Ψηφιακές γέφυρες μνήμης - Η Ελληνοκαναδική ταυτότητα στον 21ο Αιώνα

Δημήτρης Βοχαΐτης - LJI Reporter
Με επίκεντρο τη διατήρηση και ανάδειξη της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς στον Καναδά, το τμήμα Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας της έδρας του Πανεπιστημίου York και τα Hellenic Heritage Foundation (HHF) - Αρχεία Ελληνοκαναδικής Παροικίας διοργάνωσαν το 4ο Συνέδριο Ελληνοκαναδικών Σπουδών με τίτλο «Γεφυρώνοντας την ταυτότητα και την κληρονομιά: Ιστορίες Ελληνοκαναδών στην ψηφιακή εποχή». Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στις 9, 10 και 15 Μαΐου 2025, με στόχο την εξερεύνηση της διασπορικής ταυτότητας μέσω της ψηφιακής τεκμηρίωσης.
Ψηφιακή δημόσια ιστορία και διασπορικές συνεργασίες
Η πρώτη ημέρα του συνεδρίου, στις 9 Μαΐου, φιλοξενήθηκε στο Πανεπιστήμιο York, στην αίθουσα Atkinson 109. Το πρόγραμμα ξεκίνησε με πάνελ αφιερωμένο στις ψηφιακές συνεργασίες δημόσιας ιστορίας, με συμμετοχή ακαδημαϊκών και αρχειονόμων από τις ελληνικές, ιταλικές και πορτογαλικές κοινότητες του Καναδά. Ο καθηγητής ιστορίας του πανεπιστημίου York, Σάκης Γκέκας, παρουσίασε το έργο «The Greeks in Canada: A digital public history project», ενώ η Μαρία Παράσχου ανέλυσε το φαινόμενο της «συμβολικής εξάλειψης» στο καναδικό αρχειακό τοπίο. Ο Gilberto Fernandes και η Abril Liberatori παρουσίασαν αντίστοιχα τις πρωτοβουλίες των πορτογαλικών και ιταλοκαναδικών αρχείων.
Ακολούθησε στρογγυλή τράπεζα με υψοψήφιους διδάκτορες και ερευνητές των Αρχείων Ελληνοκαναδικής Κοινότητας του HHF, υπό τον συντονισμό του Βασίλη (Bill) Μόλου. Οι ερευνητές Αλεξάνδρα Μούργου, Αλέξανδρος Μπαλάσης, Άγγελου Λάσκαρη, Ευφροσύνη Ράντου, Θεόδωρου Ξενοφώντος και Βικτωρία Ρήγα μοιράστηκαν αποτελέσματα, μεθοδολογικές προσεγγίσεις και προκλήσεις που αντιμετώπισαν και αντιμετωπίζουν κατά τη διάρκεια της έρευνας τους καθώς και τα ψηφιακά τους έργα.
Μουσική και διασπορική ταυτότητα
Στις 10 Μαΐου, η δράση μεταφέρθηκε στην αίθουσα Kaneff Tower 519 του Πανεπιστημίου York, με το εργαστήριο «From who we were to who we are becoming». Η Αλεξάνδρα Μούργου και ο Matias Recharte συντόνισαν μια διαδραστική συνεδρία που εξερεύνησε πώς οι διασπορικές ταυτότητες διαμορφώνονται μέσω της μουσικής, με έμφαση στους διαπολιτισμικούς χώρους του Τορόντο. Συμμετείχαν οι μουσικοί Aline Morales, Αθηνά Μάλλη, Sylvia Mittler, Waleed Abdulhamid και Yehia El Besher, προσφέροντας προσωπικές αφηγήσεις και μουσικές εμπειρίες.
Παρουσίαση ψηφιακών έργων στην παροικία
Η τελική ημέρα του συνεδρίου, στις 15 Μαΐου, πραγματοποιήθηκε στο Πολυμενάκειο Πολιτιστικό Κέντρο, στην οδό Thorncliffe Park Drive του Τορόντο. Ο καθηγητής Γκέκας παρουσίασε το έργο «The Greeks in Canada digital history project», ενώ ο Βασίλης (Bill) Μόλος ανέλυσε τα ορόσημα των Αρχείων Ελληνοκαναδικής Κοινότητας του HHF. Η Μαρία Παράσχου έκανε μία πλήρη παρουσίαση ενημερώνοντας για τις φυσικές συλλογές των αρχείων Clara Thomas.
Ακολούθησαν οι παρουσιάσεις ψηφιακών έργων από τους υποψήφιους διδάκτορες του Πανεπιστημίου York Άγγελου Λάσκαρη, «Αφηγήσεις Παιδικής Ηλικίας Ελληνοκαναδών από τη δεκαετία του 1940», Θεόδωρου Ξενοφώντος, «Ο Κινηματογράφος ως Διαμεσολαβητής και η Συλλογή Προφορικής Ιστορίας», Αλέξανδρου Μπαλάση, «Ελληνικές Επιχειρήσεις στο Τορόντο: Ψηφιακός Ιστορικός Χάρτης», Αλεξάνδρας Μούργου, «Μουσικοί Χώροι στο Danforth: Εξερευνώντας την Ελληνοκαναδική Εμπειρία», Ευφροσύνης Ράντου, «Χρονομηχανές της Διασποράς: Εξερευνώντας τη Μνήμη μέσω Υλικών και Αντικειμένων», Βικτωρίας Ρήγα, «Εικόνες Ταυτότητας: Ιστορικοποίηση Φωτογραφιών στα Αρχεία Ελληνοκαναδικής Κοινότητας του HHF».
Το συνέδριο ανέδειξε τη σημασία της ψηφιακής τεκμηρίωσης και της μουσικής και του κινηματογράφου ως μέσων διατήρησης και ανανέωσης της ελληνοκαναδικής ταυτότητας. Οι παρουσιάσεις και τα εργαστήρια προσέφεραν πολύτιμες γνώσεις για τη διασπορική εμπειρία, ενισχύοντας με αυτόν τον τρόπο τη σύνδεση μεταξύ της ακαδημαϊκής κοινότητας και του ομογενειακού και ευρύτερου κοινού.

‍