Γρηγόρης Τερζάκης ο σκηνοθέτης της Ομάδας Τέχνης Ίριδα της Ε. K. Τ.

“Παραμένω πάντα ένας ανήσυχος έφηβος.”

Ο Γρηγόρης Τερζάκης είναι ο σκηνοθέτης της Ομάδας Τέχνης Ίριδα της ελληνικής κοινότητας Τορόντο. Σπούδασε θέατρο και υποκριτική στην Ελλάδα, Control and Computer Engineering στο πανεπιστήμιο του Westminster της Αγγλίας και απέκτησε μεταπτυχιακό στην ρομποτική. Ένας άνθρωπος που εργάζεται στο τμήμα Τεχνολογίας της Σχολικής Επιτροπής της Περιφέρειας του Peel αλλά ζει κι αναπνέει για το θέατρο και τον κινηματογράφο.
Αυτοσαρκάζει τον εαυτό του ως σουρεαλιστή. Το κακό, όμως, είναι πως το πιστεύει. Μήνες τον παρακαλούσα να μου δώσει μία συνέντευξη για το «Έτοιμοι για όλα στο Τορόντο 2» που θα παίζει στο Papermill Theatre στις 12, 13, 14, 19 και 20 Απριλίου.
Η συνέντευξη που ακολουθεί είναι τμήμα της όλης καταγεγραμμένης συζήτησης μας. Ο χώρος που έγινε ήταν το αυτοκίνητό του καθώς πηγαίναμε για πρόβα. Η αλήθεια είναι πως στην αρχή δεν ήξερε πως τον κατέγραφα. Όταν, όμως, αντιλήφθηκε πως τον συνεντευξιάζω, σοκαρίστηκε λέγοντας «Επιτέλους γιατί στην χρωστούσα πολύ καιρό!»

Πως θα περιέγραφες τον Γρηγόρη Τερζάκη;
Κλείστο! Αυτό είναι ερώτημα για μετά την παράσταση! (γέλια) Όχι, εντάξει. Πως θα χαρακτήριζα τον Γρηγόρη Τερζάκη. Χμμμ...
Σε ρωτάω γιατί ο κόσμος δεν γνωρίζει τον Γρηγόρη Τερζάκη ως οντότητα, ως σκέπτεσθε.
Ως μόνιμα ανήσυχο και προβληματισμένο. Θα έλεγα πως ακόμα υπάρχουν στιγμές που λειτουργώ σαν έφηβος. Προσπαθώ να ψάξω πράγματα, με την ευρεία έννοια, σε σχέση με τον εαυτό μου, την ζωή και την φιλοσοφία της. Νομίζω πως παραμένω στην ψυχή ένας ανήσυχος έφηβος. Σαν άνθρωπος, δηλαδή, προσπαθώ, παρ’ όλο που περνάνε τα χρόνια, να δεχθώ το πέρασμα των χρόνων κι αυτό φαίνεται στην σκέψη μου. Λειτουργώ μονίμως σαν να βρίσκομαι ακόμα στην εφηβική μου ηλικία.
Έρωτας κι αγάπη τι πάει να πει για εσένα;
Νομίζω ότι δεν συνδέονται πάντα μαζί αυτά τα δύο αλλά θεωρώ την αγάπη ως μία τεράστια έννοια που αν ρωτήσουμε διαφορετικούς ανθρώπους ο καθένας θα δώσει έναν διαφορετικό ορισμό. Θεωρώ ότι είναι ίσως η σπουδαιότερη έννοια της ανθρώπινης ύπαρξης. Και δεν μιλάω μόνο για την αγάπη του ερωτικού, μιας και το έθεσες μαζί αλλά το θέτω ευρύτερα. Για την αγάπη γι’ αυτό που κάνουμε. Για την αγάπη για τον συνάνθρωπο. Για την αγάπη για τους φίλους. Για την αγάπη για την οικογένεια. Για οτιδήποτε, εν πάση περιπτώσει, αγαπάμε. Αυτή η έννοια της αγάπης νομίζω πως μας διαφοροποιεί απ’ όλα τα υπόλοιπα όντα. Όσο για τον έρωτα, δεν θα ήθελα να πω πολλά εγώ. Θα το αφήσω να το οριοθετήσεις καλύτερα εσύ. (γέλια)
Τι ήταν αυτό που αγάπησες στην τέχνη του θεάτρου και του κινηματογράφου;
Ότι είναι ένας μαγικός κόσμος ανάμεσα στην μυθοπλασία και τον ρεαλισμό. Σε ταξιδεύει μ’ έναν μαγικό τρόπο παντού. Σε άλλες εποχές, σε άλλους χαρακτήρες, ζωές, καταστάσεις και γίγνεσθαι. Αυτό ήταν που με έκανε να αγαπήσω και να εμπλακώ με το θέατρο και την υποκριτική ευρύτερα. Μου άρεσε να ταξιδεύω, όχι, μόνο σε εποχές αλλά να ταξιδεύω μέσα σε διαφορετικά σώματα, σε διαφορετικές φιλοσοφίες ζωής. Δεν ξέρω εάν μπορείς να ταξιδέψεις σε τόσα μέρη, σε τόσους ανθρώπους, σε τόσες διαφορετικές ψυχολογίες με κάτι άλλο. Νομίζω πως αυτή είναι η μαγεία του.
Είχε δίκιο ο Κουν όταν έλεγε ότι «Κάνουμε θέατρο για την ψυχή μας»;
Οι άνθρωποι που ασχολούνται χρόνια με το θέατρο το κάνουνε από αγάπη και το κάνουνε όντως για την ψυχή τους. Υπάρχει και μία μεγάλη μερίδα ανθρώπων που ασχολούνται στην αρχή με το θέατρο για διάφορους άλλους λόγους. Εάν, όμως, δεν το κάνεις για την ψυχή σου κι αν δεν το αγαπάς, όπως είχε πει ο Κουν, δεν θα έχει διάρκεια. Οι θεατράνθρωποι, αυτοί που πραγματικά είμαστε ταγμένοι στο θέατρο για μια ολόκληρη ζωή, ναι, το κάνουμε για την ψυχή μας γιατί καταθέτουμε το είναι μας. Έχει γίνει οργανικό πλέον κομμάτι της ίδιας τής πνευματικής μας επιβίωσης.
Έχεις παρουσιάσει και δείγματα (συν-)γραφής.
Ναι, αυτό είναι το πέμπτο θεατρικό μου έργο.
Καταθέτεις ψυχή όταν γράφεις;
Καταθέτω αλλά ουσιαστικά προσπαθώ να δώσω ψυχή στους χαρακτήρες. Ο συνδυασμός αυτών των δύο νομίζω είναι τα βασικά στοιχεία των έργων μου. Θεωρώ ότι ο κάθε χαρακτήρας που δημιουργώ πρέπει να έχει ψυχή. Για να μην παρεξηγηθώ, δεν προσπαθώ να παρουσιάσω μια κουλτουριάρικη άποψη ενός φιλοσοφημένου ή ψαγμένου ανθρώπου. Δεν κάνω αναφορά μίας ελιτίστικης περιγραφής ή ενός ανθρώπου που προσπαθεί να περιαυτολογήσει. Όχι. Σε καμία περίπτωση. Στην προσωπική και την καθημερινή μας ζωή η ψυχή έχει απλότητα. Όταν καταθέτουμε σε κάτι ψυχή, πολλές φορές σημαίνει ότι του συμπεριφερόμαστε με τον απλούστερο τρόπο και μ’ έναν ιδιαίτερο και άμεσο ενθουσιασμό.
Γιατί ονόμασες την ομάδα Ίριδα; Σε ρωτάω γιατί για να καταθέσει κάποιος ψυχή προϋποθέτει παρατήρηση.
Ακριβώς. Γι’ αυτό ονομάστηκε έτσι. Λόγω της δευτερεύουσας θεότητας από την αρχαιότητα αλλά και γιατί το μάτι έχει μία μοναδική ταυτότητα. Μην ξεχνάμε πως η βιομετρική ανάλυση της ίριδας του ματιού μας σε συστήματα ασφαλείας θεωρείται ως το απόλυτο και αναλλοίωτο προσωπικό μας στοιχείο. Έχει μία μοναδική ταυτότητα όπως κάθε χαρακτήρας έχει την ιδιαιτερότητά του. Ο αντικατοπτρισμός αυτής της ιδιαιτερότητας φαίνεται στο μάτι μας και σε συνδυασμό με την αρχαία θεότητα θεώρησα πως είναι το ιδανικό όνομα για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε και να δημιουργήσουμε αυτήν την ομάδα τέχνης.
Σε έχει αποδεχθεί θεατρικά η ελληνική παροικία αυτά τα τελευταία επτά χρόνια;
Για αυτό θα πρέπει να ρωτήσουμε την ελληνική παροικία, τους θεατές των παραστάσεων και τους ανθρώπους που με συναναστρέφονται. Δεν θα ήθελα να πω εγώ πως με αποδέχονται. Αυτό που θέλω να πω, όμως, είναι πως ο κόσμος έρχεται, γεμίζει τα θέατρα και έχει κάτι θετικό να πει.
Βλέπεις να υπάρχουν προβλήματα στο πως η ελληνική ομογένεια αντιμετωπίζει τις πολιτισμικές και πολιτιστικές προσπάθειες των καλλιτεχνικών ομάδων;
Νομίζω πως γενικά το πρόσημο είναι θετικό αλλά πιστεύω πως η ελληνική παροικία έχει ακόμα δρόμο να διανύσει. Θα μπορούσε να υπήρχε περισσότερη διάδραση μεταξύ του κόσμου και των καλλιτεχνών. Και δεν αναφέρομαι στο σύνολο των 150.000 ελλήνων που ζουν στο Οντάριο. Εάν 10.000 από αυτούς ήταν ενεργοί με τα θεάματα, τα μουσικά, τα πολιτιστικά και πολιτισμικά που παράγονται σε αυτήν την πόλη, πίστεψε με, τα πράγματα θα ήταν πολύ διαφορετικά.
Τι φοβάσαι περισσότερο;
Φοβάμαι την πλήρη απομόνωση του ανθρώπου. Την έλλειψη επικοινωνίας που έρχεται.
Έρχεται ή έχει έρθει και έχει επέλθει;
Έχει επέλθει σε έναν μεγάλο βαθμό αλλά φοβάμαι ότι θα γίνει πολύ χειρότερο.
Τι άλλο φοβάσαι;
Τον αυτοεγκλωβισμό. Την απουσία συναισθήματος.
Τις φοβίες σου αυτές τις καταγράφεις στα θεατρικά σου κείμενα;
Σχεδόν σε όλα. Τις περισσότερες φορές το κάνω με συμβολισμούς και κάποιες φορές ευθέως. Στο «Έτοιμοι για όλα στο Τορόντο 2» καταγράφονται και «Σας το λέω ευθέως» όπως θα έλεγε κι ο Αλέξης Κούγιας (γέλια). Σε αυτό το έργο λέμε πάρα πολλά πράγματα ευθέως αλλά και με συμβολισμούς. Και στα προηγούμενα, όμως, έργα μου όλες αυτές οι φοβίες μου βεβαίως και υπάρχουνε. Στο περυσινό έργο, για παράδειγμα, υπήρχε πολύ ανησυχία. Υπήρχε η νοσταλγία του παρελθόντος. Η νοσταλγία της φιλίας, της αγάπης όπως την ξέραμε παλιά, την δεκαετία του 60, του 70, του 80.
Τι πραγματεύεται το «Έτοιμοι για όλα στο Τορόντο 2»;
Πραγματεύεται μία κατάσταση πέντε καθημερινών ανθρώπων. Αυτών της διπλανής πόρτας που έρχονται αντιμέτωποι με τα προβλήματα τους στην ελληνική παροικία του Τορόντο το 2024 και τα αντιμάχονται με μία εντελώς διαφορετική ματιά που είναι, όμως, ιδιαίτερα γοητευτική. Το σημαντικότερο είναι πως ο θεατής σίγουρα θα ταυτιστεί με κάποιον χαρακτήρα. Είναι όπως λέει ο Κώστας Ματζαφλέρης «Μία από τις πλέον πληθωρικές και πολυεπίπεδες παραστάσεις που έχει κάνει η Ίριδα». Δεν συμφωνείς;
Απόλυτα…
Εντάξει. Ο κόσμος εάν καταφέρει να έρθει είμαι σίγουρος πως θα δει κάτι λίγο διαφορετικό.
Δεν τελειώνει, όμως, με έναν «αυτομηδενισμό»;
Μα είναι αυτομηδενισμός. Στην ζωή έτσι και το φιλοσοφήσεις, αυτός ο «αυτομηδενισμός» έρχεται σαν λούπα. Επαναλαμβάνεται σε πολλά πράγματα.
Ποιος είναι ο ρόλος της Έφης, του Γρηγόρη και του Δημήτρη;
Καταλυτικοί. Σημαντικοί στην εξέλιξη του έργου αλλά και συμβολικοί. Αλλάξανε αυτοί οι άνθρωποι μέσα σε έξι χρόνια ή δεν αλλάξανε; Τους ήρθανε τα πράγματα κάπως διαφορετικά ή ξανά τα ίδια προβλήματα; Είναι τελικά αυτό που λέει το τραγούδι «όλα τριγύρω αλλάζουν κι όλα τα ίδια μένουν» ή όχι; Όλα αυτά τα βλέπουμε μέσα απ’ αυτούς τους τρεις χαρακτήρες.
Οι νέοι χαρακτήρες του έργου;
Οι νέοι χαρακτήρες έρχονται για να προσθέσουνε άλλες προεκτάσεις και άλλες προσωπικότητες απ’ αυτές που είχαμε γνωρίσει. Ειλικρινά είναι πολύ ενδιαφέρουσες.
Μαθαίνω πως ένας φίλος σου σε πιέζει χρόνια να κάνεις κάτι και στα αγγλικά.
Ακόμα δεν μπορώ να πω τίποτα. Δεν υπάρχει κάτι ανακοινώσιμο. (Γελά)
Γρηγόρη, σε ευχαριστώ πολύ.
Κι εγώ ευχαριστώ πολύ. Θα μου επιτρέψεις, όμως, να πω ένα τεράστιο ευχαριστώ στην Κατερίνα Γερασκλή, την εκδότρια και φίλη επειδή όλα αυτά τα χρόνια ο «Ελληνικός Τύπος» είναι πάντα και σε όλες τις στιγμές δίπλα μου και δίπλα από την Ομάδα Τέχνης Ίριδα. Ευχαριστώ κι εσένα που καταστρέφεις την παράσταση με έναν «πικάντικο αυτομηδενισμό». (Γέλια) Σας περιμένουμε όλους στο θέατρο

‍