28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ ΤΟ ΟΧΙ ΤΟΥ ΛΑΟΥ

γράφει ο Πλάτων Ρούτης - proutis0107@rogers.com

Ένας σημαντικός σταθμός στην ιστορία της πατρίδας μας είναι η 28^η Οκτώβρη του 1940. Προσφέρεται για μελέτη της ιστορικής αλήθειας την οποία δεν μάθαμε ποτέ από τα σχολικά βιβλία. Μαζί με την ιστορική αλήθεια είναι και η απόκτηση της γνώσης για τις δυνάμεις που επέδρασσαν και εμπλάκησαν σε αυτό το δράμα του φονικότερου πολέμου που γνώρισε η ανθρωπότητα.

Έχουν γραφεί πολύ τόμοι βιβλίων για τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και δεν είναι δυνατόν στο πλαίσιο μίας αναφοράς με αφορμή την 28^η Οκτώβρη να αναφερθούν όλες οι εξελίξεις εκείνης της περιόδου. Ορισμένες αναφορές ωστόσο σε ότι προηγήθηκε πριν τον Οκτώβρη του 1940 θα βοηθήσει να κατανοήσουμε το γενικό κλίμα της εποχής εκείνης. 

Ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος που ήταν και ο πιο αιματηρός πόλεμος στην ανθρωπότητα, ξέσπασε μετά από 20 χρόνια από τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Όπως και ο πρώτος, ήταν και αυτός ιμπεριαλιστικός. Του δίνω τον χαρακτηρισμό «ιμπεριαλιστικός πόλεμος» γιατί ουσιαστικά έγινε για το ξαναμοίρασμα της γης και των πλουτοπαραγωγικών πηγών του πλανήτη. Πλούσια ιμπεριαλιστικά κράτη της Ευρώπης είχαν αποικίες στην Αφρική και Ασία  και έκαναν μεγάλα κέρδη με την εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών τους. Επίσης κύρια αιτία ήταν και το μοίρασμα των σφαιρών επιρροής και η αναζήτηση καινούργιων πηγών πλούτου που προσέλκυε τις μεγάλες δυνάμεις της Ευρώπης.

Στο μεσοδιάστημα μεταξύ των δύο πολέμων 1929-1933, ξέσπασε μεγάλη οικονομική κρίση και μία δεύτερη το 1938. Στα καπιταλιστικά κράτη της Ευρώπης εκδηλώνονταν μεγάλες αντιθέσεις και μεγάλοι ανταγωνισμοί μεταξύ των οικονομικών και πολιτικών συμμαχιών τους που οδήγησαν στον Δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.

Παράλληλα με τα οικονομικά κίνητρα για τον πόλεμο ήταν και οι ιδεολογίες του μίσους του Φασισμού και του Ναζισμού που επικράτησαν στην Ιταλία και την Γερμανία. Αυταρχικά Φασιστικά και Ναζιστικά καθεστώτα είχαν επικρατήσει στα περισσότερα κράτη στην Ευρώπη την δεκαετία του 1930.  Στην Ελλάδα από το 1936 το αυταρχικό βασιλικό-στρατιωτικό καθεστώς του Ιωάννη Μεταξά είχε διαλύσει την Βουλή, κατάργησε το σύνταγμα και είχε αρχίσει μία χωρίς προηγούμενο τρομοκρατία ενάντια στους πολιτικούς του αντιπάλους.

Με την εισβολή της Γερμανίας στην Πολωνία την 1^η Σεπτέμβρη του 1939 άρχισε ο πόλεμος. Μετά από τρεις ημέρες στις 3 του Σεπτέμβρη η Γαλλία και η Βρετανία απάντησαν κηρύττοντας πόλεμο στην Γερμανία Στη συνέχεια η Γερμανία εισβάλει σε 11 χώρες. Από το σημείο αυτό και στη συνέχεια ο πόλεμος άρχισε να γενικεύεται στην Ευρώπη προτού εξαπλωθεί στις χώρες του Ειρηνικού και στην Αφρική.

Τα νέα ότι τα σύννεφα πολέμου με την ισχυρή πολεμική μηχανή της Γερμανίας σκέπαζαν την Ευρώπη και προχωρούσαν ακάθεκτα, κατέφθαναν στην Ελλάδα. Τα γερμανικά Ναζιστικά στρατεύματα είχαν ήδη καταλάβει μία σειρά χωρών της Ευρώπης. Οι Ιταλοί Φασίστες σύμμαχοι των Γερμανών κατέλαβαν την Αλβανία και προχώρησαν να καταλάβουν την Ελλάδα. Το φασιστικό καθεστώς του βασιλιά της Αλβανίας Aχμέτ Zόγου είχε ανοίξει τα σύνορα για να περάσει ο Ιταλικός στρατός και με διευκολύνσεις.

Την 28^η Οκτώβρη στις 3 η ώρα τα ξημερώματα ο πρεσβευτής της Ιταλίας χτύπησε το κουδούνι στο σπίτι του δικτάτορα Μεταξά.  Ο Ιταλός του δίνει το τηλεγράφημα του Μουσολίνι που ζητάει να επιτραπεί στα ιταλικά στρατεύματα να περάσουν στην Ελλάδα. Δεν ήταν κάτι ξαφνικό για τον Μεταξά αυτή η κίνηση του Μουσολίνι, από πληροφορίες που είχε από τους Άγγλους συμμάχους και φίλους του ο Μεταξάς περίμενε αυτή την επίσκεψη. Η απάντηση του δικτάτορα Μεταξά δε θα μπορούσε να ήταν διαφορετική: ΟΧΙ και συμπλήρωσε στην Γαλλική γλώσσα  «επομένως έχουμε πόλεμο».

Ο ελληνικός λαός γνωρίζοντας ότι οι Ιταλοί φασίστες είχαν κηρύξει τον πόλεμο εντελώς αυθόρμητα, πλημμύρισε τους δρόμους της Αθήνας και είπε το δικό του περήφανο ΟΧΙ. Σχημάτισε μεγαλειώδεις διαδηλώσεις. «Θάνατος στο φασισμό», φώναζαν ρυθμικά οι διαδηλωτές μπροστά στα μάτια των αστυνομικών. Οι έφεδροι γέμιζαν τα κέντρα επιστράτευσης και ζητούσαν να επιστρατευτούν για το μέτωπο. Η ίδια εικόνα και σε όλες τις γωνιές της Ελλάδας. Όταν οι κρατούμενοι φυλακισμένοι και εξόριστοι κομμουνιστές με γράμμα τους στην κυβέρνηση ζήτησαν να πάνε στο μέτωπο να πολεμήσουν, η δικτατορία του Μεταξά  αρνήθηκε και στη συνέχεια παρέδωσε τους κρατούμενους  δέσμιους στους κατακτητές, ανάμεσά τους και τον ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Νίκο Ζαχαριάδη, που τον έκλεισαν στο Νταχάου.

Το πιο σημαντικό όμως είναι το ΟΧΙ στην εισβολή των φασιστών ο λαός μας το φώναξε στα βουνά και στις πόλεις της πατρίδας μας και πολέμησε με αυτοθυσία την τριπλή κατοχή των Ιταλών, Γερμανών και Βουλγάρων χωρίς καμία οδηγία από την κυβέρνηση. Έτσι άρχισε μια απ' τις πιο ένδοξες σελίδες της ελληνικής ιστορίας. Ο λαός με πείσμα πολέμησε στα βουνά και στις πόλεις τους κατακτητές.  

Η ιστορία διδάσκει ότι στον πόλεμο αυτόν του 1940 και τα μετέπειτα χρόνια δεν υπήρξε «εθνική ενότητα», γιατί δε μπορεί να υπάρξει τέτοια ενότητα σε μια ταξική κοινωνία, είτε σε καιρό ειρήνης, είτε στον καιρό του πολέμου γιατί τα συμφέροντα του λαού με την αστική τάξη είναι αντίθετα. Η «εθνική ενότητα» που επικαλούνται οι αστικές δυνάμεις γράφοντας την ιστορία του πολέμου δεν είναι τίποτα άλλο εκτός από μία απάτη που στοχεύει να εξαπατήσει τον λαό.  

Το πρωί της 28^ης οι Ιταλοί άρχισαν να βομβαρδίζουν τα ελληνικά φυλάκια που βρίσκονταν στις κορυφές της οροσειράς της Πίνδου. Μετά το βομβαρδισμό οι Ιταλοί στρατιώτες άρχισαν να περνούν τα σύνορα. Η εισβολή άρχισε. Στην Αθήνα και στις άλλες πόλεις ο κόσμος ξυπνούσε με τον ήχο των σειρήνων. Κηρύχτηκε επιστράτευση. Τα πανηγύρια στους δρόμους θύμιζαν μάλλον στιγμές εκδήλωσης αγάπης προς την πατρίδα και όχι πολέμου. Την προθυμία του λαού να πολεμήσει τους κατακτητές την έβλεπες παντού. Μέχρι τις αρχές Νοεμβρίου οι Ιταλοί έκαναν συνεχώς επιθέσεις. Όμως δεν τα κατάφεραν να σπάσουν τις ελληνικές γραμμές. Ο ελληνικός στρατός ξεκίνησε αντεπίθεση και κυνηγούσε τους φοβισμένους Ιταλούς φασίστες μέσα στην Αλβανία. Ελευθέρωσε τις πόλεις της Αλβανίας όπου ζούσαν Έλληνες: Στην Κορυτσά, στους Αγίους Σαράντα, στην Πρεμετή, στο Αργυρόκαστρο. Ο μικρός στρατός που ο Μουσολίνι λογάριαζε για εύκολο αντίπαλο όχι μόνο άντεξε αλλά τους έριξε σχεδόν στην θάλασσά. Ο βαρύς χειμώνας, η παγωνιά και το χιόνι που σκέπαζε τα βουνά της Πίνδου, ταλαιπωρούσε αφάνταστα τους στρατιώτες των δύο αντιπάλων. Τα κρυοπαγήματα και οι θάνατοι από το κρύο ήταν πολύ συχνά. Παρ’ όλες τις κακουχίες, οι Έλληνες στρατιώτες πολέμησαν ηρωικά και κατάφεραν το θαύμα να κρατήσουν τους φασίστες Ιταλούς. Την άνοιξη του 1941 οι Ιταλοί προσπάθησαν πάλι να επιτεθούν. Το αποτέλεσμα ήταν πάλι το ίδιο: Αποτυχία. Τη λύση έδωσαν οι σύμμαχοι της Ιταλίας, Γερμανοί. Στις 6 Απριλίου 1941 επιτέθηκαν στα βόρεια σύνορα της Ελλάδας. Η αποτελεσματικότερη πολεμική μηχανή της εποχής έπεσε πάνω στον εξαντλημένο από τον πόλεμο ελληνικό στρατό, έσπασε το μέτωπο. Στην Ελλάδα έπεσε η καταχνιά και η κατοχή. Οι αντιστασιακές οργανώσεις με οδηγό το ΕΑΜ έδρασαν για να μην υποφέρει ο λαός. Διοργάνωσαν την πρόνοια στις πόλεις που επικρατούσε η πείνα. Πολέμησαν τον εχθρό όπου τον έβρισκαν αλλά είχαν να πολεμήσουν και τον άλλο εχθρό αυτό των προδοτών και των μαυραγοριτών.

Όσοι είχαν τα χωνιά, διάλεγαν το μέρος ώστε να ακούγεται η φωνή πιό μακριά και πιό καθαρή: "Εδώ η φωνή του ΕΑΜ. Θάνατος στο φασισμό", "Εδώ η φωνή της ΕΠΟΝ, χτυπάτε τους φασίστες", "Σας μιλάει το ΕΑΜ, πανωλεθρία των Γερμανών στο Στάλινγκραντ", "Εδώ η φωνή του ΚΚΕ - η μέρα της λευτεριάς πλησιάζει".

Η πλειοψηφία του λαού αγωνίστηκε ηρωικά και με ανιδιοτέλεια σε δύσκολες συνθήκες ενάντια στο εχθρό Φασισμό και Ναζισμό από τις γραμμές του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ όπως και αξιωματικοί που εξέφρασαν τον γνήσιο πατριωτισμό. Το ΚΚΕ ήταν ο βασικός ιδρυτής και αιμοδότης της αντίστασης και έδωσε σε αυτό τον αγώνα τα καλύτερα παιδιά του. Η αλήθεια είναι πεισματάρα για να ξεπεράσει την αθλιότητα του καθεστώτος της αστικής τάξης στην Ελλάδα.

Ύστερα από την κατάκτηση της Ελλάδας και το χωρισμό της σε τρεις ζώνες κατοχής (γερμανική - ιταλική - βουλγαρική), ακολούθησαν μεγάλα και συγκλονιστικά γεγονότα. Εκεί φάνηκε η  προδοτική στάση της αστικής τάξης και μαζί των κατακερματισμένων και σε βαθιά κρίση πολιτικών της δυνάμεων που ανοιχτά συνεργάστηκαν με τον κατακτητή. Ένα τμήμα της αστικής τάξης, οι φυγάδες πολιτικοί και στρατιωτικοί παράγοντες, ξέφυγαν και σαν τα ποντίκια φυγαδεύτηκαν στο εξωτερικό (στην Αίγυπτο) και ο βασιλιάς εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο. Υπήρχαν οι δωσίλογοι, ταγματασφαλίτες και μαυραγορίτες, τους οποίους εξυμνούσε στις μέρες μας με κάθε ευκαιρία η εγκληματική ναζιστική Χρυσή Αυγή. Ήταν οι καταδότες με το μαντήλι στα μάτια για να μην αναγνωρίζονται πρόδιδαν τους πατριώτες και οι δήμιοι τους οδηγούσαν στο απόσπασμα για εκτέλεση. Οι λιγοστές αστικές δυνάμεις, που οργάνωσαν «αντιστασιακές ομάδες», με την καθοδήγηση των Βρετανών, είχαν τα μάτια τους στραμμένα κυρίως στην προσπάθεια του αστικού κόσμου να περιορίσει το αυξημένο κύρος και την επιρροή του ΚΚΕ και του ΕΑΜ, να τα υπονομεύσει και να τα εγκλωβίσει κάτω από ξένη σημαία, στο όνομα της «εθνικής ενότητας», για να σταθεροποιηθεί η κλονισμένη αστική εξουσία. Ένα τρίτο λούφαξε στην Αθήνα, ενώ έπαιρνε και μέρος στην υπονόμευση του λαϊκού αγώνα. Και τέλος, ένα τέταρτο οργάνωσε ορισμένη δράση κατά των κατακτητών σε συνεργασία με τις μυστικές υπηρεσίες της Βρετανίας, ενώ παράλληλα είχε διαύλους συνεργασίας και με τους Γερμανούς.

Στόχος όλων ήταν η διατήρηση της αστικής εξουσίας μετά τον πόλεμο. Αυτή είναι πάντα η αστική τάξη που μόνο για το τομάρι της νοιάζεται. Ο πατριωτισμός της ήταν η συνεργασία με τον εχθρό. Μόνο το τιμημένο ΕΑΜ με τον στρατό του τον ΕΛΑΣ πολέμησε τους κατακτητές και επάξια φέρνει τον τίτλο του ελευθερωτή. 

Ο Ελληνικός λαός μέσα από τα συντρίμμια του βρίσκει τη δύναμη να αντισταθεί. Στέκετε όρθιος, γενναίος και περήφανος. Τη ρωμιοσύνη μην την κλαις! Ο λαός ξεσηκώνεται και γράφει καινούργιο έπος, το έπος της Εθνικής Αντίστασης! Η νεολαία της πατρίδας μας δεν μπορεί να μείνει αμέτοχη και αντιστέκεται και μέσα σ’ αυτό το πανηγύρι. Ακόμα και μικρά παιδιά βρίσκουν τον τρόπο να επιβιώσουν μέσα στην Κατοχή και να βοηθήσουν τον αγώνα.

Από την πλευρά του, το ΚΚΕ ανέλαβε να σηκώσει το τιμητικό βάρος του αγώνα ενάντια στο φασισμό. Με τις ελάχιστες δυνάμεις του και πληγωμένο από το μένος της τεταρτοαυγουστιανής δικτατορίας εναντίον του, αποδύθηκε σ' έναν τιτάνιο αγώνα, στον οποίο έδωσε το αίμα του και την ψυχή του. Η μεγάλη πλειοψηφία της εργατικής τάξης, της αγροτιάς και άλλων λαϊκών στρωμάτων, της νεολαίας και των γυναικών, συσπειρώθηκαν στο ΕΑΜ και στην ΕΠΟΝ, αλλά και δεκάδες χιλιάδες στο ένοπλο τμήμα του, τον ΕΛΑΣ. Χιλιάδες εκτελέστηκαν ή έπεσαν πολεμώντας. 

Η 28^η Οκτωβρίου 1940 και η κατοπινή πάλη του ελληνικού λαού ενάντια στη φασιστική τριπλή κατοχή, μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, αποτελεί πηγή έμπνευσης και εξαγωγής πολύτιμων διδαγμάτων, χρήσιμων για το λαϊκό αγώνα και σήμερα, κυρίως για την αντικαπιταλιστική κατεύθυνση που θα πρέπει να έχει αυτός ο αγώνας.