

Στο πλαίσιο αυτό, η ομιλία του ανέδειξε δύο βασικούς άξονες. Πρώτων, τις υπάρχουσες δυνάμεις της χώρας, τη γεωγραφική θέση της ανάμεσα σε τρεις ωκεανούς, το πλέγμα εμπορικών συμφωνιών που έχει δημιουργήσει με τις οικονομίες των υπολοίπων μελών της G7, τα τρίτα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου και τέταρτα φυσικού αερίου παγκοσμίως, το κατά 85% καθαρό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας και τα πλούσια αποθέματα κρίσιμων ορυκτών στο υπέδαφος της. Δεύτερον, η αξία των θεσμών που συγκροτούν και καθορίζουν την υπό δημιουργία προσωπικότητα της χώρας όπως τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την πολυπολιτισμικότητα, την ανοικτή δημόσια σφαίρα, τη σταθερότητα και την καινοτομία. Δύο ευρύτατα πεδία που μετατρέπουν τις αρχές αυτές σε οικονομικά συγκριτικά πλεονεκτήματα αφού εμπνέουν εμπιστοσύνη στους επενδυτές, ενθαρρύνουν την ανάληψη ρίσκου και καθιστούν τον Καναδά έναν αξιόπιστο εταίρο. Δεν παρέλειψε, όμως, να ξεκαθαρίσει ότι οι μέρες που ακολουθούν θα είναι πολύ δύσκολες.

Πρόγραμμα δράσης και κοινωνική διάσταση

Η ομιλία του στηριγμένη στο πλαίσιο αλλαγής εθνικής στρατηγικής παρουσίασε προγραμματικό πλαίσιο με προτεραιότητα στο «χτίσιμο», τη δημιουργία έργων και τη λήψη ελέγχου του μέλλοντος του καναδικού μέλλοντος. Ως παραδείγματα ενίσχυσης αυτής της αλλαγής αναφέρθηκε στην κατάθεση του νόμου One Canadian Economy Act που αφαιρεί εσωτερικούς φραγμούς στο εμπόριο και επιταχύνοντας έργα-κλειδιά, τη λειτουργία του νέου Γραφείου Μεγάλων Έργων (Major Projects Office) για την ταχύτερη υλοποίηση τους, το ομοσπονδιακό Πρόγραμμα Κατασκευής Κατοικιών (Build Canada Homes) που στοχεύει στη διπλασιασμό του ρυθμού κατασκευής κατοικιών μέσα σε δεκαετία με νέες τεχνολογίες, και η σύσταση της πολιτικής Αγόρασε Καναδικά (By Canadian policy), η οποία στοχεύει να καταστήσει τις δημόσιες παραγγελίες ως μοχλό παραγωγής καναδικού χάλυβα, αλουμινίου, ξυλείας, κατασκευών και τεχνολογίας. Ταυτόχρονα, έθεσε ως αξιακή και υλική προϋπόθεση την κοινωνική συμμετοχή των Πρώτων Εθνών (First Nations, Inuit, Métis) ως πλήρη εταίρους, εργαζόμενους, νέους με δεξιότητες και ταλαντούχοι επιστήμονες.

Στρατηγική ασφάλειας και αυτονομίας

Ο Καναδός πρωθυπουργός δήλωσε ότι η προστασία της κοινότητας, των συνόρων, της κυριαρχίας και της οικονομίας είναι στοιχείο του ίδιου νέου στρατηγικού σχεδίου αφού η κυβέρνηση επιχειρεί τη μεγαλύτερη αύξηση των αμυντικών δαπανών ενώ ιδρύεται ο Οργανισμός Αμυντικών Επενδύσεων (Defence Investment Agency) ώστε οι επενδύσεις στους τομείς της αεροναυπηγικής, της κυβερνοασφάλειας και της τεχνητής νοημοσύνης να μείνουν εντός των καναδικών συνόρων. Μεταξύ άλλων, κατέστησε σαφές ότι η εξάρτηση από τις ΗΠΑ στον τομέα της άμυνας, όπου πάνω από 70 σεντς κάθε δολαρίου επενδύονται εκτός Καναδά, δεν είναι πλέον αποδεκτή. Η αυτονομία δεν είναι απομονωτισμός αλλά ενίσχυση της θέσης της χώρας στη διεθνή σκηνή.

Κοινωνική και δημοσιονομική λογική

Στο διάγγελμα του έθεσε ανοιχτά το γεγονός πως η αλλαγή θα έχει κόστος και ότι θα απαιτηθούν να ληφθούν δύσκολες αποφάσεις τονίζοντας ότι η κυβέρνηση θα «κάνει λιγότερα από όσα θα θέλαμε για να κάνουμε περισσότερα από όσα πρέπει». Ο προϋπολογισμός 2025 θα στοχεύει τον ισοσκελισμό του λειτουργικού ελλείμματος σε τρία έτη, με μείωση της σπατάλης, απλοποίηση διαχείρισης (περίπου 500 παρεμβάσεις γραφειοκρατίας) και φοροελαφρύνσεις για 22 εκατομμύρια Καναδούς. Παράλληλα, αναφέρθηκε στο ότι οικοδομείται το κοινωνικό δίχτυ ασφαλείας με την Εθνική Πρόνοια Οδοντικής Φροντίδας, το πρόγραμμα σχολικών γευμάτων, την παιδική μέριμνα για 900.000 παιδιά και τις αυτόματες ομοσπονδιακές παροχές για τα χαμηλού εισοδήματος νοικοκυριά.

Οδύσσεια αλλαγής

Ο Carney δεν μάσησε τις λέξεις του αφού υπογράμμισε ότι «η τύχη ευνοεί τους τολμηρούς» καλώντας τους νέους που βρίσκονταν μπροστά του να εμπλακούν στην όλη προσπάθεια. Στην αρχή της ομιλίας του έκανε αναφορά του στη γενιά που κάποτε «συνδεόταν ενσύρματα» ενώ η σημερινή συνδέεται «με κώδικα» εκφράζοντας τον τρόπο που η τεχνολογική μετάβαση αλλά και την κοινωνική αποσύνδεση και αποσύνθεση συνδέονται. Όπως τόνισε, οι κοινωνικοί θάλαμοι αντήχησης (echo chambers) των διαδικτυακών κοινωνικών και επικοινωνιακών πλατφορμών απειλούν την εθνική συζήτηση αλλαγής πορείας αφού η διάσπαση λόγω αυτών και πολλών ακόμα μεταβλητών αποτελούν τους κινδύνους για το στρατηγικό όραμα που παρουσίασε.

‍