Share
Visit Us
email us
CLICK TO VIEW THE WHOLE PUBLICATION ONLINE

Στις 29 Μαΐου 1453, «η Πόλις έαλω». Η Κωνσταντινούπολη, η πάλαι ποτέ “βασιλεύουσα», η λαμπερή και πανίσχυρη πρωτεύουσα της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, του Βυζαντίου όπως καθιερώθηκε αργότερα να αποκαλούμε την αυτοκρατορία αυτή, έπεσε μετά από πολιορκία στα χέρια των Οθωμανών και του εμβληματικού ηγέτη τους, Μωάμεθ Β’.
Βεβαίως η Κωνσταντινούπολη δεν έπεσε μόνο λόγω της πολιορκίας των Οθωμανών.
Ιστορικοί και μελετητές σημειώνουν με σαφήνεια ότι ήδη από καιρό η Βυζαντινή Αυτοκρατορία και η ίδια η Κωνσταντινούπολη βρίσκονταν σε μία μη αναστρέψιμη παρκμή και καθίζηση.


Όπως γράφει στο «ΒΗΜΑ» τον Μάιο του 2003 ο Αυγουστίνος Ζενάκος:
«Για την επιβίωσή της η Κωνσταντινούπολη πάλεψε θαρραλέα αλλά η μοίρα της είχε ήδη προδιαγραφεί 249 χρόνια πριν, όταν την είχαν κουρσέψει οι Σταυροφόροι και οι Ενετοί της χριστιανικής Δύσης.
»Το βυζαντινό κράτος διασπάστηκε τότε σε τρία μέρη: στην Αυτοκρατορία της Νικαίας, στο Δεσποτάτο της Ηπείρου και στην Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας. Ετσι, όταν το 1259 ο Μιχαήλ Παλαιολόγος, σφετεριστής του αυτοκρατορικού θρόνου της Νικαίας, κατόρθωσε με τη βοήθεια των Γενουατών να διώξει τους Ενετούς από την Κωνσταντινούπολη και μετά από δύο χρόνια, το 1261, να στεφθεί ο ίδιος αυτοκράτορας του Βυζαντίου, ως Μιχαήλ H’ ο Ελευθερωτής, η αυτοκρατορία ήταν πλέον διαμελισμένη και συρρικνωμένη και η Βασιλεύουσα λεηλατημένη και πάμπτωχη».
(…)
» Τα άλλοτε πλούσια βυζαντινά λιμάνια και αστικά κέντρα τα κατείχαν Φράγκοι, και στη Μικρά Ασία οι Τούρκοι γίνονταν όλο και πιο απειλητικοί. Το εσωτερικό της αυτοκρατορίας σπαρασσόταν από εμφύλιες διαμάχες.
»H αδυναμία – και πολλές φορές η αμέλεια – των αυτοκρατόρων να προφυλάξουν τα ανατολικά σύνορα από την επέλαση των Οθωμανών στέρησε το Βυζάντιο από τους πλούσιους σιτοβολώνες της Μικράς Ασίας και από τη δυνατότητα στρατολόγησης ανδρών.
»Ετσι, ταλανισμένη από εμφυλίους πολέμους, από την πανώλη του 1347 που εξόντωσε πάνω από το ένα τρίτο του πληθυσμού της, έχοντας χάσει όλες σχεδόν τις κτήσεις της (ακόμη και τη Θεσσαλονίκη), με μόνο το Δεσποτάτο του Μορέως να επιβιώνει και να ανθεί πνευματικά κα πολιτιστικά, και με τον κλοιό των Τούρκων να σφίγγει αδιάκοπα γύρω της, η Κωνσταντινούπολη στις αρχές του 15ου αιώνα ήταν πλέον μια πόλη-κράτος και όχι πρωτεύουσα αυτοκρατορίας».

Σχέδιο των χερσαίων τειχών της Κωνσταντινούπολης


Η πολιορκία ξεκινά
Φτάνουμε έτσι στον Μάρτιο του 1453, όταν και αρχίζει η πολιορκία που θα οδηγήσει στην Άλωση.
«Το μεγάλο κανόνι του Ουρβανού, πάνω σε ειδικά φτιαγμένο τροχοφόρο που το έσερναν 60 βόδια, έφθασε και αυτό. Ο Μωάμεθ εμφανίστηκε στις 5 Απριλίου επικεφαλής των 12.000 επιλέκτων γενιτσάρων του και έστησε τη χρυσοκόκκινη σκηνή του στην Κοιλάδα του Λύκου, μερικές εκατοντάδες μέτρα έξω από την πύλη του Αγίου Ρωμανού».
Τα κακά νέα είναι ο ότι ο τουρκικός στόλος καταλαμβάνοντας τα Πριγκιπονήσια και έχοντας υπό τον έλεγχο του τις ακτές της Προποντίδας «στραγγάλισε» τον ανεφοδιασμό της πολιορκούμενης Πόλης.
Στις 6 Απριλίου ο Μωάμεθ ζητά από τους Κωνσταντινουπολίτες να παραδώσουν τη Πόλη υποσχόμενος ότι ο στρατός του δεν θα βλάψει κανέναν, δηλώνοντας παράλληλα ότι σε αντίθετη περίπτωση δεν θα έδειχνε κανέναν οίκτο. Οι πολιορκημένοι απάντησαν αρνητικά και οι Οθωμανοί ξεκίνησαν την επίθεσή τους.
Βασικό στοιχείο των πρώτων ημερών ήταν ότι οι πολιορκητές είχαν προμηθευτεί ισχυρότατα κανόνια, νέας, για τα δεδομένα της εποχής, τεχνολογίας. Αρχικά πάντως οι αμυνόμενοι μπορούσαν και επισκεύαζαν, έστω υποτυπωδώς τις φθορές στα απόρθητα ως τότε τείχη της Πόλης.

Η κατάληψη του Κεράτιου Κόλπου
Το κομβικότερο γεγονός στη μοιραία αυτή πολιορκία της Κωνσταντινούπολης, ήταν ότι οι Οθωμανοί κατόρθωσαν να καταλάβουν με τα πλοία τους τον Κεράτιο κόλπο. Οι Βυζαντινοί όπως και προηγούμενες περιόδους πολέμου είχαν κλείσει την είσοδο του κόλπου, με μία μεγάλη σιδερένια αλυσίδα, που δενόταν από τη μία πλευρά του ως την άλλη.
Ο Μωάμεθ Β’ όμως βρήκε τελικά τρόπο να εισέλθει το ναυτικό του στον Κεράτιο Κόλπο.
«Ακολούθησε τη συμβουλή ενός ιταλού μηχανικού να μεταφέρει τα πλοία του από την ξηρά. Πράγμα που έκανε, ενώ ταυτόχρονα κρατούσε τους Βυζαντινούς απασχολημένους με τους συνεχείς βομβαρδισμούς στα χερσαία τείχη της Πόλης.

»Οι χιλιάδες εργάτες που είχε στη διάθεσή του ο σουλτάνος κατασκεύασαν κιλλίβαντες οι οποίοι ποντίστηκαν στη θάλασσα από την πλευρά του Γαλατά, δέθηκαν πάνω τους τα πλοία και μετά τα τράβηξαν με τροχαλίες. Με τον τρόπο αυτόν γύρω στα 70 πλοία μεταφέρθηκαν μέσα στον Κεράτιο Κόλπο.
»Στις 22 Απριλίου οι Βυζαντινοί βρέθηκαν προ τετελεσμένου γεγονότος. H απόπειρα του ηρωικού Ενετού Τζιάκομο Κόκο να πυρπολήσει τα τουρκικά πλοία απέτυχε. H εκδίωξη του τουρκικού στόλου από τον Κεράτιο ήταν πλέον αδύνατη».

Η τελευταία νύχτα
Η είσοδος των Οθωμανών στον Κεράτιο κόλπο, ήταν και η αρχή του οριστικού τέλους για την Κωνσταντινούπολη. Οι βομβαρδισμοί των τειχών εντείνονται ενώ οι πολιορκητές προσπαθούν να μπουν στην Πόλη και μέσα από σήραγγες που σκάβουν κάτω από τα τείχη. Φτάνουμε έτσι στην τελευταία νύχτα πριν την άλωση.
«Το βράδυ της 28ης Μαΐου στην Αγία Σοφία ορθόδοξοι και καθολικοί ιερείς φόρεσαν τα επίσημα άμφιά τους και λειτούργησαν από κοινού μπροστά σε ένα ποίμνιο ενωμένο για πρώτη και τελευταία φορά.

Οι Οθωμανοί περνούν τα πλοία τους στον Κεράτιο Κόλπο διά ξηράς


H επίθεση άρχισε λίγο μετά τα μεσάνυχτα. Οι Τούρκοι βασίστηκαν στον όγκο των δυνάμεών τους. Οι λιγοστοί υπερασπιστές της πόλης ωστόσο συνέχιζαν να τους αποκρούουν, τόσο που μια κάποια ελπίδα έλαμψε για λίγο. Αλλά σε κάποια στιγμή ο Ιουστινιάνης (σ.σ. Ιωάννης Ιουστινιάνης, γενουάτης στρατιωτικός, υπερασπιστής της Κωνσταντινούπολης) τραυματίστηκε [σοβαρά] και ζήτησε από τους άνδρες του να τον μεταφέρουν στο πλοίο του. H γραμμή της άμυνας έσπασε. (…)
»Τότε ο τελευταίος βυζαντινός αυτοκράτορας (σ.σ. Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος)  ξήλωσε από τη στολή του τα διακριτικά που μπορούσαν να προδώσουν το αξίωμά του και όρμησε προς τα τείχη. Δεν τον ξαναείδε ποτέ κανείς».

Υπήρξε Κερκόπορτα;
Οι Οθωμανοί τελικά κατορθώνουν και εισβάλουν στην Πόλη. Οι συνεχείς κανονιοβολισμοί είχαν προκαλέσει ανοίγματα στα εξωτερικά και εσωτερικά τείχη της Κωνσταντινούπολης.
Πολύ συζήτηση γίνεται πάντα, όταν αναφερόμαστε στην Άλωση της Κωνσταντινούπολης, για την Κερκόπορτα, την πύλη από την οποία, λέγεται, ότι μπήκαν στην Κωνσταντινούπολη οι πολιορκητές.
Η Κερκόπορτα ήταν μια μικρή πύλη στα εσωτερικά τείχη, που το μισό της τμήμα βρισκόταν κάτω από το επίπεδο του εδάφους. Οι ιστορικοί απορρίπτουν κατηγορηματικά ότι υπήρξε προδοσία και πως η Κερκόπορτα ανοίχθηκε από κάποιον Κωνσταντινοπολίτη και θεωρούν πολύ πιθανό να βρήκαν οι πολιορκητές τη συγκεκριμένη πύλη αφύλαχτη.
Σημειώνουν επίσης ότι οι πολιορκητές, έχοντας προωθηθεί τόσο κοντά στα εσωτερικά τείχη, βρήκαν πολλά ακόμα σημεία από τα οποία μπόρεσαν να μπουν στην Πόλη.

Posted 
June 2, 2023
 in 
Ιστορία
 category

Join Our Newsletter and Get the Latest
Posts to Your Inbox

No spam ever. Read our Privacy Policy
Thank you! Your submission has been received!
Oops! Something went wrong while submitting the form.